نقش گزارش‌های حسابرسی در شفافیت مالی بازار سرمایه

موسی بزرگ‌اصل، مدیرعامل سازمان حسابرسی در نشست تخصصی نقش گزارش‌های حسابرسی در شفافیت مالی بازار سرمایه، بر ارتباط نزدیک توسعه حرفه حسابداری و حسابرسی با رشد بازار سرمایه تتکید کرد.

وی اظهار داشت: بدون صورت‌های مالی حسابرسی‌شده، شفافیت مالی در بازار سرمایه ممکن نیست. تجربه کشورهای پیشرفته نشان‌دهنده نقش کلیدی مراجع حرفه‌ای در تدوین استانداردهاست. 

وی افزود: پیش از تاسیس سازمان حسابرسی، چارچوب مشخصی برای حسابداری و حسابرسی در ایران وجود نداشت و حسابرسان بر اساس تجربه عمل می‌کردند. اصطلاح «اصول متداول حسابداری بدون منشا مشخص استفاده می‌شد. 

بزرگ‌اصل ادامه داد: استانداردهای حسابداری باید به معیارهای جهانی مانند IFRS، که در بیش از ۱۴۰ کشور استفاده می‌شود، نزدیک باشند. سازمان حسابرسی از تجربیات بین‌المللی بهره گرفت تا کیفیت اطلاعات مالی را ارتقا دهد اما نوسانات ارزی و مسائل مالیاتی در ایران انطباق کامل با این استانداردها را دشوار کرده است. 

وی با اشاره به چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: دارایی‌های نامشهود مانند دانش فنی به دلیل نبود معیارهای قابل‌ اتکا، به‌ سختی در ترازنامه ثبت می‌شوند. این محدودیت جهانی است و حتی در شرکت‌هایی مانند مایکروسافت دیده می‌شود.

بزرگ‌اصل تاکید کرد: اطلاعات مالی باید مستند و قابل‌اتکا باشند، زیرا حسابرسان مسؤولیت قانونی دارند. هدف صورت‌های مالی، کمک به ارزش‌گذاری و تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران است، نه انعکاس ارزش روزانه بازار. فشار برای ثبت دارایی‌های برآوردی می‌تواند اطلاعات گمراه‌کننده‌ای ایجاد کند. 

وی افزود: سازمان حسابرسی صورت‌های مالی ۷۵۰ شرکت، از جمله ۱۱۰ شرکت بورسی را بررسی می‌کند. نسبت گزارش‌های مشروط در ایران (۴۶-۵۲ درصد) بسیار بالاست. بندهای مشروط، مانند کسری صندوق‌های بازنشستگی در بانک‌ها، می‌توانند سود ظاهری را به زیان تبدیل کنند. تحلیلگران باید به این بندها توجه کنند. 

بزرگ‌اصل با اشاره به ضعف سیستم‌های اطلاعاتی بانک‌ها و بیمه‌ها گفت: نقص سیستم‌ها، طبقه‌بندی دقیق تسهیلات و ذخیره‌ها را دشوار کرده اما هماهنگی با بانک مرکزی و اصلاح استانداردها کیفیت صورت‌های مالی را بهبود داده است. 

وی در پایان بر تقویت کمیته‌های حسابرسی تاکید کرد و گفت: کمیته‌های حسابرسی در جلوگیری از زیان‌های سنگین و افزایش شفافیت نقش دارند. شرکت‌ها باید سیستم‌های حسابداری و کنترل‌های داخلی را اصلاح کنند تا شفافیت بازار سرمایه محقق شود.