اقتصاد معاصر-ابوالفضل نوروزی، پژوهشگر اقتصاد: در جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل، جهان شاهد یکی از پرهزینه‌ترین و مخرب‌ترین جنگ‌های کوتاه‌مدت تاریخ معاصر غرب آسیا بود؛ نبردی که نه فقط معادلات امنیتی منطقه را دگرگون کرد، بلکه اقتصاد اسرائیل را نیز به شدت متاثر ساخت.
برخلاف برخی روایت‌ها که مدعی‌اند اقتصاد رژیم صهیونیستی از این بحران آسیب جدی ندیده یا حملات ایران فقط ساختمان‌های خالی را هدف قرار داده‌اند، شواهد و داده‌های رسمی و تحلیلی نشان می‌دهد که این جنگ، ضربات سنگینی به بنیان‌های اقتصادی اسرائیل وارد کرده است.
طبق گزارش واشنگتن تایمز و تحلیل‌های منتشرشده در رسانه‌های اقتصادی، اسرائیل در همین ۱۲ روز، بیش از ۵ میلیارد دلار صرف عملیات نظامی کرد؛ یعنی روزانه حدود ۷۲۵ میلیون دلار فقط برای حملات و دفاع. این رقم شامل هزینه‌های هنگفت سامانه‌های دفاع موشکی مانند گنبد آهنین و دیوود اسلینگ است که به گفته منابع غربی، هر روز بین ۱۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار برای فعال نگه داشتن آن‌ها هزینه شده است.
ارتش اسرائیل پس از پایان جنگ، درخواست بودجه اضافی ۱۱ میلیارد دلاری برای بازسازی ذخایر تسلیحاتی و حفظ نیروهای ذخیره ارائه داد که نشان‌دهنده فشار شدید بر منابع مالی کشور است.
بر اساس گزارش‌های رویترز و الجزیره، حملات موشکی و پهپادی ایران به بیش از ۳۰ نقطه در مناطق مسکونی و صنعتی اسرائیل، خساراتی بالغ بر ۱.۵ میلیارد دلار به زیرساخت‌ها و املاک وارد کرد. این حملات نه فقط ساختمان‌های مسکونی، بلکه تاسیسات حیاتی مانند پالایشگاه نفت بازان در حیفا و موسسه وایزمن را هدف قرار داد.
به گفته مقامات مالی اسرائیل، بیش از ۴۱ هزار درخواست خسارت از سوی شهروندان و کسب‌وکارها ثبت شده و دولت مجبور به پرداخت حداقل ۱.۵ میلیارد دلار غرامت شده است. همچنین بیش از ۹ هزار نفر آواره و مجبور به اسکان موقت در هتل‌ها شدند که فقط هزینه اسکان آن‌ها بالغ بر ۲۹ میلیون دلار بوده است.
گروه رسانه‌ای تایمز اشاره کرده که جنگ، اقتصاد اسرائیل را از چند جهت فلج کرد. همان‌طور که دویچه‌وله گزارش داده، صدها هزار نیروی ذخیره از مشاغل خود جدا شدند و مجوز کار بسیاری از فلسطینی‌ها لغو شد؛ این موضوع باعث کمبود نیروی کار در بخش‌هایی مانند کشاورزی، ساخت‌وساز و خدمات شد. تعطیلی کسب‌وکارها، کاهش شدید تولید و اختلال در زنجیره تامین، هزینه‌های غیرمستقیم روزانه را به ۲۹۴ میلیون دلار رساند؛ رقمی که طی ۱۲ روز جنگ به بیش از ۳.۵ میلیارد دلار بالغ شد.
در طول جنگ، بازار سهام تل‌آویو با افت شدید روبه‌رو شد و ارزش شِکل اسرائیل نیز دچار نوسانات جدی شد. به گزارش الجزیره، شاخص بورس پس از اعلام آتش‌بس تا حدی بهبود یافت اما کارشناسان تاکید دارند که این بازگشت شکننده بوده و وابسته به تداوم ثبات نسبی است.
بانک مرکزی اسرائیل خسارت مستقیم جنگ را معادل یک درصد تولید ناخالص داخلی (حدود ۶ میلیارد دلار) برآورد کرده و رشد اقتصادی ۲۰۲۵ را از ۳.۳ به ۱.۷ درصد کاهش داده است. کسری بودجه نیز به ۸.۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یافته که بالاترین رقم در سال‌های اخیر است.
برخلاف تصور رایج مبنی بر اینکه آمریکا و غرب می‌توانند به راحتی هزینه‌های جنگ اسرائیل را تامین کنند، واقعیت چیز دیگری است. به گزارش دویچه‌وله و تایمز آو اسرائیل، بودجه دفاعی ۲۰۲۵ اسرائیل با ۲۱ درصد رشد به ۳۸.۶ میلیارد دلار رسیده و بزرگ‌ترین بودجه تاریخ این کشور را رقم زده است. اما این بودجه نیز پاسخگوی هزینه‌های فزاینده جنگ و بازسازی نیست و دولت ناچار به افزایش مالیات و کاهش هزینه‌های غیرنظامی شده است. همچنین، موسسات اعتبارسنجی بین‌المللی مانند Moody’s و S&P رتبه اعتباری اسرائیل را به دلیل ریسک‌های ژئوپلیتیک و کسری بودجه کاهش داده‌اند که این امر هزینه استقراض خارجی را افزایش می‌دهد.
جنگ نه فقط اقتصاد، بلکه بافت اجتماعی اسرائیل را نیز دستخوش تغییرات عمیق کرده است. بر اساس گزارش‌های رسانه‌های غربی، بیش از ۸۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۴ از اسرائیل مهاجرت کرده‌اند که بخش زیادی از آن‌ها نیروی کار متخصص حوزه فناوری هستند؛ حوزه‌ای که ۶۴ درصد صادرات و ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی اسرائیل را تشکیل می‌دهد. این خروج نیروی انسانی، تهدیدی جدی برای رشد بلندمدت اقتصاد رژیم صهیونیستی است. همچنین، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش هزینه‌های نظامی، منابع مالی لازم برای توسعه بخش‌های غیرنظامی و رفاه اجتماعی را محدود می‌کند.
در مجموع، همان‌طور که رسانه‌هایی چون الجزیره، دویچه‌وله و تایمز آو اسرائیل تاکید کرده‌اند، جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل نه فقط یک بحران نظامی، بلکه یک بحران اقتصادی عمیق برای رژیم صهیونیستی بود. هزینه‌های نظامی بی‌سابقه، تخریب زیرساخت‌ها، تعطیلی کسب‌وکارها، کاهش رشد اقتصادی و افزایش کسری بودجه، همگی نشان می‌دهد که برخلاف برخی ادعاها، اقتصاد اسرائیل به شدت آسیب دیده است. تداوم چنین درگیری‌هایی می‌تواند فشارهای مالی و اجتماعی را تشدید کند و حتی توان حمایت‌های خارجی را نیز به چالش بکشد.