آیا نفت به قیمت جهانی به پالایشگاه‌ها فروخته می‌شود؟

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ پس از انتشار گزارش «یارانه ۱۲۵۰ همتی سوخت در سال ۱۴۰۲» در اقتصاد معاصر که نشان می‌داد قیمت تمام‌شده بنزین به ازای هر لیتر، بین ۱۷ تا ۱۹ تومان و قیمت خرید بنزین دولت از پالایشگاه بین ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان است، برخی افراد مدعی شدند که علت بالا بودن قیمت بنزین، فروش نفت خام به پالایشگاه‌ها توسط دولت به قیمت جهانی آن است.

جدا از رد استدلال مذکور مبنی بر در نظر نگرفتن قیمت فروش نفت خام به پالایشگاه‌ها، در گزارش سعی شده تا قیمت خالص نفت خام برای هر لیتر بنزین محاسبه شود.  طبق اطلاعات صورت مالی حسابرسی‌نشده شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی برای ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ در کدال، دولت در مدت مذکور به‌ طور میانگین روزانه ۱.۷ میلیون بشکه نفت خام به پالایشگاه‌ها فروخته که مبلغ هر بشکه نفت طبق محاسبات برابر با حدود ۲ میلیون تومان می‌شود.

همچنین دولت روزانه حدود ۴۰۰ هزار بشکه میعانات گازی را به نرخ بشکه‌ای حدود ۱ میلیون تومان فروخته است. بنابراین، دولت نفت خام و میعانات گازی را به قیمت جهانی به پالایشگاه‌ها نمی‌فروشد، زیرا اگر قیمت هر بشکه نفت خام را از ۷۰ تا ۸۰ دلار در نظر بگیریم، با فرض دلار ۵۰ هزار تومانی، قیمت هر بشکه نفت بین ۳.۵ تا ۴ میلیون تومان قیمت گذاری خواهد شد.



با توجه به اینکه از یک بشکه نفت خام (حدود ۱۵۹ لیتر)، محصولات مختلفی در پالایشگاه‌ها تولید می‌شود، ترکیب و سهم این محصولات به نوع نفت خام، فرآیند پالایش و تکنولوژی‌های مورد استفاده بستگی دارد. به‌طور کلی، محصولات اصلی و سهم تقریبی آنها شامل بنزین (Gasoline) حدود ۴۰ الی ۵۰ درصد، دیزل (Diesel) حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد، نفت کوره (Fuel Oil) حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد، پروپان و بوتان (LPG) حدود ۵ تا۱۰ درصد،  نفت سفید (Kerosene) حدود ۵ الی۱۰ درصد و مواد شیمیایی و دیگر محصولات جانبی نیز حدود ۵ تا۱۰ درصد خواهد بود.  این درصد‌ها می‌توانند بسته به نوع نفت خام و فرآیند پالایش متفاوت باشند.

با فرض اینکه ۵۰ درصد سهم تولیدات نفت خام، مربوط به بنزین بوده و از هر بشکه نفت هم ۸۰ لیتر بنزین حاصل می‌شود، هزینه خالص نفت خام برای تولید ۸۰ لیتر بنزین برابر با ۱ میلیون تومان خواهد بود. بنابراین، قیمت خالص نفت خام برای هر لیتر بنزین برابر با ۱۲،۵۰۰ تومان می‌شود.

با در نظر گرفتن قیمت خرید بنزین از پالایشگاه‌ها که بین ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان است، دولت به ازای هر لیتر بنزین سهمیه‌ای بین ۳ تا ۶ هزار تومان و برای قیمت غیرسهمیه‌ای و آزاد بین ۱،۵۰۰ تا ۴،۵۰۰ تومان یارانه پرداخت می‌کند.