عبور از ناترازی انرژی با ترکیب سیاست‌های قیمتی و غیرقیمتی و ابزارهای نوین مالی

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر، بحران ناترازی انرژی تاثیرات مستقیم و غیرمستقیمی بر اقتصاد ایران دارد و از همین رو به دغدغه مهمی برای دولت، فعالان اقتصادی و جامعه علمی تبدیل شده است؛ در این راستا به تازگی نشستی با محوریت بررسی بحران ناترازی انرژی و ارائه راهکارهای هوشمندانه برای اصلاح آن به همت اندیشکده حکمرانی هوشمند و مجمع کارآفرینان ایران برگزار شد.

در این نشست عنوان شد که نقاط ضعف ساختاری و نهادی شامل ناکارآمدی سیاست‌گذاری‌های دولتی و ضعف در اجرای طرح‌های بهینه‌سازی از دلایل اصلی ناترازی انرژی هستند. نبود انگیزه اقتصادی و مدیریت ریسک فعال برای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان یکی از مشکلات عمده‌ای است که باعث می‌شود تا طرح‌های بهینه‌سازی به کندی پیش بروند. 

در ارائه راهکارها، اصلاح تدریجی قیمت حامل‌های انرژی برای ایجاد انگیزه صرفه‌جویی و ارائه یارانه مستقیم به مصرف‌کنندگان برای جبران هزینه‌های افزایش قیمت انرژی و سرمایه‌گذاری در تجهیزات کم‌مصرف، از جمله راهکارهای قیمتی خواهند بود. همچنین استفاده از فناوری‌های هوشمند برای پایش و مدیریت مصرف انرژی، تسهیل فرایندهای اجرایی مانند کوتاه کردن مراحل اداری برای سرمایه‌گذاران در بخش بهینه‌سازی انرژی، به عنوان راهکارهای غیرقیمتی در این نشست مطرح شد. 

ایجاد بازار گواهی صرفه‌جویی انرژی برای تعامل مستقیم میان مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران، به‌ کارگیری اوراق بهادار انرژی که قابلیت معامله در بورس را داشته باشد و استفاده از توکن‌های انرژی برای اعمال صرفه‌جویی در قبوض یا معاملات مستقیم، از دیگر پیشنهادات کلیدی در این نشست بود. 

در راستای اصلاح زیرساخت‌های قانونی و نهادی، بازنگری آیین‌نامه‌ها و قوانین مرتبط با بهینه‌سازی انرژی برای شفاف‌سازی فرایندها و حذف گلوگاه‌های اداری، تشکیل سازمان راهبردی مدیریت انرژی با تمرکز بر بهینه‌سازی و صرفه‌جویی و تقویت نظام انگیزشی با طراحی مشوق‌های مالی و پاداش‌های نقدی برای مصرف‌کنندگان خانگی و صنعتی، از جمله اقدامات ضروری به شمار می‌رود. 

همچنین مدیریت ناترازی اوج مصرف از طریق برنامه‌ریزی برای مدیریت مصرف در روزها و ساعات اوج بار و تقویت مشارکت مردمی با افزایش آگاهی عمومی از طریق کمپین‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی، از دیگر محورهای مهم این نشست بود. 

تجربیات موفق در طرح یزد که شامل اجرای پایلوت هوشمندسازی مصرف گاز و استفاده از فناوری‌های نوین برای پیش‌بینی مصرف و ارائه بازخورد به مصرف‌کنندگان است و همچنین تجربه موفق در بازار برق سبز، تاثیر مثبت در کاهش خاموشی‌ها و افزایش بهره‌وری در صنعت را نشان می‌دهد. 

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری این نشست نشان داد که ترکیب سیاست‌های قیمتی و غیرقیمتی، همراه با استفاده از فناوری‌های هوشمند، می‌تواند تحولی اساسی در مدیریت انرژی کشور ایجاد کند. همکاری دولت، بخش خصوصی و مردم در این حوزه، نیازمند طراحی ساختارهای شفاف، کاهش بروکراسی و استفاده از ابزارهای نوین مالی است. با اجرای صحیح این برنامه‌ها، نه‌ فقط از بحران انرژی عبور خواهیم کرد، بلکه فرصت‌های اقتصادی بزرگی برای صادرات و کاهش هزینه‌های داخلی ایجاد خواهد شد. 

مشروح کامل این نشست در روزهای آتی در اقتصاد معاصر به صورت کامل به اشتراک گذاشته می‌شود.