تفاوت رویکرد برنامه هفتم و بودجه ۱۴۰۴ در معافیت‌ها چیست؟

به گزارش اقتصاد معاصر؛ در حالی که قانون بودجه 1404 با رویکردی حمایتی، مواردی همچون کاهش 5 واحد درصدی مالیات عملکرد و تقلیل حقوق گمرکی ماشین‌آلات به 2 درصد را برای تقویت نقدینگی صنایع در نظر گرفته است، قانون برنامه هفتم پیشرفت با نگاهی بلندمدت، به دنبال تحول در نظام انگیزشی از طریق جایگزینی معافیت‌های سنتی با «اعتبار مالیاتی» و مشروط کردن مشوق‌ها به توسعه زنجیره ارزش و نوسازی فناوری است. این تغییر ریل نشان‌دهنده حرکت از سمت بخشش‌های مالیاتی عمومی به سمت مشوق‌های هدفمند در حوزه‌های کلیدی نظیر پتروشیمی، معدن و دانش‌بنیان است که بهره‌مندی از آن‌ها مستلزم سرمایه‌گذاری مجدد و ارتقای بهره‌وری خواهد بود.

لازم به ذکر است،  قوانین مصوب در برنامه هفتم غیرقابل تغییر است  قانون بودجه نمی‌تواند ناسخ، معلق‌کننده یا ناقض احکام قانون برنامه باشد.
گزارش مقایسه‌ای تغییرات معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی و گمرکی در قانون بودجه 1404 نسبت به قانون برنامه هفتم پیشرفت به تفکیک بخش‌های مختلف به شرح زیر است:

1. حوزه تولید و صنعت (عمومی)

• قانون بودجه 1404: کاهش 5 واحد درصدی نرخ مالیات عملکرد (از 25٪ به 20٪) برای اشخاص حقوقی دارای پروانه بهره‌برداری در نظر گرفته شده است . همچنین حقوق گمرکی برای واردات ماشین‌آلات، تجهیزات و مواد اولیه به 2 درصد کاهش یافته است.

• برنامه هفتم پیشرفت: هرگونه ممنوعیت معافیت جدید یا تخفیف مالیاتی وضع شده است، مگر اینکه منجر به رونق تولید شود. در این برنامه، اعتبار مالیاتی جایگزین معافیت‌ها در سرمایه‌گذاری شده است . همچنین معافیت نوسازی به صورت واردات ماشین‌آلات با فناوری روز، معادل ارزش انرژی صرفه‌جویی شده از حقوق گمرکی معاف است .

2. حوزه پتروشیمی و پالایشگاه

• قانون بودجه 1404: بر اساس تبصره 3 قانون مذکور جهت جلوگیری از شوک قیمتی، روش محاسبه نرخ خوراک و سوخت صنایع تثبیت شده و مشابه سال 1403 خواهد بود. همچنین به پالایشگاه آبادان مجوز فروش مازاد فرآورده برای تکمیل طرح توسعه داده شده است .

• برنامه هفتم پیشرفت: طبق ماده 45 قانون مذکور مشروط به اختصاص 40٪ سود سالانه به حساب اندوخته سرمایه‌ای برای توسعه زنجیره ارزش، تخفیف 5 درصدی خوراک اعطا می‌شود. علاوه بر این، امکان استفاده از اوراق تسویه خوراک برای تخصیص تخفیف‌های پلکانی فراهم شده است.

3. معادن و صنایع معدنی

• قانون بودجه 1404: مبنای حقوق دولتی (بهره مالکانه) برای معادن بزرگ بر اساس بهای کلوخه استخراجی (55٪) تعیین شده که بار مالی کمتری نسبت به کنسانتره دارد.

• برنامه هفتم پیشرفت: سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های تجدیدپذیر توسط معدن‌کاران، مشمول معافیت از حقوق دولتی می‌شود.

از سوی دیگر در قانون بودجه : در بخش حمل و نقل نیز عوارض جاده‌ای 15٪ رشد داشته تا حمل و نقل ریلی غیرمستقیم جذاب شود. در برنامه هفتم امده است،‌ در حوزه ریلی نیز دولت مکلف به تدوین بسته‌های تشویقی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی شده است.

4. عمران، راهسازی و پیمانکاران

• قانون بودجه 1404: تحویل وکیوم باتوم (ماده اولیه قیر) به دستگاه‌های اجرایی و پیمانکاران با تخفیف 50 درصدی نسبت به قیمت بورس کالا پیش‌بینی شده است. همچنین مجوز واردات ماشین‌آلات سنگین برای شهرداری‌ها صادر شده است.

• برنامه هفتم پیشرفت: بر موضوع تهاتر و اعتبار (واگذاری زمین و املاک به پیمانکاران) تأکید شده است. در بخش ماشین‌آلات نیز تخفیف گمرکی برای واردات کشنده‌ها و ماشین‌آلات نو در ازای اسقاط فرسوده‌ها در نظر گرفته شده است.

5. کشاورزی و غذا

• قانون بودجه 1404: حقوق گمرکی برای نهاده‌های دامی، کالاهای اساسی و دارو به 1 درصد کاهش یافته است. سهمیه سوخت و برق نیز طبق الگوی مصرف با نرخ یارانه‌ای تامین می‌شود.

• برنامه هفتم پیشرفت: معافیت یا تخفیف آب‌بها صرفاً تا سقف الگوی مصرف مجاز است. همچنین کارگاه‌های کوچک کشاورزی از پرداخت سهم بیمه کارفرما معاف شده‌اند و تعرفه برق گلخانه‌ها با ارزان‌ترین نرخ (کشاورزی) محاسبه می‌شود.

6. دانش‌بنیان و فناوری

• قانون بودجه 1404: واردات ماشین‌آلات خطوط تولید برای واحدهای دانش‌بنیان از پرداخت حقوق ورودی معاف هستند.

• برنامه هفتم پیشرفت: هزینه‌کرد در تحقیق و توسعه (R&D) به عنوان اعتبار مالیاتی پذیرفته می‌شود. همچنین 50٪ از عوارض صادرات مواد خام به صندوق نوآوری و شکوفایی اختصاص می‌یابد./تسنیم