محمدامین حق‌گو، کارشناس اقتصادی

دولت برای تحقق همزمان رونق تولید و کنترل تورم برنامه بدهد

کنترل تورم به دو دلیل اصلی به مهم‌ترین مساله اقتصاد ایران بدل شده است؛ دلیل نخست اینکه ارتباط مستقیمی بر معیشت و سفره مردم دارد و دلیل دوم نیز به کارخانه‌های تولیدی و صنعتی باز می‌گردد که در شرایط تورمی، کل زنجیره تولید به واسطه نوسانات قیمتی در تامین مواد اولیه و قیمت نهایی، دچار آسیب می‌شود.
کد خبر: ۴۴۲۶

اقتصاد معاصر-محمدامین حق‌گو، کارشناس اقتصادی: رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با دولت منتخب، مساله تورم و کنترل آن را از مهم‌ترین وظایف دولت جدید برشمردند.

 

کنترل تورم به دو دلیل اصلی به مهم‌ترین مساله اقتصاد ایران بدل شده است. دلیل نخست این بوده که تورم ارتباط مستقیمی بر معیشت و سفره مردم دارد و افزایش تورم به شکل آنی، خود را بر معیشت مردم ظاهر می‌کند. دلیل دوم نیز به کارخانه‌های تولیدی و صنعتی باز می‌گردد که در شرایط تورمی، کل زنجیره تولید به واسطه نوسانات قیمتی در قیمت تامین مواد اولیه و قیمت نهایی، دچار آسیب می‌شود. در واقع شرایط تورم بالا، به دلیل نااطمینانی بالایی که وجود دارد، امکان سرمایه‌گذاری را کاهش و ریسک تولید را به شدت افزایش می‌دهد.


از سویی دیگر، در کنار کنترل تورم، مساله «تولید» نیز قریب به یک دهه است که توسط رهبر معظم انقلاب و اقتصاددانان به عنوان مساله شماره یک کشور معرفی می‌شود که در دیدار اخیر رهبر انقلاب با اعضای جدید دولت نیز طرح گردید. تولید از آن جهت که در مرتبه اول با خلق قدرت سیاسی و اقتصادی نسبت مستقیم دارد و در مرتبه دوم، اشتغال رشد اقتصادی و تشکیل سرمایه را در پی دارد، طی یک دهه اخیر و به واسطه جنگ اقتصادی، برای ایران موضوعی حیاتی شده است.


با این حال، نوعی تضاد میان کنترل تورم و تولید وجود دارد که دولت‌ها همواره ناچار به انتخاب یکی از آنها بوده‌اند. این تضاد، در واقع همان توضیح رونق و رکود است، چرا که کنترل تورم یک سیاست انقباضی بوده که با کاهش نقدینگی در بازار به واسطه افزایش نرخ بهره، انقباض بودجه سالانه و کاهش مخارج دولت را رخ می‌دهد. در حالی که تولید، یک سیاست انبساطی است که گردش نقدینگی به اندازه کافی و هدایت اعتبارات به سمت فعالیت‌های مولد را در پی دارد. به معنای دیگر، تولید و اشتغال همنشینی خاصی با رونق و سیاست‌های انبساطی دارد.

 

تجارب دولت‌ها نیز حکایت از این دارد که پیش‌بردن همزمان رونق تولید و کاهش تورم کار دشواری است. برای مثال در دولت محمود احمدی‌نژاد، روق اقتصادی و تولیدی به واسطه طرح‌هایی همچون مسکن مهر و تسهیلات به بنگاه‌های کوچک و بزرگ وجود داشت اما تورم نیز به نسبت بالا بود. از این حیث، پرسش مهم و اساسی امروز اقتصاد ایران این است که چگونه می‌توان سیاست کنترل تورم و رونق تولید را با هم پیش برد؟ 

 

تجربه کنترل تورم در دولت حسن روحانی 

یکی از مهم‌ترین سیاست‌هایی که دولت یازدهم در دستور کار خود قرار داده بود، سیاست کاهش تورم بود. در واقع دولت تلاش داشت تا تورم به ارث‌رسیده از دولت قبلی را کاهش دهد و حتی به مرز تک رقمی برساند. علی‌رغم آن‌ که ثبات تورمی محقق شد اما این کار با افزایش نرخ بهره و سیاست انقباضی بودجه‌ای صورت پذیرفت که نتیجه آن، حاکم شدن رکود و فشار به بخش‌های تولیدی بود. در نتیجه تورم که با نرخ بهره بالا و پارک شدن پول مردم در حساب‌های بانکی به زیر ۱۰ درصد کاهش یافته بود، پس از خروج آمریکا از برجام، سیل نقدینگی از حساب‌های بانکی به سوی بازار‌های سرمایه و سوداگری سرازیر شد و اقتصاد ایران با جهش‌های تورمی بی‌سابقه مواجه شد. نمودار زیر، کاهش تورم از ابتدای دهه ۹۰ تا سال ۹۷، یعنی قبل از خروج آمریکا از برجام و افزایش شدید تورم در سال‌های پس از ۹۷ را به خوبی نشان می‌دهد. 

 

مسیر دشوار تحقق همزمان رونق تولید و کنترل تورم

 

تجربه کنترل تورم در دولت شهید رئیسی 

در دولت سیزدهم نیز تلاش شد تا تورم به واسطه فشار بر ترازنامه بانک‌ها و کاهش نرخ رشد نقدینگی کنترل شود. تلاشی که تا حدودی موفقیت آمیز بود اما فشار بر ترازنامه بانک‌ها موجب کاهش نقدینگی و عدم پاسخ به نقدینگی مورد نیاز شرکت‌ها و بنگاه‌ها شد. در واقع هرچند نرخ تورم و نرخ رشد نقدینگی در دولت شهید رئیسی به واسطه ضرورت‌هایی کنترل شد و در مسیر کاهشی قرار گرفت اما مساله تولید و تا حدودی رکود، همچنان یکی از مسائل حل نشده اقتصاد ایران است. 

 

مسیر دشوار تحقق همزمان رونق تولید و کنترل تورم

 

مارپیچ تورم نقدینگی 

در شرایط تورمی و به خصوص وضعیتی که تورم بیشتر ناشی از سمت عرضه است، بازار نیاز جدی به میزان نقدینگی متناسب با سطح جدید قیمت‌ها ابراز می‌کند از این جهت، سیاست‌گذار پولی دو راه پیش روی خود دارد؛ بر همین اساس یا باید مانع از رشد نقدینگی متناسب با سطح جدید قیمت‌ها شود و نقدینگی را سرکوب کند که نتیجه آن به تناسب سیاست‌گذاری، رکود و اخلال در فرایند تولید خواهد بود یا اینکه اجازه دهد تا نقدینگی متناسب با سطح جدید قیمت‌ها و نیاز بازار، رشد کند که در فرایند فقدان فعالیت مولدها، این نقدینگی جدید موجب افزایش تورم خواهد شد و این افزایش تورم دوباره تشنه سطح بالاتری از نقدینگی می‌شود و این دور مجددا تکرار خواهد شد. 

 

کنترل تورم و رونق تولید، مساله دولت چهاردهم 

علی طیب‌نیا، مشاور عالی رئیس جمهور پس از اولین جلسه ستاد اقتصادی دولت گفت: «مهم‌ترین اولویت دولت، افزایش رشد اقتصادی بدون افزایش تورم و برنامه جامع برای خروج از رکود است».

 

یه معنای دیگر، دولت چهاردهم در این فکر است که چگونه می‌توان رشد و رونق اقتصادی ایجاد کرد، در حالی که در کنار آن تورم و نقدینگی نیز کنترل شود. این همان سیاست دشواری بوده که از دولت دهم تا به امروز، گریبان‌گیر اقتصاد ایران است. در واقع مهم‌ترین مساله دولت مستقر، این خواهد بود که چگونه می‌توان بدون آن که افزایش معناداری در نرخ رشد نقدینگی و تورم به وجود آورد، رشد اقتصادی را افزایش و کشور را از رکود خارج کرد. 

 

این مساله شاید بیش از هرچیز، به حد بهینه نرخ رشد نقدینگی در اقتصاد ایران باز گردد. یعنی این پرسش که چه میزان از نرخ رشد نقدینگی باید وجود داشته باشد تا از یک طرف منجر به افزایش نامتناسب تورم نشود و از سوی دیگر منجر به خروج از رکود و رونق اقتصادی گردد. در حال حاضر باید گفت که این اساسی‌ترین مساله و پرسش اقتصاد ایران بوده که دولت چهاردهم با برنامه‌ریزی و طراحی ایده، باید پاسخی درخور برای این معضل داشته باشد.




ارسال نظرات

مبالغ بلیت پرواز‌های چارتری لغو شده باید کامل بازگردانده شود
معاون معدنی وزارت صمت منصوب شد
فروش ویژه اقساطی محصولات کرمان موتور (مهر ۱۴۰۳)
شرایط پذیرش اوراق «گام» بابت پیش‌پرداخت تخصیص ارز واردات ابلاغ شد
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از امنیت سرمایه‌گذاری در کشور
وضعیت راه‌های کشور امروز ۱۶ مهر ۱۴۰۳
۲۴۹ خودروی سواری از گمرک ترخیص شد
فرآورده‌های لبنی دوباره گران شد؟
از دستور پزشکیان در FATF تا ناکامی کریدور IMEC
برنامه جدید بانک مرکزی برای عرضه سکه+ جزئیات عرضه سکه به عموم مردم
جزئیات تغییر تعرفه‌های آب از ابتدای مهرماه برای بدمصرف‌ها
یک‌سوم تجارت دریایی نفت جهان زیر سیطره ایران
قیمت عمده میوه و سبزیجات اعلام شد+ جدول
صادرات ۷۷۳ میلیون دلاری تهران به اسلام‌آباد در ۹ ماه
دولت برای تحقق همزمان رونق تولید و کنترل تورم برنامه بدهد
میزان تامین مالی دولت از طریق انتشار اوراق نقدی اعلام شد
ایران واردات برنج از هند را ۴۰ درصد کاهش داد
کسری‌های سه‌قلو در اقتصاد ایران
ناترازی بودجه و بازتولید چالش‌های اجتماعی
پیشنهاد ۲ برابر شدن سقف معافیت مالیاتی حقوق‌بگیران
۴ ریشه اصلی ناترازی بانک‌ها
۲۰ درصد پول گندم کاران هنوز پرداخت نشده است
کاهش ۱۳درصدی ورودی آب به سدها
امروز آخرین مهلت شرکت در مزایده ۲۸۳ اموال تملیکی
قیمت روز گوشی‌های سامسونگ، امروز ۱۶ مهر ۱۴۰۳
قیمت روز خودرو‌های داخلی و خارجی در بازار آزاد دوشنبه ۱۶ مهر ماه ۱۴۰۳
رشد ۹.۴ درصدی تجارت خارجی کشور در تابستان
توضیحات سخنگوی صنعت آب درباره افزایش تعرفه آب
پروازها به حالت عادی بازگشت
هشدار هواشناسی/ رگبار و رعد و برق در ۳ استان جنوبی و شرقی
گزارش جدید دیوان محاسبات از عملکرد مالی ۶ ماهه دولت
تحقق ۹۷ درصدی بودجه سال ۱۴۰۲ سازمان ملی زمین و مسکن
توضیحات مقام مسئول فرودگاه امام درباره لغو پروازهای امشب
پلاک سوم چیست؟ تغییر پلاک خودروها در آینده
ورود دادستانی به گودبرداری جدید نزدیک باغ ملی گیاه‌ شناسی
زمان برگزاری حراج بعدی شمش طلا مشخص شد
تاکید رئیس جمهور بر اصلاح فوری روند فعالیت شرکت‌های دولتی زیان‌ده
حمله احتمالی به ایران چه تبعاتی برای اسرائیل دارد؟
افزایش نسبی دمای هوا از اواسط هفته
سقف معافیت مالیاتی حقوق ۲۴ میلیون تومان می‌شود
پیش‌بینی تولید ۸ میلیون تن مرکبات برای امسال
محدودیت دامنه نوسان، با توجه به شرایط سیاسی، یک اقدام احتیاطی چند روزه است
پشت پرده تعویق انتخابات نظام مهندسی
ریسک‌های تحمیل شده بر بازار از اختیارات سازمان بورس خارج هستند
مالیات ستانی عادلانه رویکرد نظام مالیاتی است
وزیر نفت: تلاشگران صنعت نفت در جزیره خارگ مردانه پای کار ایستاده‌اند
سطح باغات چای کشور ۱۸ هزار هکتار است
حل سریع مساله «جای پارک» به کمک «هوش مصنوعی»
هشدار عضو کمیسیون کشاورزی درباره توسعه فانتزی روستاها
رفع ممنوعیت واردات آیفون باید بررسی شود
یک پنجم متقاضیان وام ودیعه مسکن موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند
علت تغییر سقف سوختگیری روزانه بنزین چیست؟
تلاش برای انجام پروازهای ایمن در آسمان کشور
ابهام در حکم فرزین برای ۲ عضو شورای فقهی بانک مرکزی
افزایش قیمت سکه و طلا به دلیل تنش‌های منطقه است
قیمت مسکن در منطقه ۱۱ تهران چند؟
مطالبات دامداران با تاخیر ۳ ماهه پرداخت می‌شود
خودرو اکستریم ۴ میلیاردی با دلار ۱۰۰ هزار تومانی عرضه می‌شود؟
اصلاح فاصله نرخ ارز نیما و آزاد، درآمد دولت را افزایش می‌دهد
لزوم توجه به مطالبات منطقی در بازار سرمایه
گرای ۴ زیرساخت حیاتی اسرائیل به فتاح ایرانی
نفت چطور افسار بازار ارز را به دست بانک مرکزی داد؟
«کارایی» در اقتصاد ایران
اقساط تسهیلات نهضت ملی مسکن بعد از اتمام پروژه‌ها شروع می‌شود
بندهای مالی اساسنامه سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای ابلاغ شد
خالی بودن اسکله‌های بنادر هرمزگان از کشتی، صحت ندارد
تماس تلفنی تبلیغاتی ممنوع شد
دیوان محاسبات استقراض برای پرداخت کسری هدفمندی را تایید کرد
قوه قضائیه به پرونده تخلف گسترده ایران‌خودرو ورود می‌کند
قیمت ۱۰۰۰ توکن همستر به تومان چقدر شد؟ آیا همستر رشد می کند؟
وزیر جهاد کشاورزی: ۲۰ درصد از مطالبات گندم کاران باقیمانده است
همه چیز درباره سامانه ثبت نام وام ازدواج ve.cbi.ir + مشاهده وضعیت ثبت نام
تبدیل وضعیت نیروهای شرکتی به کجا رسید؟
ورود موج بارش‌های پاییزی پی در پی به کشور از روز یکشنبه
آغاز واریز حقوق شهریور بازنشستگان کشوری
فعلا سایپا طرح فروش ویژه ندارد
انتصاب فامیلی در وزارت نفت!
بازار کریپتو تحت تأثیر فدرال رزرو
مردم منتظر کاهش قیمت سکه و طلا نباشند
ثبت نام ایران خودرو ویژه مادران از امروز ۳ مهر
قیمت گوشی موبایل امروز یکشنبه ۸ مهر ۱۴۰۳ + جدول
جایگزین نیسان آبی معرفی شد
نبرد کریدور‌ها در غرب آسیا
اعلام نتایج قرعه کشی ایران خودرو طرح خودرو های فرسوده+ لینک اسامی برندگان/ نتایج طرح مادران کی اعلام می شود؟
نتایج قرعه کشی ایران خودرو طرح مادران فردا اعلام می‌شود
اعلام روش ثبت‌نام در سامانه جدید وام قرض‌الحسنه ازدواج
عربستان هدف نفت ۱۰۰ دلاری را کنار می‌گذارد
نتایج قرعه کشی ایران خودرو طرح مادران اعلام شد+ لینک اسامی برندگان
ریشه ۱۴۰ هزار اسرائیلیِ آذربایجانی‌تبار در شمال ارس
بازتاب هزینه‌های جنگ برای اقتصاد اسرائیل در گزارش موسسه S&P
شبیخون شبانه همستر/ کاربران متقلب حذف شدند!
بودجه ۱۴۰۴؛ اولین آزمون سخت اقتصادی دولت چهاردهم
مطالبات گندمکاران تا پایان شهریور پرداخت می‌شود
ثبت نام فروش فوق العاده محصولات ایران خودرو+ جدول و شرایط
خبر مهم از صدور احکام همسان سازی حقوق بازنشستگان+ زمان افزایش حقوق
ایرانی‌ها؛ پرمصرف‌اند یا خوش‌مصرف؟
جزییات ثبت نام بیمه تکمیلی بازنشستگان تامین اجتماعی
شاهسون‌ها در «دشت مغان» چه کردند؟
احکام جدید بازنشستگان تامین اجتماعی چه زمانی صادر می‌شود؟
دامنه نوسان فردا شنبه ۲۴ شهریور چقدر خواهد بود؟
سوال اصلی ما از فرزین در رابطه با وام ازدواج است
آزادسازی واردات آیفون ۴ میلیارد دلار هزینه ارزی دارد
۱۵ مرکز اقتصادی حساس اسرائیل
مطالبات گندم‌کاران و برنامه مجلس برای آنان
ورشکستگی صندوق بازنشستگی کشور در بحران ناترازی
نحوه ثبت نام غیر حضوری وام بازنشستگان تامین اجتماعی
کارگران هم مشمول لایحه کاهش ساعت کاری می‌شوند
یارانه ۱۲۵۰ همتی سوخت در سال ۱۴۰۲
جزئیات واریز وجه برای برندگان ایران خودرو+ مهلت و جدول قیمت
تصمیم جدید دولت درباره همسان سازی حقوق بازنشستگان+ جزئیات
رشد درآمدهای نفتی کشور باوجود اتفاقات اخیر منطقه
جزئیات بدهی میلیاردی «عظیم زاده» به بانک پارسیان
ثبت نام خودرو‌های سایپا از امروز ۲۰ شهریور ۱۴۰۳+جزئیات و شرایط ثبت نام
رویه اولویت‌دهی به فیش‌های در صف تخصیص ارز خودکار شد
الزام ۱۷ بانک به افزایش سرمایه ۵۱۸ همتی برای فرار از ورشکستگی
آیا نفت به قیمت جهانی به پالایشگاه‌ها فروخته می‌شود؟
درگاه‌های پرداخت صرافی‌های ارز دیجیتال فعال است
مجوز افزایش قیمت خودرو صادر شد/ میزان افزایش قیمت‌ها چقدر خواهد بود؟
نهادهای اقتصادی مشمول تعطیلی پنجشنبه نمی‌شوند
تاخیر ۴ روزه در واریز حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی
توزیع توکن همستر انجام شد
بن‌بست تامین مالی نهضت ملی مسکن از بانک‌ها/ دولت روش جدید طراحی کند
تحقق خودکفایی با تولید ۱۵ میلیون تن گندم
نتایج قرعه کشی ایران خودرو + اسامی برندگان با کد ملی
ظرفیت بارگیری نفتکش‌ها در بندر صادراتی ماهشهر افزایش می‌یابد
واریز ۴۰ همت از مانده مطالبات گندمکاران با عاملیت بانک کشاورزی
«کاتب» جایگزین «خودنویس» در بازار املاک می‌شود؟
وزیر نفت: برای حضور در بازار نفت و گاز تاجیکستان آماده‌ایم
همتی: گره کور واردات خودرو باز شد
آغاز واریز بزرگ برای این بازنشستگان از امروز ۲۰ شهریور+ جزئیات
پایداری تولید نفت صادراتی در مناطق نفت‌خیز جنوب
ضرورت تسریع در ساخت کریدور هند-ایران-ارمنستان
گزارش

وزارت انرژی آمریکا اعلام کرد؛

یک‌سوم تجارت دریایی نفت جهان زیر سیطره ایران

به اذعان وزارت انرژی آمریکا نزدیک به یک‌سوم تجارت دریایی نفت جهان از طریق تنگه‌ای انجام می‌شود که در جنوب ایران قرار دارد و در باریک‌ترین نقطه تنها ۲۱ مایل عرض دارد.

بررسی آمارهای وزارت بازرگانی پاکستان نشان می‌دهد؛

صادرات ۷۷۳ میلیون دلاری تهران به اسلام‌آباد در ۹ ماه

آمار‌های وزارت بازرگانی پاکستان نشان می‌دهند که صادرات ایران به این کشور در ۹ ماهه نخست سال جاری میلادی با رشد ۲۱ درصدی مواجه شده و به بیش از ۷۷۰ میلیون دلار رسیده است.

ایران واردات برنج از هند را ۴۰ درصد کاهش داد

وزارت بازرگانی و صنعت هند از کاهش ۴۰ درصدی صادرات برنج این کشور به ایران در ۸ ماهه ۲۰۲۴ خبر داد.

«اقتصاد معاصر» گزارش می‌دهد؛

ناترازی بودجه و بازتولید چالش‌های اجتماعی

نظام حکمرانی نیازمند اتخاذ سیاست‌های راهگشایی است که ناپایداری تامین مالی عمومی را جبران نماید و ازسوی دیگر با مدیریت کارآمد در توزیع اعتبارات، نابرابری‌های اجتماعی را مهار کند.

یادداشت و تحلیل

مهدی آقازاده، کارشناس اقتصادی

«کارایی» در اقتصاد ایران

«کارایی» یک مفهوم اساسی و پایه در اقتصاد است که به استفاده بهینه از منابع برای دستیابی به نتایج مطلوب با حداقل ضایعات اشاره دارد. این مفهوم نقش مهمی در تعیین بهره‌وری و رقابت‌پذیری یک اقتصاد دارد.

حسن حیدری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس

آثار بلندمدت عدم تناسب دستمزد‌ها بر سرمایه‌های انسانی

شکل‌گیری سرمایه انسانی، فرآیندی بلندمدت و پرزحمت است و پیچیدگی‌های آن نسبت به سرمایه‌گذاری فیزیکی بسیار بیشتر است.

سهیل فضلی، پژوهشگر روابط بین‌الملل:

کریدور شمال-جنوب؛ برنده رقابت در رویای راه ابریشم جدید 

کریدور شمال-جنوب با توجه به جذابیت‌ها، ویژگی‌ها و دستاورد‌های متعددی که خواهد داشت، می‌تواند برگ برنده‌ای برای کشورمان در برابر کریدور شرق-غرب باشد.

حجت بین‌آبادی، پژوهشگر حوزه بودجه و بانکی

بودجه ۱۴۰۴؛ اولین آزمون سخت اقتصادی دولت چهاردهم

رعایت چهار اصل ارتقای سرمایه اجتماعی با تاکید بر ارتباط صادقانه با مردم، قاعده‌گرایی و ایفای بدون‌ نقصان تعهدات، انجام اصلاحات مستمر با نگاه بلندمدت و حمایت از محرومان و توانمندسازی جامعه، به‌ عنوان اصول کلی حاکم بر لایحه بودجه در بخشنامه بودجه ۱۴۰۴ ذکر شده‌ است. 

گفت وگو

محمدامین حق‌گو، کارشناس اقتصادی

دولت برای تحقق همزمان رونق تولید و کنترل تورم برنامه بدهد

کنترل تورم به دو دلیل اصلی به مهم‌ترین مساله اقتصاد ایران بدل شده است؛ دلیل نخست اینکه ارتباط مستقیمی بر معیشت و سفره مردم دارد و دلیل دوم نیز به کارخانه‌های تولیدی و صنعتی باز می‌گردد که در شرایط تورمی، کل زنجیره تولید به واسطه نوسانات قیمتی در تامین مواد اولیه و قیمت نهایی، دچار آسیب می‌شود.

گیتی صادقیان، پژوهشگر اقتصادی

کسری‌های سه‌قلو در اقتصاد ایران

بررسی تاثیر سیاست پولی نشان می‌دهد که سه کسری در ایران برقرار است اما سیاست پولی بر سازوکار شکل‌گیری این کسری‌ها بی‌تاثیر تلقی می‌شود.

حسن حیدری، کارشناس اقتصادی؛

۴ ریشه اصلی ناترازی بانک‌ها

مالکیت بانک‌ها، دخالت دولت در صنعت بانکی، معماری نظام حکمرانی شرکتی در بانک‌ها از ریشه‌های اصلی ناترازی بانک‌ها محسوب می‌شود.

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی ایران و چین در گفت‌وگو با «اقتصاد معاصر»؛

بانک مرکزی بر محدوده معامله ارز در بازار توافقی نظارت کند

عضو هیات رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین ضمن تشریح مزیت‌های بازار ارز توافقی، بهبود روند بازگشت ارز حاصل از صادرات فعالان اقتصادی را به عنوان یکی از ویژگی‌های این بازار معرفی کرد.