مهدی طاهری، رئیس موسسه تحقیقات علوم باغبانی در گفت‌وگو با خبرگار اقتصاد معاصر با اشاره به وجود انتقاد‌های بسیاری نسبت به سیاست‌گذاری‌ها و الگو‌های توسعه باغ‌های کشور، ضمن آسیب‌شناسی، راهکار برون‌رفت از این شرایط را توضیح داد.
کسانی که دنبال پست و مقام هستند، نمی‌دانند که مردم چه می‌کشند. با مردم نیستند و بلد نیستند که چگونه در عرصه حضور داشته باشند. نمی‌توانند ۱۰ دقیقه جلوی کشاورز بایستند. بعضی‌ها ۴۰ سال سر کار بوده‌اند و کشور را به این روز انداختند! در حال حاضر بعداز انتخابات هم همان‌ها اراده کرده‌اند که در سیستم باشند! من چه بگویم؟
به همه ایراد می‌گیرم. من می‌گویم از دولت آقای هاشمی به این صورت بوده است. من اصلاح‌طلب هستم و می‌گویم بزرگترین خسارت به آب و خاک این کشور را آقای خاتمی و آقای حجتی زده‌اند! من با شخص کاری ندارم. همه آنها با هم متهم هستند. من به چپ و راست کاری ندارم. همه متهم هستند.
۲۰ سال است که پیگیر اصلاح هستند ولی نمی‌توانند. آب تمام شده است. ما آب‌های زیرزمینی خود را تمام کرده‌ایم! در کشور دو رودخانه بزرگ داریم؛ یکی قزل‌اوزن است و مورد دیگر در جنوب کشور است (کارون و دز). ما دیگر رودخانه جاری نداریم و آب‌های زیرزمینی ما هم تمام شده است. رودخانه قزل‌اوزن در حال حاضر خشک و شور است. عدد شوری آن ۱۰ برابر حد مجاز است! پس باغ‌ها مردم در حال خشک شدن است. روزانه ۱۰ نفر با من تماس می‌گیرند! آب وجود ندارد. ببینید در جایی که آب وجود نداشته، ظرف مدت ۲۵ سال یک میلیون هکتار بر باغ‌های خود افزوده‌ایم!
در باغبانی به ازای هر متر مکعب ۰.۶ کیلوگرم محصول تولید می‌شود.
خیر! در دنیا ۳.۲ کیلوگرم است. ما مدتی است که می‌خواهیم عدد خود را حتی به یک کیلوگرم برسانیم ولی این عدد نیز کافی نیست! در حال حاضر ما آبیاری تحت فشار را گسترش داده‌ایم و مصرف آب‌های زیرزمینی زیاد شده است. ما قوانین را اصلاح نکرده‌ایم. ما محدودکننده نگذاشته‌ایم. کشاورز یک هکتار زمین داشته و به صورت غرقابی آبیاری کرده و ۱۰ هزار متر مکعب آب مصرف می‌کرده است. پس از آن آبیاری قطره‌ای و تحت‌فشار انجام داده و زمین خود را به دو هکتار و مصرف را به ۱۵ هزار متر مکعب رسانده است. یعنی مصرف آب در کلان، ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده، اما آبیاری قطره‌ای تمام دشت‌ها را تخلیه کرده است! ما قانون نگذاشته‌ایم تا جلوی این کار را بگیریم. ما لوله‌کشی کرده‌ایم، مثلا به کشاورز اجازه و یارانه داده‌ایم تا آبیاری قطره‌ای انجام دهد ولی وی آب و چاه خود را فروخته و دیگران با آن آب، هندوانه و خربزه می‌کارند!
کل کشور به همین صورت است. گزارش‌ها را بخوانید. فائو یک گزارش دارد که در آن عنوان می‌کند: «آبیاری تحت فشار، موجب افزایش مصرف آب در ایران شده است.» مسئول آمار کشور این نکته را تایید کرده است. چیز‌های مشخصی در کشور وجود دارد.
در حال حاضر واردات نهاده‌های دامی و کشاورزی ما ۱۶ میلیارد دلار است. اروپا، آمریکا، کانادا و... خودشان محصولات استراتژیک را تولید و محصولات غیراستراتژیک مثل میوه را وارد می‌کنند. امنیت غذایی یعنی این! من به میوه‌فروشان اروپا، «دهکده جهانی» می‌گویم. اگر به یک میوه فروشی در اروپا بروید، مشاهده می‌کنید که هندوانه را از ایران، گردو را از شیلی و... وارد می‌کنند ولی عدس، لوبیا، گندم و... را خودشان تولید می‌کنند. این در حالی است که آنها آب دارند و ما نداریم. ما باید در این مورد خشن‌تر از آنها می‌بودیم.
در حال حاضر لپه را از روسیه و عدس و تخمه آفتابگردان را از چین می‌آوریم و خودمان سیب تولید می‌کنیم و کسی آن را نمی‌خرد! کسی پرتقال ما را نمی‌خرد. در فصل پاییز به ارومیه بروید و ببینید چقدر میوه مانده است. یکی از عوامل خشک شدن دریاچه ارومیه، باغ‌های میوه هستند.
یکی از دلایل خشک شدن اصفهان هم توسعه باغ‌ها بوده است. در بالادست، در خود اصفهان و شهرکرد، باغ میوه را در اراضی شیب‌دار گسترش دادند و این مشکلات به وجود آمده است و در حال حاضر اجازه نمی‌دهند که آب در زاینده‌رود جاری شود. باغ‌های سیب، رودخانه اترک را هم خشکانده است. باید چند مورد دیگر بگویم؟
بستگی دارد که با چه دیدی به گلخانه نگاه می‌کنید.
می‌خواهید چه تولیدی داشته باشید؟
اتفاقی که در گلخانه افتاده، این است که اولا با پوشش و طراحی بیخود و افراد غیرمتخصص گلخانه‌های کشور را گسترش دادیم و در حال حاضر خیلی از گلخانه‌ها در حال جمع‌آوری هستند. یعنی به یادگار از من بنویسید که خیلی از این گلخانه‌ها جمع خواهند شد.
نکته دوم اینکه چه چیزی تولید می‌کنیم. باید محصول استراتژیک تولید کنیم یا محصولات هوای آزاد را به گلخانه منتقل کنیم. مثلا بادمجان هوای آزاد را به گلخانه انتقال دهیم. در اینجا مفهوم گلخانه معنی پیدا می‌کند ولی در عمل هیچ اتفاقی نیفتاده است. چرا از گلخانه استفاده می‌کنیم؟ به این علت که مواد غذایی مورد نیاز مردم را تامین کنیم، نه اینکه آب را به پای فلفل بریزیم و آن را به روسیه صادر کنیم! ما می‌خواهیم ایران را نجات دهیم، چرا صادرات انجام می‌دهیم؟ ما قرار است محصول فضای آزاد را به علت نبود آب، به گلخانه ببریم و برای مردم غذا تولید کنیم، حال چرا آنها را صادر می‌کنیم؟ در حال حاضر اگر صادرات انجام ندهیم، این کار نمی‌تواند بقا داشته باشد. پس این دو شعار با یکدیگر منافات دارند.
ما گوجه‌فرنگی، فلفل و بادمجان گلخانه‌ای را به روسیه صادر می‌کنیم و غیر از آن چیز دیگری نداریم! مثلا میوه‌ای که در گلخانه‌ها تولید می‌کنیم اصلا جدی نیست. درد ما این است. امسال سطح زیر کشت گوجه‌فرنگی فضای آزاد ما ۳۰۰ هزار هکتار زیاد شده و کم نشده است!
هر هکتار آن حداقل ۸۰۰۰ مترمکعب مصرف آب دارد. ما در گلخانه انتظار بهره‌وری داریم. در حال حاضر به‌شدت بهره‌وری گلخانه‌های ما در حال پایین آمدن است. از علل این اتفاق می‌توان به بیماری‌ها، شوری و مسائل مختلف اشاره کرد. من عدد دارم، دیگران نمی‌توانند در مقابل من صحبت کنند. من می‌گویم قرار بود گوجه‌فرنگی فضای آزاد را حذف کنید، چرا دارید آن را افزایش می‌دهید؟! دارید سطح زیر کشت فضای آزاد را زیاد می‌کنید. من ۱۰ سال پیش، این نکته را عرض کردم. مردم رب‌گوجه‌فرنگی استفاده می‌کنند، شما نمی‌توانید در گلخانه رب تولید کنید. گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای به ما رب نمی‌دهد و مجبور هستید صادر کنید.
من ۳ سال است فریاد می‌زنم که پسته را توسعه ندهید. این کار خیانت به کشور است. کل این کار برای ما ضرر است. من گفتم اطراف خود را نگاه کنید تا دریابید که در دنیا چه اتفاقی در حال رخ دادن است. در حال حاضر ترکیه از لحاظ سطح زیر کشت به سه برابر ما رسیده و آمریکا دارد به یک میلیون هکتار پسته می‌رسد.
آمریکا قیمت پسته را به پنج‌و‌نیم دلار رسانده است. ما نمی‌توانیم کاری انجام دهیم. چرا داریم زمین‌های ایران را از بین می‌بریم. آنها آب، زمین، اقتصاد، تکنولوژی و ارتباطات خارجی دارند. دولت ما نمی‌داند که چه می‌کند. در حال حاضر همه از پسته‌کاران پسته می‌گیرند و آن را صادر کرده و به ازای آن ماشین می‌گیرند! دارند پسته‌کاران را بیچاره می‌کنند.
پدر من فرش‌فروش بود و مادر من فرش می‌بافت. در دوره آقای هاشمی افراد غیرمتخصص آمدند و گفتند ما می‌خواهیم فرش صادر کنیم. هرکسی آمد و فرش صادر کرد. با این کار پدر فرش ایران را در آوردند. آنها فرش را در ایران خریدند و بدون دادن حق گمرک و مالیات و با قیمت بسیار پایین در خارج فروختند. آنها فرش‌های مشکل‌دار را فروختند و فرش ایرانی را از ارزش انداختند. در کشور چین فرش تولید کردند. با این کار پدر همه را در آوردند. این بی‌سوادان در بحث پسته نیز دارند همین کار را انجام می‌دهند. در آذربایجان پسته کاشتند که همه آ ن‌ها آلوده بود. این کار عین خیانت است.
سه یا چهار سال است که این موارد را بیان می‌کنم. همان موقع که گفتم سیب را گسترش ندهید، خندیدند. در حال حاضر نیز که می‌گویم پسته را گسترش ندهید، باز هم دارند می‌خندند. خدا آنها را لعنت کند. یک گونی پسته آلوده در داخل کانتینر، تا زمانی که به اروپا برسد، کل کانتینر را آلوده می‌کند. گسترش آن به این صورت است. اگر از یک باغ، محصول آلوده خارج شود، آن محصول یک کانتینر را آلوده می‌کند.
ما فقط زیتون، پسته، خرما و زعفران داریم.
بله. ولی متاسفانه ما در کل طرح‌های باغبانی شکست خورده‌ایم. در طرح طوبی قرار بود محصولات استراتژیک باغبانی تولید کنیم. رفتیم و نتوانستیم آنها را توسعه دهیم و به این علت که می‌خواستیم عدد بسازیم، سیب تولید کردیم! دریاچه ارومیه را با طرح طوبی و با محصول سیب و نه گردو و بادام، خشکاندیم. ما این عرصه را بسیار شلوغ کرده‌ایم.
در بحث زعفران، خراسانی‌ها را بیچاره کردند و زعفران را به کل کشور بردند. هویت منحصر به فرد بودن این محصول را از بین بردند. بازار را از دست آنها گرفتند و شلوغ کرده و محصول را از حالت تخصصی خارج کردند.
در زیتون نیز همین اشتباه را انجام دادند. در پسته نیز دارند همین اشتباه را می‌کنند. پسته متعلق به جای مخصوصی است. آذربایجان حق ندارد پسته تولید کند. در حال حاضر شکست را نمی‌بینیم ولی چهار یا پنج سال دیگر اثرات آن مشخص خواهد شد. ما باید ترمز این کار‌ها را بکشیم. باید فکر جدیدی بکنیم. ما باید الگوی کشت باغبانی را روی میز بگذاریم و بگوییم باید آن را اجرا کنید.
آدم باید نکات مثبت را نیز بگوید. این طرح در دوره آقای خیام‌نکویی نوشته شده است. آقای خیام باید مقاومت کند. اجرای آن کار هر کسی نیست. آقای نیکبخت مخالف این کار بود. آدم باید با احساس خود نیز زندگی کند، همه‌چیز سیاست نیست. ما را نه غم دوزخ و نه حرص بهشت است. من فهم خود را از موضوع می‌گویم ولی آنها حتی یک داده درست مقابل من نمی‌آورند.
دلیلی که به این موسسه آمده‌ام این است که داده تولید کنم تا این حرف‌ها را برای کشور بگویم. تا کی قرار است مردم از این روش کار خسارت ببینند؟ هیچکس هیچ چیزی نمی‌گوید. به چه اجازه‌ای پسته می‌برند و ماشین وارد می‌کنند؟ این کار، پدر پسته‌کاران را در می‌آورد. اینها فهمی از موضوع ندارند.
من به آقای خیام گفته‌ام که بیایید و یک بار از چشم من به باغ‌های کشور نگاه کنید. باغ‌های کشور همه در حال خشک شدن هستند و آب ندارند. هر طرح توسعه‌ای باید مبتنی‌بر مصرف آب باشد. اگر ما می‌خواهیم تولید این کشور را نجات داده و به آن منطق بدهیم، باید نام توسعه سطح زیر کشت را نبریم و وضع موجود را بهبود ببخشیم. یعنی از آن پول در بیاوریم و کشاورز را صاحب زندگی کنیم. هیچکس به این فکر نمی‌کند.
باغبان، شدیدا مازاد تولید دارد. از سوی دیگر، نانجیبان خواستند گند سیب را بپوشانند، رفتند و آن را با موز، انبه و آناناس تهاتر کردند و دیگر مردم سیب نمی‌خورند. ذائقه مردم را تغییر دادند! ما باید علاوه بر اینکه جلوی توسعه را بگیریم، الگوی مصرف مردم را متناسب با داشته‌های خود اصلاح کنیم. ما نباید موز وارد کشور کنیم. حتی نباید موز تولید کنیم، زیرا در سیب، پرتقال، خرما و کشمش مازاد تولید داریم. باید مردم این محصولات را استفاده کنند، نه اینکه به دنبال موز، آناناس و انبه باشند.
برآوردها نشان می‌دهد شعار ساخت ۴ میلیون مسکن دولت سیزدهم با وجود اظهار نظرهای مسؤولان سابق شکست خورده است. به اعتقاد مهرداد بذرپاش بانک‌ها بیشترین ضربه را به نهضت ملی مسکن زدند. سوال اصلی اینجاست که بهانه همکاری نکردن بانک‌ها تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟ آیا وقت آن نرسیده که یا تصمیم جدیدی اتخاذ شود؟
گزارش اخیر مرکز آمار ترکیه نشان می‌دهد؛
میزان خرید ملک توسط ایرانیان در ترکیه طی ۸ ماه سال ۲۰۲۴ به کمترین میزان ۶ سال اخیر رسیده است؛ تغییرات در قوانین مهاجرتی ترکیه، افزایش قیمت املاک و نوسانات اقتصادی در ایران و ترکیه نقش مهمی تداوم روند کاهشی خرید ملک توسط ایرانیان در کشور داشته است.
چرا اجازه تسهیلات ۳ میلیارد دلاری به شرکت ملی داده شد؟
تصویب تسهیلات ۳ میلیارد دلاری بانک مرکزی به شرکت ملی نفت، جهت افزایش ظرفیت ۲۵۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت خام در حالی در شورای اقتصاد به تصویب رسیده که این مصوبه مغایر با بند الف ماده ۶۳ قانون بانک مرکزی است.
«اقتصاد معاصر» گزارش می‌دهد؛
طبق محاسبات انجام شده، دولت سالانه ۴۷۰ همت برای تامین گاز پایدار به مشترکان پرداخت می‌کند که بخش نیروگاه و صنعت بیشترین مصرف‌کننده آن هستند.
رضا احسانی، پژوهشگر اقتصادی
این یکی، آن دیگری را «کمونیست» خطاب می‌کند و دیگری این یکی را «نئولیبرال»! اما واقعیت این است که هر دو با هم کم‌وبیش همسو هستند و هوشمندی سیاست‌گذار می‌تواند نقاط درست و غلط هر یک را سرند کند.
مهدی حاجی‌وند، کارشناس بازار سرمایه
رشد ناپایدار امروز شاخص بورس و نماگر‌های اصلی بازار پس از چند روز روند منفی، در حالی اتفاق افتاده است که مشکلات اصلی بازار سرمایه ریشه در کمبود نقدینگی دارد.
احسان قمری، کارشناس اقتصادی
بازار توافقی ارز در راستای تاکید هر چه بیشتر بانک مرکزی بر سیاست‌های تثبیتی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران تشکیل و صادرکنندگان خرد، ضمن خروج از سامانه نیما، قادر خواهند بود تا ارز خود را در این بازار، عرضه نمایند.
صابر آذر، کارشناس ارشد بازار سرمایه
وام عشقی مجید عشقی، پرده‌ای بر افتاده از یک نمایش طنز بود که از قضا هزینه مالی و معنوی گزافی در منافع عمومی جامعه و به طور خاص، سهامداران و ذی‌نفعان بازار سرمایه داشت.
کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «اقتصاد معاصر» مطرح کرد:
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: اگر متغیر‌های بنیادی بازار تغییر نکند و ریسک سنگینی نیز بر بازار تحمیل نشود انتظار می‌رود بورس در ۶ ماه دوم سال حداقل در جایگاه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد قرار گیرد و قله‌های جدیدی را قبل از سال ۱۴۰۴ به ثبت برساند.
رئیس موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی در گفت‌وگو با «اقتصاد معاصر»:
رئیس موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی بیان کرد: دیدگاه ما برای اراضی کوچک‌مقیاس از جنس «کشاورزی معیشتی» است که در صورت ورود ادوات مکانیزه به آن، کشاورزان این بخش می‌توانند نقش قابل توجهی در امنیت غذایی کشور ایفا کنند.
سخنگوی کمیسیون اجتماعی در گفت‌وگو با «اقتصاد معاصر»؛
سخنگوی کمیسیون اجتماعی گفت: با توجه به ایراد شورای نگهبان به تعطیلی شنبه، تصمیم کمیسیون تعطیلی پنجشنبه شده است.
رئیس اتحادیه طلا و جواهر در گفت‌وگو با «اقتصاد معاصر»؛
رئیس اتحادیه طلا و جواهر عنوان کرد: در اولین روز باز شدن بازار جهانی، شاهد افزایش ۵ دلاری انس طلا بودیم.
