مرور چهار ساله بازارهای دارایی؛ شکاف بازدهی طلا و بورس

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر در سال‌های اخیر، موازنه بازدهی میان بازارهای دارایی در ایران به‌ طور محسوسی به نفع طلا تغییر کرده است. یکی از شاخص‌های گویا برای رصد این تغییر، نسبت شاخص صندوق‌های طلا به شاخص کل بورس تهران است؛ نسبتی که از ابتدای ۱۴۰۰ تاکنون بیش از چهار برابر شده و پیام روشن «سرمایه‌گذاری در ابزارهای مبتنی بر طلا، بازدهی به‌مراتب بالاتری نسبت به سهام نصیب سرمایه‌گذاران کرده است» را دارد.

این واگرایی صرفا به ضعف بازار سهام باز نمی‌گردد. بازار طلا در این دوره از «حمایت دوگانه» رشد مستمر نرخ دلار در داخل و جهش قیمت اونس طلا در بازار جهانی برخوردار بوده است. دلار طی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ نوساناتی کم‌ سابقه را تجربه کرده و در برخی سال‌ها رشد بیش از ۶۰ درصدی را به ثبت رسانده است. این روند، طلا را به ابزاری برای پوشش ریسک کاهش ارزش پول ملی تبدیل کرده و جذابیت آن را برای سرمایه‌گذاران افزایش داده است.

در سطح جهانی نیز شرایط به نفع طلا بود. افزایش نااطمینانی‌های ژئوپلیتیک، نگرانی از رکود اقتصاد جهانی و تغییر مسیر سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی موجب شد اونس طلا در دو سال اخیر بازدهی بالای ۴۰ درصدی داشته باشد. هم‌زمانی رشد دلار و اونس، اثر هم‌افزایی قدرتمندی ایجاد کرد و قیمت طلا و سکه داخلی را به‌طور پیوسته در مسیر صعود نگه داشت.

در مقابل، بازار سهام ایران با چالش‌های مزمنی مانند بی‌ثباتی سیاستگذاری، نوسانات نرخ بهره و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران مواجه بود. این عوامل موجب شد بورس نتواند هم‌پای رشد متغیرهای تورمی حرکت کند و در نتیجه از بازار طلا عقب بماند. پیامد این وضعیت، تغییر رفتار سرمایه‌گذاران و افزایش سهم طلا در سبد دارایی‌ها بود؛ موضوعی که رشد صندوق‌های طلا به‌خوبی آن را تایید می‌کند.

این در حالی است که به باور کارشناسان، تا زمانی که نرخ دلار در سطوح بالا نوسان می‌کند و اونس جهانی طلا تحت تاثیر ریسک‌های بین‌المللی باقی می‌ماند، برتری نسبی بازار طلا ادامه خواهد داشت.

از سوی دیگر، بازگشت تعادل به نفع بورس بیش از هر چیز نیازمند تحولات بنیادین در اقتصاد کلان، ثبات سیاستگذاری و تقویت سودآوری واقعی شرکت‌هاست؛ بدون این پیش‌شرط‌ها، شکاف بازدهی میان طلا و سهام به این زودی‌ها پر نخواهد شد.