هفته جهانی سرمایه‌گذار؛ از آموزش تا اعتمادسازی در بازارها
به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ در جهان امروز، سرمایه‌گذاری دیگر صرفا خرید و فروش سهام نیست، بلکه تصمیمی آگاهانه در بستر دانایی، اعتماد و شفافیت است. هفته جهانی سرمایه‌گذار (World Investor Week) که از سال ۲۰۱۷ به ابتکار سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار(IOSCO) برگزار می‌شود، فرصتی است برای مرور همین سه مولفه حیاتی؛ یعنی «آگاهی، امنیت و اعتماد».
نگاهی به تجربه کشورها و برنامه‌های هفته گذشته نشان می‌دهد این رویداد جهانی چگونه می‌تواند پیوند تازه‌ای میان نهادهای ناظر و مردم برقرار کند؛ پیوندی که در نهایت به نفع بازار سرمایه و اقتصاد ملی تمام می‌شود.
سرمایه‌گذارِ دانا، بازارِ پویا
در آغاز دهه ۲۰۱۰ میلادی، IOSCO و فدراسیون جهانی بورس‌ها (WFE) به این نتیجه رسیدند بزرگ‌ترین چالش بازارهای سرمایه نه کمبود ابزار مالی، بلکه کمبود آگاهی سرمایه‌گذار است. از همین‌رو، ایده برگزاری هفته‌ای جهانی برای آموزش و ارتقای سواد مالی در سال ۲۰۱۷ به واقعیت تبدیل شد.
اکنون بیش از ۱۰۰ کشور عضو این کمپین هستند و هر سال با شعارهای متفاوت، از «پیشگیری از تقلب» تا «سواد مالی دیجیتال» و امسال با محوریت «هوش مصنوعی و دارایی‌های دیجیتال» در مسیر آگاه‌سازی عمومی حرکت می‌کنند.
در این هفته، بورس‌ها و نهادهای ناظر در سراسر جهان با برگزاری وبینارهای آموزشی، مسابقات دانش‌آموزی، کارگاه‌های آنلاین، انتشار راهنماهای «چگونه فریب نخوریم» و حتی برگزاری مراسم نمادین «زنگ بازار برای سواد مالی» تلاش کردند پیام مشترکی را به گوش مردم برسانند و آن «تصمیم آگاهانه، نخستین گام در سرمایه‌گذاری پایدار است».
تجربه کشورها؛ از آمریکا تا آسیا
در ایالات متحده، کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) و نهادهای همکار مانند FINRA و NASAA هر سال ده‌ها برنامه آموزشی برگزار می‌کنند. محور اصلی فعالیت آن‌ها هشدار درباره کلاهبرداری‌های مرتبط با رمزارز و پلتفرم‌های موبایلی است.
در اتحادیه اروپا، نهادهای مالی بر شفاف‌سازی کارمزدها، مقایسه صندوق‌ها و آگاهی از حقوق سرمایه‌گذار تمرکز دارند.
در آسیا، کشورهایی چون ژاپن، هند و مالزی محتوای آموزشی را به مدارس و دانشگاه‌ها برده‌اند و به نسل آینده، اصول تنوع‌بخشی و تحلیل ریسک را آموزش می‌دهند.
در سطح جهانی نیز فدراسیون بورس‌ها (WFE) با اجرای رویداد «Ring the Bell for Financial Literacy» صدای آگاهی را از تالارهای بورس به جامعه می‌رساند.
ایران؛ گام‌های نخستین اما ارزشمند
در کشور ما نیز همزمان با هفته جهانی سرمایه‌گذار، نهادهای مالی و شرکت‌های بورسی با برگزاری وبینارها، نشست‌های آموزشی و معرفی ابزارهای متنوع بازار سرمایه تلاش کردند تا مفاهیم سرمایه‌گذاری را ساده و در دسترس‌تر کنند. همچنین، کارزارهای رسانه‌ای برای هشدار در برابر کلاهبرداری‌های مالی و معرفی روش‌های امن سرمایه‌گذاری در بازار رسمی شکل گرفت. این اقدامات اگرچه هنوز در مقیاس جهانی نیست اما نشانه‌ای از حرکت رو به جلوی نظام مالی کشور در جهت افزایش سواد مالی عمومی است.
مزایا و آثار
برگزاری هفته جهانی سرمایه‌گذار فقط یک رویداد نمادین نیست. تجربه کشورها نشان می‌دهد ارتقای آگاهی عمومی نتایج ملموسی دارد، از جمله افزایش اعتماد عمومی و کاهش رفتارهای هیجانی در معاملات، ورود سرمایه‌های خرد به مسیرهای رسمی و کاهش جذابیت بازارهای غیرشفاف و در نهایت تقویت نقش بورس‌ها در تامین مالی اقتصاد. به بیان دیگر، آموزش و شفافیت دو ستون اصلی پایداری بازارها هستند. سرمایه‌گذارِ مطلع کمتر فریب می‌خورد، کمتر زیان می‌بیند و بیشتر می‌ماند و این همان حلقه‌ای است که رشد پایدار بورس بر آن استوار است.
مسیر پیش رو
برای ایران، هفته جهانی سرمایه‌گذار فقط یک مناسبت تقویمی نیست، بلکه می‌تواند به آغاز برنامه‌ای بلندمدت برای «آموزش عمومی مالی» بدل شود. پیشنهاد می‌شود سازمان بورس و بورس‌های کشور با همکاری دانشگاه‌ها و رسانه‌ها آموزش‌های بومی و کاربردی تولید کنند، کمپین‌های دائمی پیشگیری از کلاهبرداری دیجیتال را اجرا کنند و سطح سواد مالی و رفتار سرمایه‌گذاران را به صورت سالانه اندازه‌گیری و منتشر نمایند.
چنین اقدام‌هایی نه فقط در افزایش مشارکت سرمایه‌گذاران موثر است، بلکه اعتماد ازدست‌رفته بخشی از مردم به بازار رسمی را بازخواهد گرداند.
در مجموع می‌توان گفت هفته جهانی سرمایه‌گذار یادآور این حقیقت است که بازار سرمایه بدون آموزش و آگاهی عمومی، نمی‌تواند ماموریت واقعی خود را انجام دهد. آموزش، نه یک انتخاب لوکس، بلکه ضرورتی برای توسعه پایدار مالی است.
