به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ روغن‌های خوراکی از محصولات پر تقاضای بازار محسوب می‌شوند. با این حال اما ایران هنوز نتوانسته در تولید این کالا، به خودکفایی برسد، به طوری که بیش از ۹۰ درصد از صنعت تولید این محصول در کشورمان، وابسته به خارج است. این در حالی بوده که جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی، یکی از راهبردهای کلیدی برای توسعه بخش‌های صنعتی و تولیدی کشورها به شمار می‌رود.
با این حال، در حوزه کالاهای اساسی مانند روغن خوراکی، تامین امنیت غذایی و خودکفایی داخلی اهمیت ویژه‌ای دارد و وابستگی به منابع خارجی می‌تواند آسیب‌پذیری‌های اقتصادی و امنیتی را افزایش دهد.
براساس آمارها، بیش از ۹۰ درصد نیاز کشور به روغن خوراکی از طریق واردات تامین می‌شود. در سال‌های اخیر، بخشی از این بازار با سرمایه‌گذاری شرکت صافولا، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعتی عربستان سعودی، مدیریت می‌شد اما گزارش‌هایی که اخیرا منتشر شده، حاکی از تصمیم این شرکت برای خروج از ایران است. باید دید این اقدام چه تاثیری بر تامین بازار روغن خوراکی و ساختار اقتصادی این بخش خواهد داشت.
شرکت صافولا در سال ۱۹۷۹ در عربستان سعودی تاسیس شد و در حوزه‌های مختلفی از جمله صنایع غذایی، خرده‌فروشی و سرمایه‌گذاری فعالیت می‌کند. این شرکت با تولید روغن‌های خوراکی و چربی‌های گیاهی آغاز به کار کرد و در ادامه دامنه فعالیت‌های خود را گسترش داد. صافولا اکنون مالک برندهایی نظیر «عافیه» است و سهم قابل توجهی در بازارهای منطقه‌ای دارد. این شرکت همچنین در خرده‌فروشی و سرمایه‌گذاری‌های کلان، از جمله سهام‌داری در شرکت‌های المراعی و هرفی، فعالیت گسترده‌ای دارد.
صافولا از سال ۱۳۸۳ وارد بازار ایران شد و با خرید ۴۹ درصد از سهام گروه صنعتی بهشهر، به یکی از اصلی‌ترین بازیگران بازار روغن خوراکی کشور تبدیل شد. این شرکت به تدریج سهم خود را افزایش داد و در نهایت مالکیت ۷۹.۹ درصد از سهام کارخانه‌های تولید روغن خوراکی ایران را به دست آورد.
به گفته منابع آگاه، سایر سهامداران شرکت بهشهر شامل افرادی از میان مردم هستند و شایان ذکر است که این گروه سرمایه‌گذاری، پیش‌تر نیز در سال ۲۰۲۳ از سرمایه‌گذاری‌های خود در کشورهای مراکش و عراق خارج شده بود.
صافولا همچنین با تاسیس شرکت «طلوع آفتاب» به بهبود زنجیره تامین و شبکه توزیع محصولات خود در ایران کمک کرد. از همین‌رو می‌توان مدعی بود که نقش مهمی در تامین بیش از ۵۰ درصد از نیاز بازار داخلی به روغن خوراکی ایفا کرده است.
همچنین گروه صافولا پیش‌تر در تولید روغن‌های خوراکی از جمله برندهای لادن، بهار و نسترن سرمایه‌گذاری کرده بود.
این شرکت در حال حاضر بر سرمایه‌گذاری در صنایعی متمرکز است که بازدهی بیشتری برای سهامداران فراهم کند.
خروج صافولا خلایی در بازار روغن خوراکی ایران ایجاد می‌کند که در کوتاه‌مدت ممکن است تامین این کالای اساسی را با چالش مواجه کند. با این حال، این تغییر می‌تواند فرصتی برای تقویت ظرفیت‌های تولید داخلی باشد. شرکت‌های ایرانی، با حمایت دولت و اصلاح ساختارهای مالی و تولیدی، توانایی پر کردن این خلا را خواهند داشت.
از سوی دیگر، خروج صافولا می‌تواند منجر به بازنگری سیاست‌های اقتصادی و تجاری ایران شود. جذب سرمایه‌گذاران خارجی با ارائه تضمین‌های مالی و قانونی و همچنین کاهش ریسک‌های اقتصادی می‌تواند در آینده شرایط را برای ورود سرمایه‌گذاران جدید تسهیل کند.
خروج صافولا از ایران، اگرچه در کوتاه‌مدت پیامدهایی منفی دارد اما در بلندمدت می‌تواند محرکی برای تقویت صنایع داخلی باشد. حمایت از تولیدکنندگان ایرانی و ارتقا فناوری‌های تولید می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات کمک کند. به ویژه در شرایط کنونی که توانمندی‌های داخلی در حوزه تولید روغن خوراکی، از جمله شرکت‌های بزرگ داخلی، توان رقابت با بازیگران خارجی را دارد.
ایران با برنامه‌ریزی مناسب، می‌تواند از این فرصت برای رشد پایدار و توسعه صادرات در بازارهای بین‌المللی بهره‌برداری کند. توجه به توسعه زیرساخت‌ها، بهبود مدیریت زنجیره تامین و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به تثبیت جایگاه صنعت روغن خوراکی ایران در منطقه و جهان کمک کنند.
به طور کلی، خروج صافولا نشان‌دهنده چالش‌هایی است که نیازمند واکنش هوشمندانه و برنامه‌ریزی استراتژیک از سوی دولت و بخش خصوصی خواهد بود تا نه تنها از پیامدهای منفی جلوگیری شود، بلکه زمینه برای رشد و توسعه پایدار فراهم آید.