شیوه تشویق بانک‌های موثر در فعالیت‌های مولد/ بانک مرکزی پایِ‌کار نرخ تورم بهینه باشد

کامران ندری، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصاد معاصر؛ درباره میزان تحقق شعار سال ۱۴۰۳ (جهش تولید با مشارکت مردم) و ضرورت توجه دولتمردان به شعار امسال (سرمایه‌گذاری برای تولید) اظهار داشت: بانک مرکزی باید ابتدا فهرستی از فعالیت‌های تولیدی سودآور و با مولدیت بالا تهیه کند، فعالیت‌هایی که ارزش افزوده بیشتری برای اقتصاد ایجاد می‌کند، این گام نیازمند شناسایی دقیق صنایعی است که حداکثر مولدیت را برای اقتصاد به ارمغان می‌آورند.

وی ادامه داد: پس از آن بانک مرکزی باید با استفاده از روش‌های غیرمستقیم و نه روش‌های دستوری و مستقیم، کاری کند که اعتبارات و تسهیلات شبکه بانکی به سمت این فعالیت‌های مولد هدایت شود. 

ندری در تشریح روش‌های غیرمستقیم اظهار داشت: روش‌های غیرمستقیم می‌تواند شامل ابزار‌های تشویقی باشد؛ به عنوان مثال بانک مرکزی می‌تواند برای بانک‌هایی که تسهیلات خود را به فعالیت‌های مولد با ارزش افزوده بالا اختصاص می‌دهند، نسبت ذخیره قانونی را کاهش دهد یا در زمینه الزامات نقدینگی، تخفیف‌ها و تسهیلاتی برای این بانک‌ها در نظر بگیرد؛ این ابزار‌ها به بانک‌ها انگیزه می‌دهند بدون اینکه بانک مرکزی مستقیما در تخصیص اعتبارات دخالت کند، منابع خود را به سمت فعالیت‌های مولد هدایت کنند. 

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق گفت: البته اجرای این سیاست‌ها کار ساده‌ای نیست و چالش‌های خاص خود را دارد اما اگر بانک مرکزی بتواند با این رویکرد عمل کند، گام موثری در جهت تحقق شعار سال برداشته خواهد شد.

اولویت باید هدایت منابع به سمت تولید باشد

ندری اظهار داشت: آنچه در سیاست اقتصادی باید در اولویت قرار گیرد، نرخ تورم است. به عقیده من آنچه باید در اولویت اصلی بانک مرکزی باشد، این است که اقتصاد کشور به چه سطحی از نرخ تورم دست پیدا کند، نرخ تورمی که برای اقتصاد آسیب‌زا نباشد. 

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: بانک مرکزی در گام نخست باید نرخ تورم هدف را تعیین کند؛ یعنی همان نرخی که در ادبیات اقتصادی از آن به عنوان «نرخ تورم بهینه» یاد می‌شود. پس از آن، مهم‌ترین چالش بانک مرکزی این است که از چه ابزار‌هایی می‌توان استفاده کرد تا به آن هدف دست یافت، کم‌اهمیت‌ترین رشد در این میان، نرخ نقدینگی و حتی پایه پولی است. اگر نرخ تورم هدف محقق شود، تفاوتی نمی‌کند که نرخ رشد نقدینگی از نرخ تورم هدف بالاتر یا پایین‌تر است، زیرا در اقتصاد امروز، نقدینگی به صورت درون‌زا تعیین می‌شود. 

ندری بیان کرد: در راستای ارزیابی شعار سال که هدایت مالی به سمت سرمایه‌گذاری مولد است، بانک مرکزی باید بررسی کند که این هدف در چه سطحی از نرخ تورم قابلیت تحقق دارد و پس از آن باید ابزار‌هایی را برای کنترل و تثبیت نرخ تورم در همان سطح به کار گیرد.