روابط اقتصادی

همکاری ایران و پاکستان در حوزه‌های مهمی چون انرژی و ترانزیت می‌تواند در رفع چالش‌های اسلام‌آباد مانند ذخایر اندک ارزی، نرخ بالای فقر و کمبود انرژی کمک کند.

در میانه یکی از سخت‌ترین بحران‌های اقتصادی مصر، سفر نخست‌وزیر چین به قاهره و امضای مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌های اقتصادی و مالی، نقطه عطفی در روابط دو کشور رقم زد.

تقویت روابط اقتصادی مصر با دو قدرت منطقه‌ای و جهانی یعنی ایران و چین، نویدبخش شکل‌گیری بلوک شرقی قدرتمند و مستقل از نظام اقتصادی غربی است.

حضور امارات در اجلاس اخیر اکو در باکو و گسترش روابط لجستیکی و انرژی با جمهوری آذربایجان نشان‌دهنده افزایش حضور این کشور در قفقاز جنوبی است که احتمال حمایت این کشور از کریدور ادعایی زنگزور را قوت می‌بخشد.

با تشدید درگیری‌های اخیر، ایالات متحده به دنبال ورود به روابط ایران و ترکمنستان بوده و به عنوان مانع جدی در پروژه صادرات گاز این کشور به عراق از طریق تهران است. 

روابط اقتصادی میان هند و اسرائیل طی دو دهه گذشته از سطح همکاری‌های تجاری عبور کرده و به شراکتی راهبردی در حوزه‌های پیشرفته‌ای چون فناوری، کشاورزی، انرژی و تسلیحات نظامی تبدیل شده است.

الجزایر از تولیدکنندگان نفت و گاز آفریقاست اما به صنایع پتروشیمی، ساخت‌وساز، دارو و فناوری آب و کشاورزی نیازمند است؛ ایران در این حوزه‌ها به‌ ویژه در ارائه خدمات فنی و مهندسی، صادرات دارو، سیمان، کاشی، فولاد و تجهیزات صنعتی، مزیت نسبی دارد، اما نبود پرواز مستقیم بین دو کشور، دشواری نقل‌وانتقال پول و ضعف در معرفی توانمندی‌های اقتصادی، مانع رشد روابط اقتصادی دو طرف شده است، ایجاد سازوکار بانکی، برگزاری نمایشگاه‌های تجاری مشترک و فعال‌تر شدن بخش خصوصی می‌تواند این وضعیت را دگرگون کند. 

اتصال بندر چابهار به گوادر با وجود برخی چالش‌ها، می‌تواند مزایای راهبردی مانند ثبات منطقه‌ای، رفاه مردم و افزایش مبادلات را درپی داشته باشد.

افزایش تعرفه‌های تجاری آمریکا علیه کشورها که به نظر می‌رسد در راستای تثبیت هژمونی اقتصادی ایالات متحده انجام شده، می‌تواند منجر به شکل‌گیری اتحادهای تجاری جدید و تغییر معادلات جهانی شود.

سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به سفر معاون سیاسی وزارتخانه به امارات، این سفر را گامی مهم در توسعه همکاری‌های سیاسی و اقتصادی دو کشور عنوان کرد.

در دیدار رئیس اتاق ایران با سفیر استرالیا، بر استفاده از روشه‌ای مالی جایگزین برای توسعه روابط اقتصادی تأکید و ظرفیت‌های گسترده همکاری دو کشور در حوزه‌های مختلف بررسی شد.

ترکیه و عربستان سعودی با امضای توافق پیشنهادی ۶ میلیارد دلاری در حوزه نظامی، فصل تازه‌ای از روابط استراتژیک خود را آغاز کرده‌اند. این توافق، شامل فروش جنگنده‌های نسل پنجم، پهپادها و تجهیزات پیشرفته دفاعی به عربستان است.

خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ گزارش داده که اقتصاد کشورهای آمریکای جنوبی با فاصله گرفتن از آمریکا و اروپا، به تقویت روابط با چین گرایش پیدا کرده است. 

با وجود تنش‌های گاه و بیگاه گذشته، تحولات اخیر نشان از ظرفیت‌های بالقوه برای نزدیکی و تعامل بیشتر میان دو کشور دارد. در این سلسله‌یادداشت، پس از بررسی ابعاد سیاسی و فرهنگی و اقتصادی ارتباط میان دو کشور، ظرفیت‌ها و ابتکاراتی را که می‌تواند دوطرف را به یکدیگر نزدیک کند، برخواهیم شمرد.

ایران در حال گسترش کانال مالی خود با جهان است، اتصال شبکه بانکی روسیه و ایران گامی مهم در راستای دور زدن سیستم پرداخت غربی و تحریم‌های آن است که می‌تواند حجم تجارت دوجانبه را افزایش دهد و فرصت بزرگی برای تبادل کالاهای دو کشور فراهم کند. 

ایران و ترکیه به عنوان دو قدرت منطقه‌ای و با وجود برخی اختلافات سیاسی، می‌توانند روابط اقتصادی خود را با محوریت همکاری انرژی مانند تمدید قرارداد صادرات گاز ایران و سرمایه‌گذاری ترک‌ها در حوزه تجدیدپذیر کشورمان تقویت کنند.

در ماه می‌ ۲۰۲۳، امضای توافق‌نامه‌های بیشتر با هدف تقویت همکاری در بخش‌های مختلف منعقد شد که شامل کشاورزی، آموزش، مبادلات برق، سرمایه‌گذاری و توسعه کریدور‌های بین‌المللی بود؛ چنین ابتکاراتی نشان‌دهنده عزم مشترک ایران و ترکمنستان برای ارتقا مشارکت خود به سطوح بی‌سابقه‌ است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی با تاکید بر اینکه گسترش روابط براساس منافع مشترک به سود هر دو کشور است، گفتند: امیدواریم با حضور دولت تازه نفس آقای دکتر پزشکیان، امور مربوط به گسترش روابط دو کشور با شدت و قوت بیشتری ادامه یابد.