پلاک سوم چیست؟ تغییر پلاک خودروها در آینده
به گزارش اقتصاد معاصر؛ سردار احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی کشور درباره پلاک سوم خودرو در جهت هوشمندسازی بیشتر پلیس صحبت کرد. در پاسخ به این سوال که پلاک سوم چیست؛ باید گفت که این فناوری یک چیپ الکترونیکی حاوی اطلاعات خودرو است (تگ یا لیبل از تکنولوژی شناسایی با امواج رادیویی که به اختصار RFID شناخته می‌شود) که به‌عنوان پلاک سوم روی خودروها نصب می‌شود.
این برچسب RFID، قابلیت ذخیره سازی اطلاعات مهم خودرو اعم از شماره پلاک، تاریخ سپری شدن اعتبار پلاک، کد واحد شماره‌گذاری و شماره شناسایی وسیله نقلیه (Vehicle Identification Number – Vin) را دارد.
پلاک سوم چیست
قانون پلاک سوم RFID که اخیرا پس از ۱۷ سال مجددا توسط نیروی راهنمایی و رانندگی به جریان افتاده، ساز و کار بسیار ساده و در عین حال اساسی دارد. در این روش یک تگ یا لیبل از تکنولوژی شناسایی با امواج رادیویی که به اختصار RFID شناخته می‌شود، به قسمتی از خودرو متصل می‌شود.
در این روش، دیگر نیازی به باز کردن کاپوت ماشین و بررسی اطلاعات ماشین توسط افسر یا اپراتور نیست و با استفاده از یک قرائتگر RFID این اطلاعات ثبت و بررسی می‌شوند. همچنین اطلاعات ذخیره شده بر روی پلاک سوم با هر بار تمدید اعتبار پلاک، نقل و انتقال مالکیت و تعویض قطعات اصلی و رنگ وسیله نقلیه تغییر کرده و جایگزین اطلاعات پیشین می‌شود.
مزایای طرح پلاک سوم خودرو
به دلیل افزایش جرایم ناشی از مخدوش کردن پلاک‌های فلزی و افزایش سرقت خودرو، اجرای هرچه سریعتر سیستم پلاک سوم خودرو از اهمیت بالایی برخوردار شده‌است. گاهی اتفاق می‌افتد که فردی با مراجعه به اداره پلیس راهنمایی و رانندگی، شکایتی مبنی بر اینکه که خودرو متعلق به آن فرد، در زمانی که برگ تخلف به نام وی صادر شده، در آن محل حضور نداشته و پس از بررسی مشخص شده است که خودروی دیگری با پلاک مخدوش در آن محل حضور داشته است و سیستم ثبت تخلفات را دچار اختلال کرده است؛ در این مورد نیز پلاک سوم خودرو می‌تواند به کاهش اشتباه در ثبت جرایم خودرو کمک کننده باشد.
اکنون پس از ۱۷ سال تاخیر در اجرای این سامانه، زمزمه‌هایی در مورد اجرایی شدن این قانون به گوش می‌رسد. رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی کشور، سردار هادیانفر، در مورد اجرایی شدن این طرح در بهمن ماه سال ۱۴۰۱ خبر داده است. طبق گفته‌های سردار هادیانفر در حال حاضر اداره راهنمایی و رانندگی در مرحله اولیه تولید نرم افزار سیستم پلاک سوم RFID می‌باشد؛ به گفته ایشان، دیگر چالشی که در اجرای این سامانه وجود دارد، چیپ‌هایی است که باید زیر شیشه و آئینه خودرو نصب شود. اما هدف اصلی اداره راهنمایی و رانندگی، ساخت این چیپ‌ها در داخل کشور و جلوگیری از خروج ارز می‌باشد.
همچنین طبق اعلام اداره راهنمایی و رانندگی کشور، نصب پلاک سوم خودرو، همانند پلاک اول و دوم ضروری است و تمام صاحبان وسایل نقلیه ملزم به استفاده از آن هستند؛ اما هنوز به صورت رسمی سامانه‌ای برای ثبت نام و دریافت این پلاک وجود ندارد.
کاربرد پلاک سوم خودرو چیست؟
سردار احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی کشور، درباره پلاک سوم توضیح داد ما به دنبال فناوری‌های نوین از جمله «پلاک سوم» هستیم که این مسئله، می‌تواند به هوشمندسازی بیشتر پلیس در کشور کمک کند. در این روش، یک چیپ الکترونیکی حاوی اطلاعات خودرو به‌عنوان پلاک سوم روی خودروها نصب می‌شود. برخی رانندگان در پلاک خود دستکاری‌هایی انجام داده و باعث می‌شوند خودروی دیگری جای آنها جریمه شود که با اجرای طرح پلاک سوم، قطعا اشتباهات ماموران پلیس راهور و سیستم، درباره جریمه‌ها صفر می‌شود. اجرای این طرح نیازمند تامین بودجه از طرف دولت است که امیدواریم زودتر برنامه‌ریزی‌های آن انجام شود.
وی افزود ما قصد داریم به نحوی کار‌ها را پیش ببریم که به جای اینکه مردم به دنبال خدمت بروند و به پلیس مراجعه کنند، ما خدمت را به آنها ارائه کنیم، اما قطعا این مسیر زمان‌بر خواهد بود. به عنوان مثال می‌خواهیم وقتی مردم خودرو خریداری می‌کنند و نیاز به پلاک خودرو دارند به جای اینکه آنها به مراکز ما مراجعه کنند؛ ما سراغ آنها برویم و از آنها اطلاعات را دریافت کرده و پلاک تحویل بدهیم. البته در حال حاضر این خدمت ارائه می‌شود، اما تعداد آن کم است.
بستر اجرای پلاک سوم در خودروها هنوز فراهم نیست
شهریور۱۴۰۳ سردار تیمور حسینی، رییس پلیس راهور فراجا، درباره طرح پلاک سوم توضیح داد پلاک سوم یک قابلیت هوشمندی است که باید به خودرو اضافه شود، لذا نیاز به بستر‌ها و الزاماتی دارد که این الزامات و قابلیت‌ها در حوزه پلیس نیست. یعنی اتفاقاتی است که باید در بخش خودروسازی و همچنین فناوری اطلاعات کشور بیفتد که این قابلیت و بستر برای اجرای موضوعی تحت عنوان پلاک سوم ایجاد شود.
وی افزود هنوز این بستر در خودرو ایجاد نشده و نمی‌تونیم بگوییم که چه زمانی این اتفاق می‌تواند اجرایی و عملیاتی شود. اما اگر اجرایی و عملیاتی شود در بسیاری از موارد می‌تواند کمک کننده باشد. در واقع در همه موضوعات می‌تواند عامل بسیار مهم و بازدارنده باشد از جمله در مورد سرقت خودرو و نوع رفتار‌های پرخطر رانندگان. اگر خودروها مجهز به این قابلیت باشند در ماموریت‌ها مانند ماموریت اربعین و یا طرح‌های نوروزی و تابستان ما در لحظه می‌توانیم بررسی کنیم که در هر محور چه تعداد خودرو و از چه نوع خودرو‌هایی و با چه سرعتی در حال تردد هستند. در واقع تمام اطلاعات مورد نیازمان را می‌توانیم از طریق همین پلاک سوم در اختیار داشته باشیم؛ لذا این موضوع بسیار مهم است و امیدواریم بتوانیم هرچه سریعتر از این قابلیت استفاده کنیم.
تولید با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان
سال ۸۴ بود که قانونی تحت عنوان «نصب پلاک سوم» تصویب شد؛ اما تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است.
این پلاک در قالب دو چیپ است که VIN و سایر اطلاعاتی که نیاز است در یک حجم مشخص (۳۰ تا ۹۰ کیلوبایت) در آن گنجانده می‌شود. اطلاعات موجود در آن، به صورت RFID در اختیار پلیس قرار می‌گیرد تا ماموران راهور بتوانند با دست افزار‌های خود این اطلاعات را بخوانند و به هویت اصلی مالک و خودرو پی ببرند. این کار کمک می‌کند تا خودرو‌های سرقتی و تحت تعقیب شناسایی شوند. اکنون ملاک اصالت خودروها پلاک آنهاست؛ اما پس از اجرایی شدن این قانون، خودرو‌های سرقتی احراز می‌شوند.
اکنون پس از گذشت ۱۷ سال از تصویب قانون پلاک سوم، این طرح با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان، اجرایی خواهد شد.
سردار هادیانفر، رئیس پلیس راهور، در این باره توضیح داد که پلاک سوم همان پلاک الکترونیکی بوده و باید حتما اجرایی شود. این پلاک از داخل شیشه زیر آیینه از جلو و عقب خودرو نصب می‌شود. پلیس با دست‌افزار‌های خود می‌تواند به اطلاعاتی مانند نوع خودرو، مدل خودرو، رنگ خودرو، شماره شاسی، شماره موتور و اطلاعات کد ملی مالک و ... دست یابد. بنابراین، افسران راهنمایی‌و‌رانندگی بدون نیاز به بالا زدن کاپوت خودرو، می‌توانند اصالت آن را بررسی کنند.
وی افزود که برخی از رانندگان اعتراض دارند که با وجود حضور نداشتن در محلی، جریمه شده‌اند. پس از بررسی مشخص می‌شود که خودرویی با پلاک مخدوش تخلف کرده است. اجرای طرح پلاک سوم کمک می‌کند تا از مخدوش کردن پلاک‌ها و جرایم مربوط به آن جلوگیری شود.
طبق گفته‌های سردار هادیانفر، فک و نصب پلاک فیزیکی وابستگی ارزی دارد که با اجرای طرح پلاک سوم می‌توان این وابستگی را قطع کرد. زیرا دیگر نیازی به پلاک فیزیکی نیست. سالانه بیش از ۵ میلیون پلاک جابجا می‌شود و پلاک‌هایی که دیگر نیاز نمی‌شوند، پس از یک سال در دستگاه خردکن می‌روند و اتلاف انرژی را به دنبال دارد. پلاک سوم از این قبیل اتفاقات جلوگیری می‌کند.
وی درباره تولید تراشه‌ها گفت که بخش زیادی از تکنولوژی این پلاک‌ها ایرانی است و تنها برای قسمتی از مدار این پلاک باید بومی‌سازی انجام شود. در همین راستا نیز برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان با پلیس همکاری دارند تا بتوان تولید پلاک سوم را صد درصد داخلی کرد. البته در ابتدا باید تعدادی پلاک سوم از خارج کشور وارد شود و زمانی که دانش تولید مدار آن تکمیل شد، این پلاک‌ها را در داخل تولید کنیم.
رئیس پلیس راهور درباره زمان اجرایی شدن این طرح بیان کرد که آزمایش‌های مربوط به آن در شهرک آزمایش انجام شده و مصوبات و مجوز‌های لازم نیز از فرمانده انتظامی کل کشور اخذ شده است. آنها در تلاش‌اند تا تولید پلاک سوم در نیمه اول سال ۱۴۰۱ آغاز شود.
در سالی که شعارش «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» است، انتظار می‌رود تا شرکت‌های دانش‌بنیان به فعالیت در این زمینه ترغیب شوند تا علاوه بر جلوگیری از خروج ارز از کشور، افتخار تولید پلاک‌های سوم به دیگر افتخارات ایران اضافه شود.
