انقباض اقتصاد در فلسطین با نرخ ۸۰ درصد/غزه از محاصره اقتصادی خارج نشد

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ ۳۳ روز از مرحله اول توافق آتش‌بس شش هفته‌ای در نوار غزه گذشته اما هنوز رژیم اشغالگر همه بندهای مربوط به این توافق را اجرایی نکرده است. مهم‌ترین بندهای توافق آتش‌بس مربوط به ورود کالاهایی است که از حجم فاجعه انسانی در نوار غزه بکاهد اما تاکنون آنچه که در قالب کمک‌های بشردوستانه یا تجاری به نوار غزه رسیده، بیشتر از کنسرو، آرد و محصولات کشاورزی نبوده است.

در این‌باره احمد ابوقمر، تحلیل‌گر اقتصادی از اردوگاه جبالیا در شمال نوار غزه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد معاصر تاکید کرد که در سرمای زمستانی غزه و بارش‌های مکرر باران، نرسیدن سوخت و کانکس به دست شهروندان فلسطینی اوضاع انسانی را همچنان مصیبت بار نگه داشته است.

در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

آیا اوضاع اقتصادی با گذشت قریب به ۵ هفته از آتش‌بس در نوار غزه بهتر شده است؟ 

از زمان تاسیس تشکیلات خودگردان فلسطین در سال ۱۹۹۴ و متعاقب پیمان اسلو بین سازمان آزادی بخش فلسطین و اسرائیل، هیچ گاه نوار غزه تا این اندازه با وخامت اوضاع اقتصادی روبه‌رو نبوده است. نرخ انقباض اقتصاد فلسطین در سال ۲۰۲۴، بر اساس ارزیابی‌های سازمان ملل متحد در بالاترین سطوح قرار دارد و به ۸۰ درصد می‌رسد و به همین جهت می‌گوییم وضعیت اقتصادی فعلی در فلسطین بی‌سابقه است و حتی در اوج انتفاضه دوم فلسطین هم شاهد نبوده‌ایم. 

در مورد انواع کمک‌های بشردوستانه و پروتکل‌های انسانی مربوط به توافق آتش‌بس، رژیم صهیونیستی عمدا قصد دارد تا اوضاع معیشتی مردم غزه بهبود نیابد، به خصوص که هر کدام از هفت دفعه مبادله اسرا که طی یک‌ماه اخیر صورت گرفته، برای اسرائیل صحنه تحقیر و تسلیم در برابر مقاومت بوده است. از همین‌رو می‌خواهد کماکان از ملت غزه که پشت مقاومت ایستاده‌اند، انتقام بگیرد. 

در حال حاضر تعداد کامیون‌هایی هم که به نوار غزه می‌رسند بر اساس آنچه که در توافقنامه بر آن تاکید شده، نیست. یعنی در همین دو روز گذشته برای مثال فقط ۳۰ درصد تعداد کامیون‌های مد نظر وارد شده‌اند. 

درست است که کمک‌های غذایی به نوار غزه می‌رسد اما غالبا کمک‌های ثانویه هستند. برای مثال بیسکویت و شکلات در قالب کالاهای تجاری به نوار غزه می‌رسد اما هنوز در مورد کالاهای اساسی کمبودهای شدیدی وجود دارد. برنج، حبوبات و... در برخی بازارها کم هستند یا مردم پولی برای خریدن آن ندارند و کمک‌ها برای نیازمندان آواره هم به شکل بسته‌های غذایی توزیع می‌شود که معمولا خانواده‌ها در مصرف کردن آن قناعت به خرج می‌دهند و چاره‌ای هم جز این ندارند. 

بالاخره کانکس و خانه‌های پیش‌ساخته به نوار غزه رسید؟ 

هنوز کانکس برای استفاده عمومی توسط مردم غزه نرسیده است. روز پنج‌شنبه گذشته برای نخستین‌بار از زمان ایجاد آتش‌بس، ۱۵ کانکس رسید اما متعلق به موسسه یونیسف و نهادهای دولتی بود و نه برای پناه دادن به آوارگان. این در حالی است که بر اساس توافق آتش‌بس، قرار بود ۶۰ هزار کانکس به منظور اسکان آوارگان به نوار غزه برسد اما هنوز یک کانکس هم نرسیده است. 

در همین حال کمیته عالی ویژه اسکان آوارگان به نمایندگی از وزارت توسعه اجتماعی، وزارت فواید عامه و مسکن و شهرداری‌ها به منظور بررسی سازوکارهای آماده‌سازی اردوگاه‌ها برای نصب کانکس برای خانواده‌های آسیب‌دیده از جنگ طی روزهای اخیر، چندین بار تشکیل جلسه داده‌اند تا آمادگی‌ها برای استقرار کانکس‌ها فراهم باشد. 

ریاض البیطار، رئیس کمیته اضطرار وزارت توسعه اجتماعی و همچنین ناجی سرحان معاون وزارت اسکان هم نیز تاکید کرده‌اند که در حال ساماندهی امور مربوط به تعیین مکان‌های استقرار کانکس‌ها هستند. 

در حال حاضر سرپناه‌های فراهم شده برای فلسطینیان، آنها را از باران و سرما مصون داشته است؟

این روزها مناطق مختلف نوار غزه شاهد موج سرما و بارش باران بوده و می توان گفت طی شب‌های گذشته بیشتر مردم شب‌ها را نتوانستند بخوابند، زیرا چادرهایشان غرق در آب شده است. هنوز مقادیر چادرهای مناسب اسکان که به نوار غزه می‌رسد، بسیار اندک است. بر اساس توافق آتش‌بس می‌بایست بیش از ۲۰۰ هزار چادر به نوار غزه برسد اما تاکنون بیش از ۲۰ هزار چادر هم وارد نشده، یعنی فقط ۱۰ درصد میزان توافق شده چادر به غزه رسیده است. 

پس کامیون‌های حامل کالا که روزانه وارد نوار غزه می‌شوند، حامل چیست؟ 

در خصوص نوع و حجم کالایی که به نوار غزه می‌رسد، این رژیم صهیونیستی است که تصمیم‌گیرنده است. مردم غزه می‌گویند وقتی سرپناهی در باد و سرمای کنونی برای آنها فراهم نیست و شب‌ها را در سرما در چادر به سر می‌برند و اجازه ورود کانکس داده نمی‌شود، وارد شدن بیش از اندازه شکلات و بیسکویت چه فایده دارد.

وسایل گرمایشی هم در روزهای اخیر به نوار غزه رسیده است؟

خیر، هیچ وسیله گرمایشی وجود ندارد. البته که وسایل گرمایشی هم به برق یا سوخت نیاز دارد که هیچ کدام در اختیار عموم مردم قرار نگرفته و از همین‌رو هنوز مردم با استفاده از زغال‌سنگ و چوب آتش درست کرده و دور آن می‌نشینند که به دلیل استفاده مداوم از آتش، دود آن آزاردهنده شده و موجب بروز بیماری‌های تنفسی، به خصوص در کودکان شده است. 

البته که قیمت چوب و زغال هم گران شده، در حال حاضر مشکل اصلی نبود سوخت است. رژیم اشغالگر توافق کرده بود که روزانه ۵۰ کامیون سوخت به نوار غزه برسد اما متاسفانه در بهترین حالت روزانه ۱۰ تا ۱۵ کامیون می‌رسد که آن هم برای تاسیسات حیاتی باقیمانده است. 

یعنی سوخت وارداتی به نوار غزه هم در اختیار عموم قرار نگرفته است؟ 

خیر. مشکل سوخت کم‌تر از مشکل سرپناه نیست و از همین‌رو مشکل شهروندان را بیشتر کرده است. نبود سوخت به این معناست که  امکان ترمیم هیچ کدام از تجهیزات و ادوات و ماشین آلات تا کارگاه‌ها وجود ندارد.

همچنین قیمت حمل‌ونقل به دلیل گرانی سوخت، بیش از پنج برابر شده است. برای مثال در حالی که قیمت یک جابه‌جایی در مسافت محدود یک شکل بوده، حالا به ۵ تا ۱۰ شکل رسیده است و این بار اضافی برای شهروندانی است که از ۵۰۰ روز پیش با بیکاری و ضعف شدید تمکن مالی مواجهند. 

افزایش قیمت قطعات یدکی در نتیجه محاصره اعمال شده و محدودیت‌های اعمال شده بر واردات یکی از بارزترین دلایل افزایش قیمت حمل‌ونقل به شمار می‌رود، زیرا گران شدن تعویض قطعات هزینه‌های عملیاتی ناوگان حمل‌ونقل را دوچندان کرده است. 

محدودیت‌های اعمال‌شده برای ورود کالا به نوار غزه بر واردات قطعات ضروری برای تعمیر خودرو نیز تاثیر گذاشته، به طوری که واردات آن بسیار محدود و اندک است. آن هم در حالی که خرابی خودروها به دلیل ناهمواری جاده‌ها، در نتیجه حملات ارتش رژیم اشغالگر در طول جنگ بیشتر شده است. 

قیمت هر لیتر گازوئیل به حدود ۴۰ شکل رسیده، در حالی که قبلا حدود شش شکل بوده و قیمت هر لیتر بنزین هم به بیش از پانزده برابر قیمت اولیه خود یعنی ۱۰۰ شکل رسید. قیمت هر کیلو گاز هم به ۳۵ شکل رسیده است. (۱ دلار = ۳.۵۵ شکل است.) 

در حال حاضر مردم از بازار سیاه بنزین و گازوئیل خریداری می‌کنند که باید این بازار هم کنترل شود و نهادهای بین‌المللی هم برای فشار بر اسرائیل به منظور ورود مقادیر بیشتر سوخت و حتی گاز مخصوص پخت و پز مشارکت کنند. 

وضعیت تامین تجهیزات و ماشین آلات لازم برای جمع‌آوری آوار یا بیرون کشیدن پیکرها از زیر آوار چگونه است؟ 

هنوز تجهیزات سنگین و ادوات تازه برای جمع‌آوری آوار یا کمک به بیرون کشیدن پیکرهای باقیمانده از زیر آوار نرسیده است. همه ادواتی که موجود است، مربوط به قبل از جنگند. از همین‌رو شهرداری‌ها در شهرهای مختلف نوار غزه تاکید کردند که با وجود کمبود سوخت و ممانعت از رسیدن ادوات برای جمع‌آوری آوارها، خدمات‌دهی در این شهرهای فاجعه‌دیده امکان‌پذیر نیست. 

در همین حال هنوز پیکرهای بیش از ۱۱ هزار شهید در زیر آوار هستند و قرار بود تا بر اساس توافق آتش‌بس، بیش از ۵۰۰ دستگاه ماشین آلات برای کنار زدن آوار به نوار غزه برسد اما هنوز اسرائیل اجازه رسیدن آن را نداده است.