اقدامات دولت ترکیه برای توسعه گردشگری
به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ پرونده «زیستبوم رشد» در تلاش است، در پژوهشی هدفمند، ابعاد متنوع نقش سیاستگذاری دولتهای موفق در رشد و توسعه پایدار کشورها را واکاوی و ارائه نماید. بخصوص دال محوری بحث در این پرونده، این است که برخلاف تداعی مسئولان دولتی و سیاستگذار در ایران، تغییر دادن مولفههای پولی و مالی، یگانه وظیفه دولت نیست! و اتفاقا رشد و توسعه در هر کشور، لاجرم متوقف به مورد توجه قرار گرفتن زیرساختها و تغییرات نهادی و ساختاری است. تغییر در زیرساختها، ازجمله مقررات، آموزش، بسترسازی سیاسی و امنیتی و مواردی از این قبیل، در توسعه یک کشور نقشی بیبدیل و حیاتی دارد؛ و انجام این تغییر نیز تنها و تنها از دولت ساخته است.
در بخشهای پیشین پرونده، ضمن ارائه کلیات مهمی درباره نقشهایی که دولت میتواند در رشد صنعت گردشگری ایفا نماید، اقدامات دولتهای فرانسه و اسپانیا، بهعنوان پربازدیدترین کشورهای جهان نیز مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه بر سیاستهای حوزه گردشگری در کشور ترکیه مروری خواهیم داشت.
ترکیه، با تاریخ غنی و جاذبههای گردشگری خوب، بهعنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری در جهان شناخته میشود. این کشور، که در تقاطع دو قاره اروپا و آسیا واقع شده، دارای سواحل زیبا، و شهرهای تاریخی و فرهنگی متنوع است. در سال ۲۰۱۹، ترکیه با جذب بیش از ۵۲ میلیون گردشگر خارجی، بهعنوان هشتمین کشور پر بازدید در جهان شناخته شد (World Tourism Organization, ۲۰۲۰). این یادداشت به بررسی سیاستها و اقدامات دولت ترکیه در زمینه توسعه گردشگری، چالشها و فرصتها، و تاثیرات این اقدامات بر اقتصاد و فرهنگ کشور میپردازد.
۱. تاریخچه
تاریخ گردشگری در ترکیه بسیار کهن است، اما رشد واقعی صنعت گردشگری نوین در این کشور از دهه ۱۹۸۰ میلادی آغاز شد. با توجه به تنوع فرهنگی و جغرافیایی، ترکیه بهعنوان مقصدی جذاب برای گردشگران شناخته شده است. در سال ۱۹۸۰، تعداد گردشگران ورودی به ترکیه تنها حدود ۳ میلیون نفر بود؛ اما این تعداد تا سال ۲۰۱۹ به بیش از ۵۲ میلیون نفر افزایش یافت (Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey, ۲۰۲۰). این رشد چشمگیر ناشی از بهبود زیرساختها، تبلیغات موثر و افزایش کیفیت خدمات به گردشگران بوده است.
۲. سیاستهای دولت ترکیه در توسعه گردشگری
الف) سرمایهگذاری در زیرساختها
دولت ترکیه برای تقویت صنعت گردشگری، سرمایهگذاریهای کلانی در زیرساختها انجام داد. این سرمایهگذاریها شامل بهبود راهها، فرودگاهها و هتلها میشود. بهعنوان مثال، فرودگاه جدید استانبول که در سال ۲۰۱۸ افتتاح شد، یکی از بزرگترین فرودگاههای جهان است و میتواند بیش از ۲۰۰ میلیون مسافر را در سال پذیرش کند (İGA, ۲۰۱۸). همچنین، دولت در حال برنامهریزی برای ساخت جادههای جدید و بهبود حملونقل عمومی در شهرهای گردشگری است.
ب) تبلیغات و بازاریابی
دولت ترکیه از طریق کمپینهای تبلیغاتی قوی به تبلیغ گردشگری و جذب گردشگر پرداخته است. برنامههای بازاریابی مانند "Turkey Home" و "Discover Turkey" بهمنظور جذب گردشگران به مقاصد مختلف این کشور اجرا میشوند (Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey, ۲۰۲۰). همچنین، سرمایهگذاری در نمایشگاههای بینالمللی گردشگری مانند EMITT و ITB Berlin، موجب جلب توجه جهانی به مقصدهای گردشگری ترکیه شده است.
ج) مدیریت و حمایت از جاذبههای گردشگری
دولت ترکیه با هدف حفظ و مدیریت جاذبههای گردشگری، برنامههای ویژهای را به اجرا درآورده است. این برنامهها شامل بهبود شرایط نگهداری از مکانهای تاریخی و فرهنگی و ارائه خدمات بهتر به گردشگران میباشد. بهعنوان مثال، در سال ۲۰۲۱، دولت حدود ۲۰۰ میلیون دلار برای بازسازی و حفظ میراث فرهنگی هزینه کرد (Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey, ۲۰۲۱). این اقدامات ضمن حفظ هویت فرهنگی این کشور، موجب جذب بیشتر گردشگران نیز شده است.
۳. چالشهای صنعت گردشگری در ترکیه
الف) بحران COVID-۱۹
بحران COVID-۱۹ یکی از بزرگترین چالشهای صنعت گردشگری در ترکیه بوده است. در سال ۲۰۲۰، تعداد گردشگران ورودی به ترکیه به ۱۵ میلیون نفر کاهش یافت که معادل کاهش ۷۵درصدی نسبت به سال ۲۰۱۹ بود (Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey, ۲۰۲۰). این بحران هم بر درآمد گردشگری تاثیر گذاشت، و هم بر اشتغال در این صنعت نیز ضربهزننده بود. براساس آمار، نزدیک به ۵۰۰ هزار شغل در صنعت گردشگری در ترکیه در اثر این همهگیری از دست رفت (World Travel & Tourism Council, ۲۰۲۰).
ب) رقابت جهانی
ترکیه با رقبای جدی در زمینه گردشگری، از جمله اسپانیا، ایتالیا و یونان، روبهرو است. این رقابت بهویژه در زمینه جذب گردشگرانی که به دنبال تجارب جدید و منحصر به فرد هستند، شدت یافته است. دولت ترکیه باید با برنامهریزی دقیق و استراتژیک به این چالشها پاسخ دهد. بهعنوان مثال، کشورهای همسایه مانند یونان و مصر بطور فزایندهای در حال تبلیغ مقصدهای خود هستند که این مساله فشار بیشتری بر ترکیه وارد میکند.
ج) تغییرات اقلیمی
تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر محیطزیست نیز یکی دیگر از چالشهای جدی پیشروی صنعت گردشگری در ترکیه است. افزایش دما و کاهش بارندگی میتواند بر جاذبههای طبیعی و فعالیتهای گردشگری تاثیر منفی بگذارد. بنابراین، نیاز به توسعه استراتژیهای گردشگری پایدار به شدت احساس میشود.
۴. فرصتهای موجود برای توسعه گردشگری
الف) گردشگری پایدار
یکی از فرصتهای مهم برای صنعت گردشگری ترکیه، توسعه گردشگری پایدار است. با توجه به افزایش آگاهیهای جهانی در مورد مسائل محیطزیستی، جذب گردشگران با تمرکز بر حفظ محیطزیست میتواند یک استراتژی موفق باشد. برنامههایی مانند "Sustainable Tourism Certification" در حال اجرا هستند تا به این هدف دست یابند (Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey, ۲۰۲۰). این برنامهها شامل حمایت از پروژههای محلی، کاهش مصرف انرژی و ترویج حملونقل عمومی میباشد.
ب) فناوری و نوآوری
توسعه فناوری و نوآوری میتواند به بهبود تجربه گردشگران کمک کند. استفاده از اپلیکیشنها، وبسایتها و فناوریهای هوشمند برای ارائه خدمات به گردشگران، میتواند جذابیت بیشتری برای این صنعت ایجاد کند. بهعنوان مثال، استفاده از واقعیت افزوده در معرفی جاذبههای گردشگری در حال افزایش است. ترکیه در حال سرمایهگذاری در فنآوریهای نوین برای بهبود تجربه گردشگران است، بطوریکه در سال ۲۰۲۱، بیش از ۱۵۰ میلیون دلار برای این هدف اختصاص داده شد (OECD, ۲۰۲۱).
ج) تنوع محصولات گردشگری
ترکیه میتواند با توسعه تنوع محصولات گردشگری خود، مانند گردشگری سلامت، فرهنگی و ماجراجویی، به جذب بیشتر گردشگران کمک کند. با توجه به پتانسیلهای فرهنگی و طبیعی موجود، ترکیه میتواند بهعنوان یک مقصد محبوب در این زمینهها شناخته شود. بهعنوان مثال، توسعه گردشگری سلامت در مناطق مانند آنتالیا و کاپادوکیا در حال گسترش است و میتواند بهعنوان یکی از عوامل رشد اقتصادی در این مناطق محسوب شود.
۵.اثرات گردشگری بر اقتصاد ترکیه
الف) رشد اقتصادی
صنعت گردشگری بهعنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد ترکیه، به رشد اقتصادی کشور کمک کرده است. بر اساس آمار، گردشگری در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۱.۴% از تولید ناخالص داخلی (GDP) ترکیه را تشکیل میداد و به اشتغالزایی برای ۱.۵ میلیون نفر کمک کرد (World Travel & Tourism Council, ۲۰۲۰). پیشبینی میشود که با بهبود شرایط پس از بحران COVID-۱۹، این آمار به تدریج به حالت قبل بازگردد.
ب) تاثیر بر بازار کار
گردشگری بهعنوان یک صنعت متنوع، فرصتهای شغلی زیادی ایجاد میکند. این صنعت شامل شغلهایی در زمینه هتلداری، رستورانداری، حملونقل و خدمات دیگر است. بهعنوان مثال، پیشبینی میشود که تا سال ۲۰۲۵، صنعت گردشگری در ترکیه حدود ۱ میلیون شغل جدید ایجاد کند (OECD, ۲۰۲۰). با این حال، این صنعت نیز نیازمند نیروی کار ماهر است که بهمنظور پاسخگویی به نیازهای گردشگران، آموزشهای لازم را دریافت کند.
۶. مطالعات موردی موفق
الف) استانبول
شهر استانبول بهعنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ترکیه شناخته میشود. این شهر با جاذبههای فرهنگی و تاریخی فراوان، از جمله مسجد ایاصوفیه و کاخ توپکاپی، توانسته است بهعنوان یک برند جهانی در صنعت گردشگری مطرح شود. در سال ۲۰۱۹، استانبول با جذب ۱۵ میلیون گردشگر، به یکی از پر بازدیدترین شهرهای جهان تبدیل شد (Istanbul Chamber of Commerce, ۲۰۲۰). همچنین، استانبول بهدلیل برگزاری رویدادهای بینالمللی مانند کنگرههای علمی و فستیوالهای فرهنگی، گردشگران را به سمت خود جلب میکند.
ب) آنتالیا
شهر آنتالیا بهعنوان یکی از محبوبترین مقاصد ساحلی در ترکیه شناخته میشود. این شهر با سواحل زیبا و هتلهای لوکس، بهعنوان مقصدی ایدهآل برای گردشگران داخلی و خارجی ترکیه به شمار میرود. در سال ۲۰۱۹، آنتالیا با جذب ۱۵ میلیون گردشگر، عنوان یکی از برترین مقاصد گردشگری در ترکیه را بهدست آورد (Antalya Provincial Directorate of Culture and Tourism, ۲۰۲۰). همچنین، آنتالیا بهدلیل برگزاری فستیوالهای بینالمللی، مانند فستیوال بینالمللی تئاتر آنتالیا، به جذب بیشتر گردشگران کمک کرده است.
ج) کاپادوکیا
کاپادوکیا با چشماندازهای طبیعی منحصر به فرد و تاریخ غنی، یکی از مقاصد گردشگری فرهنگی در ترکیه است. این منطقه با داشتن مناظر زیبا و شهرهای زیرزمینی، بهعنوان یک مقصد ایدهآل برای گردشگران ماجراجو شناخته میشود. در سال ۲۰۱۹، کاپادوکیا با جذب ۳ میلیون گردشگر، به یکی از مقاصد محبوب در ترکیه تبدیل شد (Cappadocia Tourism Association, ۲۰۲۰). همچنین، پروازهای بالون در کاپادوکیا بهعنوان یکی از تجربههای خاص گردشگری این منطقه شناخته میشود و هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود جذب میکند.
جمعبندی
ملاحظه میفرمایید که تنواع سیاستهای موثر بر گردشگری در ترکیه، بسیار فراتر از بازی با مولفههای پولی و مالی است! صنعت گردشگری در ترکیه بهعنوان یکی از ارکان اقتصادی و فرهنگی این کشور، نیازمند سیاستگذاریهای دقیق و مستمر از سوی دولت است. با توجه به چالشها و فرصتهای موجود، دولت باید بهمنظور حفظ و توسعه این صنعت، برنامههایی جامع و پایدار را در دستور کار قرار دهد. این برنامهها باید شامل سرمایهگذاری در زیرساختها، تبلیغات مؤثر، و توجه به نیازهای گردشگران باشد. همچنین، با توجه به تغییرات اقلیمی و بحرانهای جهانی، لازم است که استراتژیهای گردشگری بهگونهای تدوین شوند که ضمن حفظ محیطزیست، به رشد اقتصادی کشور نیز کمک کنند.
-----------------
منابع و مراجع
۱. Antalya Provincial Directorate of Culture and Tourism (۲۰۲۰). "Tourism Statistics for Antalya. " Available at: [Antalya Tourism](https://www.antalyaturism.com)
۲. Cappadocia Tourism Association (۲۰۲۰). "Cappadocia Visitor Statistics. " Available at: [Cappadocia](https://www.cappadocia.com)
۳. IGA (۲۰۱۸). "Istanbul Airport Overview. " Available at: [Istanbul Airport](https://www.igairport.com)
۴. Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey (۲۰۲۰). "Annual Tourism Report. " Available at: [Turkish Ministry of Culture](https://www.kultur.gov.tr)
۵. Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey (۲۰۲۱). "Cultural Heritage Investments. " Available at: [Turkish Ministry of Culture](https://www.kultur.gov.tr)
۶. OECD (۲۰۲۱). "Tourism Trends and Policies in Turkey. " Available at: [OECD](https://www.oecd.org)
۷. World Tourism Organization (۲۰۲۰). "Global Report on Tourism. " Available at: [UNWTO](https://www.unwto.org)
۸. World Travel & Tourism Council (۲۰۲۰). "Economic Impact Reports. " Available at: [WTTC](https://wttc.org)
۹. Istanbul Chamber of Commerce (۲۰۲۰). "Tourism Statistics for Istanbul. " Available at: [Istanbul Chamber](https://www.ito.org.tr)
۱۰. Antalya Provincial Directorate of Culture and Tourism (۲۰۲۰). "Tourism Statistics in Antalya. " Available at: [Antalya Tourism](https://www.antalyaturism.com)