NFT: بازار جدید فناورانه در هنر مدرن / ماجرای ۶۹ میلیون دلاری «بیپِل»!
اقتصاد معاصر- حمید عصمتیپور، کارشناس اقتصاد هنر: این تحول میتواند باعث افزایش درآمد هنرمندان و کاهش وابستگی آنها به واسطهها شود. بهعلاوه، پلتفرمهای فروش NFT این امکان را فراهم میسازند که هنرمندان آثار خود را بهراحتی و با هزینههای کمتری به فروش برسانند.
NFT مخفف Non-Fungible Token (توکن غیرقابل تعویض)، و نشاندهنده مالکیت منحصر بهفرد یک اثر دیجیتال است. بازار NFT هنرمندان به بستری اطلاق میشود که در آن هنرمندان آثار دیجیتال خود را بصورت توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) ثبت کرده و به فروش میرسانند. این بازار به دلیل استفاده از فناوری بلاکچین و امکان احراز مالکیت دیجیتال، انقلابی در دنیای هنر دیجیتال ایجاد کرده است.
چگونه هنرمندان از بازار NFT استفاده میکنند؟
بازارهای NFT مانند OpenSea، Rarible، Foundation و SuperRare این امکان را برای هنرمندان فراهم میکنند که آثار دیجیتالی خود را به NFT تبدیل کرده و آن را به مزایده بگذارند یا به فروش برسانند. هنرمندان میتوانند انواع مختلفی از آثار دیجیتال مانند نقاشی، موسیقی، ویدئو و مانند آنها را به این بازار عرضه کنند. با تبدیل آثار به NFT، هنرمند صاحب رسمی و اولیه آن اثر خواهد بود و خریداران میتوانند مالکیت آن را خریداری کنند.
دلایل محبوبیت بازار NFT برای هنرمندان
هنرمندان از طریق NFT میتوانند مالکیت آثار خود را بطور رسمی حفظ کنند و آن را به نام خود ثبت کنند. همچنین، با رشد بازار NFT، آثار دیجیتال آنها ارزش بیشتری پیدا کرده و بهعنوان دارایی قابل مبادله شناخته میشود. همچنین یکی دیگر از ویژگیهای مهم NFTها امکان دریافت حق امتیاز از فروشهای بعدی اثر است. یعنی هر زمان که یک NFT دوباره فروخته شود، درصدی از آن فروش به هنرمند اصلی تعلق میگیرد؛ و نهایتا اینکه NFT به هنرمندان اجازه میدهد تا آثار خود را بدون نیاز به واسطههای سنتی و با کنترل بیشتری بر روی قیمت و شرایط عرضه، مستقیما به هواداران خود عرضه کنند. بسیاری از هنرمندان توانستهاند از طریق فروش NFTها با مخاطبان خود ارتباط نزدیکتری برقرار کنند و از حمایت مالی آنها بهرهمند شوند. این مزایا موجب شده هنرمندان با شتابی فزاینده به این بازار اقبال داشته باشند و از آن استفاده نمایند.
یک نمونه بارز: بیپل؛ نمادی برای بازار هنری جدید
اثر “Everyays: The First ۵۰۰۰ Days”از «بیپل» که در سال ۲۰۲۱ به قیمت ۶۹ میلیون دلار در حراج کریستیز به فروش رسید، یکی از بارزترین نمونههای تحول در این بازار است. در ادامه ضمن تحلیل ابعاد اقتصادی و فرهنگی این اثر، به چالشها و فرصتهای موجود در بازار NFT خواهیم پرداخت.
«مایک وینکلمن» با نام هنری بیپل، هنرمندی دیجیتال است که در دنیای هنر دیجیتال با آثاری خلاقانه و نوآورانه شناخته میشود. اثر دیجیتال او به نام Everydays: The First ۵۰۰۰ Days که شامل یک کلاژ از ۵۰۰۰ تصویر است، در سال ۲۰۲۱ به قیمت شگفتانگیز ۶۹ میلیون دلار در حراج «کریستیز» به فروش رفت. این فروش، تنها بیپل را به یکی از پر درآمدترین هنرمندان دیجیتال تبدیل نکرد، بلکه توجه تعداد بیشماری را به سوی بازار NFT و پتانسیلهای اقتصادی آن جلب کرد. این اثر بهعنوان نمادی از ورود هنر دیجیتال به جریان اصلی و تحولاتی که در نحوه خرید و فروش هنر رخ میدهد، شناخته میشود. فروش بیسابقه این اثر، نقطه عطفی در دنیای هنر دیجیتال بود و مباحث فراوانی را در رابطه با ارزشگذاری، مالکیت و آینده این نوع آثار مطرح کرد.
تولید و بارگذاری NFT
در دنیای هنر دیجیتال و NFT، بارگذاری آثار در بلاکچین نیازمند صرف هزینههای مشخصی است. ابتدا هنرمند به منظور تبدیل یک اثر دیجیتال به NFT، باید اثر خود را بر روی یک پلتفرم بلاکچین مانند اتریوم بارگذاری کند. این فرآیند شامل پرداخت هزینههایی به نام "Gas Fee" است که به منظور پردازش تراکنشها در شبکه بلاکچین اعمال میگردد. هزینههای Gas بطور قابل توجهی متغیر بوده و با توجه به وضعیت شبکه و حجم فعالیتهای آن زمان، میتوان از ۱۰ دلار تا بیش از ۲۰۰ دلار متغیر باشند. این امر به این معنی است که در بازه شلوغی شبکه، ممکن است هنرمندان مجبور به پرداخت هزینههای بیشتری به منظور بارگذاری آثار خود شوند. علاوه بر این، یک هنرمند باید در جهت خلق یک NFT به هزینههای مربوط به نرمافزار و تجهیزات نیز توجه کند. این هزینهها، به ویژه برای هنرمندانی که به دنبال کیفیت بالاتری هستند، ممکن است به میزان هزاران دلار نیز برسد. مورد دیگر، هزینههای پلتفرم است؛ به عنوان مثال حراج کریستیز به عنوان یکی از معتبرترین پلتفرمهای حراج، کارمزدی معادل ۲۰ درصد از قیمت نهایی فروش دریافت میکند. در مبادله اثر بیپل این پلتفرم مبلغ ۱۳.۸ میلیون دلار به عنوان کارمزد دریافت کرد.
البته تحولات اخیر در این حوزه، هنوز پایدار نشده و ثبات و موفقیت آنها در هالهای از ابهام قرار دارد. این سوالی کلیدی است که آیا بازار NFT میتواند بهعنوان یک مدل پایدار و قابل اعتماد در دنیای هنر در نظر گرفته شود یا خیر. در این راستا، لازم است که اقتصاددانان و هنردوستان بطور مستمر به تحلیل روندها و تغییرات این بازار بپردازند تا از تحولات آن بهخوبی آگاه باشند و بتوانند درک عمیقتری از آینده هنر دیجیتال داشته باشند.