جای خالی ایران در زنجیره تامین جهانی/تجارت ۲۰میلیارد دلاری با هر یک از همسایگان

رامین فخاری، پژوهشگر مطالعات منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد معاصر با انتقاد از وابستگی ایران به صادرات انرژی، بر لزوم تغییر مسیر اقتصاد ایران از صادرات انرژی به تولید کالا تاکید کرد.

وی پیشنهاد داد که ایران باید به زنجیره تامین جهانی بپیوندد و در روابط اقتصادی با کشورهای همسایه وابستگی متقابل ایجاد کند. 

فخاری اظهارداشت: ایران باید از الگوهای موفقی که در عراق و افغانستان پیاده کرده، برای دیگر کشورهای خاورمیانه نیز استفاده کند. اگر بتوانیم با هر کشور منطقه حداقل سالانه ۲۰ میلیارد دلار مبادله اقتصادی داشته باشیم، این اقدام می‌تواند به یک عامل صلح‌بخش برای منطقه تبدیل شود. 

وی همچنین به نقش توسعه سواحل مکران اشاره کرد و افزود: تبدیل این منطقه به یک هاب اقتصادی مانند امارات دوم می‌تواند تحولی بزرگ در اقتصاد ایران ایجاد کند. توسعه این منطقه ظرفیت ایجاد فرصت‌های شغلی، بهبود صادرات و جذب سرمایه‌گذاری خارجی را به همراه خواهد داشت. 

این پژوهشگر منطقه‌ای به رقابت‌های ژئواکونومیک ایران با کشورهای همسایه از جمله عربستان، قطر، ترکیه و آذربایجان پرداخت و بیان کرد: این رقابت‌ها عمدتا بر سر مباحث انرژی شکل گرفته و همین موضوع باعث شده که روابط ایران با ترکیه که پیش از این دوستانه‌تر بود، به دلیل ورود ترکیه به رقابت‌های منطقه‌ای انرژی، دچار چالش شود. 

فخاری ادامه داد: ترکیه زمانی روابط بسیار خوبی با ایران داشت اما از زمانی که وارد رقابت‌های انرژی در قفقاز و استحصال نفت آذربایجان شد، این روابط به چالش کشیده شد. امروز، ترکیه به دنبال تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه بوده و همین موضوع یکی از عوامل ایجاد رقابت میان تهران و آنکارا شده است. 

وی با اشاره به نقش تحریم‌ها در این چالش‌ها، آن را یکی از موانع کلیدی توسعه اقتصادی ایران برشمرد و تصریح کرد: در کنار تحریم‌ها، رقابت‌های ژئواکونومیک منطقه‌ای نیز به موانعی جدی برای رشد اقتصادی ایران تبدیل شده‌اند.

این پژوهشگر بر ضرورت تغییر رویکرد اقتصادی ایران تاکید کرد و گفت: ایران باید هر طور شده، خود را در زنجیره تامین جهانی بگنجاند. این کار، نه‌ فقط به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک می‌کند، بلکه امنیت ملی را نیز تقویت می‌کند. زمانی که ایران به تامین‌کننده اصلی کالاهای کشورهای همسایه تبدیل شود، امنیت اقتصادی و سیاسی کشور نیز تضمین خواهد شد. 

وی با اشاره به نام‌گذاری سال‌های اخیر توسط رهبر معظم انقلاب با محوریت اقتصادی، بیان کرد: این سیاست باید به یک برنامه عملیاتی تبدیل شود. نام‌گذاری‌های اقتصادی سال‌هاست که در جریان بوده اما اکنون زمان آن فرا رسیده که این شعارها به عمل تبدیل شوند. بدون تغییر در ساختار اقتصادی و کاهش وابستگی به نفت، نمی‌توان به اهداف اقتصادی کلان دست یافت.