زمان و ساعت دقیق ماه گرفتگی ۱۶ شهریور ۱۴۰۴
به گزارش اقتصاد معاصر؛ آسمان ایران فردا شب، یعنی یکشنبه ۱۶ شهریور ۱۴۰۴، شاهد ماه گرفتگی شهریور خواهد بود. این پدیده چشمگیر از ساعت ۱۹:۵۷ آغاز می‌شود و تا ساعت ۲۳:۲۶ ادامه می‌یابد. این ساعت ماه گرفتگی فردا فرصتی کم‌نظیر برای مشاهده ماه خونین و کامل است. «ماه خونین» یا همان «Blood Moon» در اصل به ماه گرفتگی کامل (خسوف کامل ماه) گفته می‌شود، زمانی که زمین کاملاً بین خورشید و ماه قرار می‌گیرد و سایه‌ی زمین تمامی سطح ماه را فرا می‌گیرد. در این هنگام، ماه در آسمان شب به رنگی سرخ، مسی یا نارنجی تیره دیده می‌شود.
ساعت ماه گرفتگی فردا: از آغاز تا پایان مرحله‌ها
در شامگاه ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ (۷ سپتامبر ۲۰۲۵)، رخداد نجومی بی‌نظیری به وقوع می‌پیوندد: ماه گرفتگی کامل یا همان «ماه خونین». این پدیده از ساعت ۱۹:۵۷ به وقت تهران آغاز می‌شود؛ زمانی که قمر به تدریج شروع به ورود به نیم‌سایه زمین می‌کند. گرفت جزئی آغاز می‌شود: ۱۹:۵۷
-
خسوف کامل (گرفتگی کامل) شروع می‌شود: ۲۱:۰۰
-
اوج گرفت: حوالی ۲۱:۴۱ (تا ثانیه)
-
پایان خسوف کامل (خروج از سایه کامل): ۲۲:۲۲
-
تکمیل مرحله جزئی: حدود ۲۳:۲۶
به‌طور دقیق‌تر، فرآیند کامل ماه گرفتگی تقریباً ۳ ساعت و نیم (از ۱۹:۵۷ تا ۲۳:۲۶) به طول می‌انجامد و بخش «کسوف کامل» حدود ۸۲ دقیقه بین ساعت ۲۱:۰۰ تا ۲۲:۲۲ ادامه دارد.
این پدیده در تمام ایران قابل مشاهده است، چرا که ماه در زمان وقوع هنوز طلوع نکرده و موقعیت مناسبی در آسمان دارد.
چرا این لحظه برای تماشا مهم است؟
این ماه گرفتگی شهریور به دلیل گستردگی قابل مشاهده‌بودن در سطح جهان—حدود ۶۰ تا ۸۷ درصد جمعیت کره زمین در موقعیت مناسب برای دیدن آن قرار دارند—یکی از شاخص‌ترین رویدادهای نجومی سال ۱۴۰۴ است.
به دلیل عبور ماه از بخش‌های تاریک‌تر سایه زمین، نور خورشید طی عبورش از جو زمین شکسته شده و تنها نور قرمز به سطح ماه می‌رسد؛ از این‌رو ماه به رنگ سرخ خونین در آسمان ظاهر می‌شود. این جلوه نادر و چشم‌نواز، تجربه‌ی بصری منحصربه‌فردی را رقم می‌زند.
خلاصه جدول زمانی (برحسب ساعت تهران)
| مرحله | زمان |
|---|---|
| آغاز گرفت جزئی (ورود به نیم‌سایه) | ۱۹:۵۷ |
| شروع ماه گرفتگی کامل (گرفت کلی) | ۲۱:۰۰ |
| اوج خسوف | حدود ۲۱:۴۱ |
| پایان گرفت کامل | ۲۲:۲۲ |
| پایان مرحله جزئی (خروج کامل) | ۲۳:۲۶ |
چرا ماه در این زمان سرخ می‌شود؟
-
زمانی که ماه در سایه‌ی کامل زمین قرار می‌گیرد، نور مستقیم خورشید دیگر امکان رسیدن به آن را ندارد و تنها نور عبور کرده از جو زمین به ماه برخورد می‌کند.
-
جو زمین با پدیده‌ای با نام پراکندگی رایلی—همان مکانیسمی که باعث قرمز دیده شدن غروب و طلوع خورشید می‌شود—نورهای آبی و کوتاه‌تر را پراکنده می‌کند و فقط نورهای بلندتر (قرمز و نارنجی) به سطح ماه می‌رسند، و ماه را با آن رنگ خونین روشن می‌کند.
واژه «ماه خونین» چگونه محبوب شد؟
-
«Blood Moon» واژه‌ای غیررسمی است اما به‌خاطر جلوه‌ی بصری چشمگیر آن، در رسانه‌ها و فرهنگ عموم محبوب شده است.
-
وقتی این پدیده همراه با کامل‌ترین ماه (Full Moon) یا با نام‌هایی مانند «Harvest Moon» می‌شود، جذاب‌تر و منتخب‌تر برای تماشای عموم می‌گردد.
نگاه علمی: توضیح خلاصه
-
رخداد ماه خونین = خسوف کامل ماه
-
منشاء رنگ سرخ: نور خورشید که از جو زمین عبور کرده و طیف قرمز را نگه می‌دارد به ماه تابیده می‌شود.
-
رنگ دقیق ماه: ممکن است از نارنجی روشن تا قرمز تیره یا مسی متغیر باشد، بسته به شرایط جوّی زمین (مانند گرد و غبار، آلودگی یا ذرات آتشفشانی).
-
ماه خونین چیست؟
نوعی ماه گرفتگی کامل که ماه در سایه‌ی کامل زمین قرار می‌گیرد و به رنگ قرمز یا مسی دیده می‌شود. -
چرا سرخ؟
نور خورشید پس از عبور از جو زمین به ماه می‌رسد و نور قرمز غالب می‌شود. -
آیا پدیده‌ای نادر است؟
بله، خسوف کامل ماه نسبتاً نادر است و وقتی اتفاق می‌افتد، جلوه‌ای خیره‌کننده و منحصر به فرد دارد.
جمع‌بندی و توصیه‌ها
-
این ساعت ماه گرفتگی فردا — ۱۹:۵۷ تا ۲۳:۲۶ — بهترین فرصت برای مشاهده پدیده ماه خونین است.
-
حضور در مناطق با آسمان صاف و دور از آلودگی نوری تجربه دیدن خسوف کامل را بهتر می‌کند.
-
نیازی به ابزار ویژه‌ای نیست؛ با چشم غیرمسلح هم این منظره قابل مشاهده است.
