قدرت اثرگذاری شوک‌های سیاسی بر بازار چطور در ۲ سال کاهش یافت؟

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ بانک مرکزی حدود ۲ سال اخیر، بر هدف‌گذاری کل‌های پولی متمرکز شد. کنترل رشد نقدینگی از طریق اجرای سیاست «محدود کردن رشد ترازنامه بانک‌ها»، بخش عمده سیاست پولی بانک مرکزی از زمستان ۱۴۰۱ تا کنون بود. 

کاهش نرخ رشد نقدینگی اما تنها هدف بانک مرکزی نبود. بررسی اظهارات مقامات پولی از جمله رئیس کل بانک مرکزی نشان می‌دهد که ترکیب نقدینگی هم جزو دغدغه‌های سیاست‌گذار است. محمدرضا فرزین بارها در اظهارات خود، به تحولات هسته تورم‌ساز نقدینگی یعنی پول اشاره کرده است. 

نرخ رشد حجم پول در ادبیات رایج اقتصادی به عنوان معیاری برای سنجش وضعیت انتظارات تورمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. افزایش نرخ رشد حجم پول به معنی افزایش سرعت گردش نقدینگی، تشدید فشار تورمی نقدینگی و در نهایت بالا رفتن سطح قیمت‌ها، به ویژه دارایی‌های بادوام و سرمایه‌ای می‌شود. بر همین اساس بانک مرکزی علاوه بر کاهش نرخ رشد نقدینگی، تلاش کرد تا از طریق کنترل انتظارات تورمی و ایجاد ثبات در بازارها، مانع تورمی شدن ترکیب نقدینگی شود. 

آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ رشد حجم پول در پایان شهریور امسال، ۲۴.۸ درصد بوده، در حالی که نرخ رشد نقدینگی ۲۷.۸ درصد ثبت شد. رشد ۲۴.۸ درصدی حجم پول در پایان شهریورماه، هر چند نسبت به فروردین امسال افزایش داشته اما در مقایسه با رشد ۷۵.۱ درصدی فروردین ۱۴۰۲ و ۸۸.۶ درصدی مهر ۹۹ به مراتب کمتر بوده و نشان می‌دهد که انتظارات تورمی با وجود شوک‌های سنگین سیاسی ماه‌های اخیر، در وضعیت پایدارتری نسبت به مقاطع یاد شده قرار دارد.

علاوه بر این، پایین‌‎تر بودن نرخ رشد پول نسبت به نقدینگی نشان می‌دهد، جزو تورم‌ساز نقدینگی به تدریج در حال کمرنگ شدن است. 

نرخ رشد ۲۴.۸ درصدی رشد حجم پول نشان می‌دهد، جامعه پس از تجربه ثبات بازارها به ویژه ثبات بازار ارز طی ۲ سال اخیر، چندان تحت تاثیر تنش‌های اخیر قرار نگرفته است. به بیان دیگر، بی‌اثر شدن شوک‌های ارزی ۲ سال اخیر، باعث شده تا افکار عمومی نسبت به کارآمدی بانک مرکزی در کنترل بازار ارز و کاهش تورم اطمینان‌ یافته و بر همین اساس، چندان تحت تاثیر شوک‌های سیاسی قرار نگیرد.

همین باور جامعه به توانمندی سیاست‌گذار پولی و ارزی در حاکم کردن ثبات در بازارها باعث شده تا نرخ رشد حجم پول هنوز در محدوده میانگین بلندمدت و پایین‌تر از رشد نقدینگی قرار گیرد.