بدون الگوی کشت دیم، امنیت غذایی کشور در خطر است

محمد سبزی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصاد معاصر درباره این که آیا در بودجه سال ۱۴۰۴ اعتبار مستقلی برای توسعه کشت دیم پیش‌بینی شده است یا خیر، اظهار داشت: در بودجه سال آینده، اعتباراتی برای نهاده‌هایی مانند کود در نظر گرفته شده اما برای خود کشت دیم به‌ طور مستقل، ردیف مشخصی اختصاص نیافته است. این در حالی است که اقلیم غالب کشور خشک است و بخش عمده‌ای از محصولات ما، به‌ ویژه گندم به‌ صورت دیم کشت می‌شود. یکی از مهم‌ترین اقدامات مجلس در این زمینه، تصویب طرح خرید تضمینی گندم بود که نقش مهمی در حمایت از گندم‌کاران ایفا کرد. همین مصوبه باعث شد سال گذشته تولید گندم دیم ما قابل قبول و نزدیک به حد خودکفایی باشد. 

وی افزود: امسال به دلیل خشکسالی، بسیاری از اراضی دیم در مناطق مرکزی کشور دچار خسارت جدی شدند و بخش زیادی از کشت نابود شده است. دولت باید نقش حمایتی خود را در این زمینه ایفا کند. یکی از ابزار‌های این حمایت، صندوق بیمه کشاورزی است که امسال بودجه قابل‌ توجهی برای آن اختصاص یافته اما متاسفانه در پرداخت خسارت‌ها، همچنان مشکلات جدی وجود دارد. در مواردی، کشاورز بیمه شده اما خسارتی دریافت نکرده یا به دلایلی مانند نبود ایستگاه هواشناسی، خسارت را رد کرده‌اند، در حالی‌ که از تصاویر ماهواره‌ای مشخص بود که کشت انجام شده اما برداشت نشده است. 

سبزی ادامه داد: ما در کمیسیون کشاورزی و جلسات با صندوق بیمه تلاش کرده‌ایم تا بخشی از این خسارت‌ها را جبران کنیم اما کافی نیست. دولت باید در دو بخش مشخص وارد عمل شود؛ یکی تامین کود و نهاده‌ها برای دیم‌زار‌ها و دوم پرداخت کامل و به‌ موقع خسارت بیمه‌ها. 

وی در پاسخ به پرسشی درباره برنامه مجلس یا دولت برای مقابله با ریسک‌های اقلیمی و کم‌آبی در بخش دیم گفت: متاسفانه هنوز الگویی مشخص برای کشت دیم در کشور وجود ندارد؛ همان‌طور که اساسا اجرای الگوی کشت در کشور با چالش روبه‌رو است. اگر به‌ دنبال تامین امنیت غذایی هستیم، باید هم در بخش آبی و هم در بخش دیمی، الگوی کشت مناسب و بومی‌ شده‌ای را دنبال کنیم. برخی ارقام گندم دیم می‌توانند بالای سه تا چهار تن در هکتار محصول بدهند، در حالی‌ که برخی دیگر، حتی از ۵۰۰ کیلوگرم هم فراتر نمی‌روند. این تفاوت عملکرد نشان می‌دهد که دولت باید به‌ طور جدی در انتخاب و ترویج ارقام مناسب ورود کند. 

سبزی تاکید کرد: در حوزه علوفه دامی نیز می‌توان از ظرفیت دیم‌زار‌های مناطق خشک و کویری استفاده کرد. گیاهانی مانند خار شتر که مقاوم به خشکی هستند و ارزش غذایی بالایی برای دام دارند، می‌توانند جایگزین بخشی از نهاده‌های وارداتی شوند. اگر وزارت جهاد کشاورزی به‌ صورت جدی پای کار نیاید و این مسیر را ترویج نکند، راهکار موثری برای عبور از بحران‌های فعلی نخواهیم داشت.