کریدور شمال-جنوب به عنوان عامل تغییردهنده بازی کریدورها، نقش مهمی برای کشورهای اوراسیا دارد و در این میان، تکمیل راهآهن رشت-آستارا تحقق این امر را تسریع خواهد کرد.
اتصال خطآهن شلمچه-بصره، یکی از پروژههای مهم زیربنایی بوده که به عنوان یک گام کلیدی در ارتقای روابط اقتصادی و تجاری ایران و عراق به شمار میآید، به طوری که این پروژه نه فقط به تقویت ژئوپلیتیک ایران کمک میکند، بلکه بستر مناسبی برای گسترش تجارت در غرب آسیا را فراهم میسازد.
با فرض سهم متعارف ۱۰ درصدی از ارزش کالا برای ترانزیت و حملونقل، بازار ۲۷۵ میلیون دلاری در اختیار ایران قرار خواهد گرفت و به واسطه آن چندین شغل در حوزههای مرتبط و در پی آن توسعه اقتصادی نوار شرقی کشور بر مبنای درآمد ارزی حاصل خواهد شد.
پس از سقوط دولت اسد در سوریه، دوباره امکان اجرای خط لوله گازی قطر و ترکیه با عبور از سوریه مطرح شده که به نظر میرسد با موانع و چالشهای جدی و همچنین مخالفت سایر بازیگران مواجه شود.
سازمان همکاری اقتصادی (اکو) به دلیل قرار گرفتن در شرق آسیا و اروپا موقعیت منحصر بهفردی در توسعه کریدورهای ترانزیتی مانند شمال-جنوب داشته و ایران به عنوان یکی از بنیانگذاران آن، در کانون این تلاشها قرار دارد.
راهآهن رشت-آستارا به عنوان یکی از پروژههای کلیدی در توسعه کریدور شمال-جنوب، پس از دو دهه انتظار همچنان در سایه موانع سیاسی، اقتصادی و فنی قرار دارد، یکی از عوامل تاثیرگذار بر پیشرفت یا تعویق این پروژه ریلی، تغییرات سیاسی در داخل ایران و تعاملات آن با کشورهای خارجی است.
اخیرا هند و روسیه اقدام به ایجاد مسیر دریایی چنای-ولادی وستوک کردهاند که به دلیل عبور از دریای ین جنوبی، با چالش امنیتی جدی مواجه بوده و از همینرو، بهترین گزینه برای اتصال دو کشور همان کریدور شمال-جنوب تلقی میشود.
توافق اخیر طالبان و جمهوری آذربایجان برای ایجاد کریدور «لاجورد» با دور زدن ایران، میتواند دلیل راهبردی فراتر از مسیرهای تجاری داشته باشد که یکی از اهداف آن ایجاد فشار بر تهران در مورد کریدور زنگزور است.
تضعیف روسیه در حوزه اقتصادی، منجر به از دست رفتن اهرمهای فشار این کشور بر اروپا و جهان خواهد شد و در نهایت، کاهش قدرت چانهزنی روسیه در عرصه بینالملل، به کاهش قدرت این کشور در منطقه و جهان منجر میشود.