
تداوم ناترازی انرژی چالش تولید فولاد در سالهای آینده میشود

اقتصاد معاصر-مجتبی بابائی، پژوهشگر حوزه صنعت: کارخانههای تولید فولاد از جمله صنایع پرمصرف انرژی (برق و گاز) و مواد اولیه هستند که با توجه به ناترازی انرژی موجود در کشور پیشبینی میشود که تولید فولاد خام و محصولات فولادی در پایان ۱۴۰۳ نسبت به سال گذشته کاهش نسبتا قابل توجهی داشته باشند. بر اساس آمار منتشر شده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران (ایسپا)، تولید فولاد کشور در سال ۱۴۰۲ به ۲۹ میلیون و ۳۳۴ هزار تن (دهمین کشور تولیدکننده فولاد) رسیده که با هدفگذاری ۵۵ میلیون تن تولید فولاد در سند چشمانداز ۱۴۰۴ فاصله نسبتا زیادی دارد.
بنابر آمار ایسپا، در هفتماهه نخست سال ۱۴۰۳ حدود ۱۷.۳۴۰ هزار تن فولاد خام و حدود ۱۲.۸۴۷ هزاران محصولات فولادی (میلگرد، ریل، لوله، کلاف، ورق گالوانیزه، ورق سرد، ورق گرم، تیرآهن و...) توسط شرکتهای فولادسازی کشور تولید شده که به نسبت مدت زمان مشابه در سال گذشته (۱۸.۲۶۸ هزار تن) به ترتیب حدود ۵.۱ درصد و ۱.۲ درصد کاهش داشتهاند. یکی از مهمترین مسائل سالهای اخیر صنایع فولادی، کمبود برق در تابستان و کمبود گاز در زمستان است که بر روند تولید این صنایع تاثیر بسزایی گذاشته و آنها را با مشکلات بسیار جدی مواجه کرده است.
سید محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت در آذرماه ۱۴۰۳ همزمان با اوج اعمال محدودیتهای برق در بخشهای صنعتی و خانگی، ناترازی انرژی را مانعی جدی برای توسعه اقتصادی کشور دانسته و از آن به عنوان یکی از چالشهای اصلی صنایع یاد کرده است.
همچنین وی، در گزارش خود به دولت بیان داشته که میزان برق ارائه شده به صنایع در ششماهه نخست امسال نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته حدود ۴۰ درصد کاهش داشته است.
بنابر گفتههای سید رسول خلیفه سلطانی، دبیر و عضو هیات مدیره ایسپا، میزان ارزش افزوده ایجاد شده توسط صنایع فولادی، سالانه ۲۰ میلیارد دلار است و بیش از ۱۵ درصد برق کشور (حدود ۵۰ درصد برق اختصاص یافته به بخش صنعت) توسط این صنعت مصرف میشود. همچنین بر اساس اظهارات یکی دیگر از اعضای هیات مدیره ایسپا، سهم صنعت فولادسازی در مصرف گاز کشور حدود ۵ درصد است که براساس کسری گاز در فصل زمستان، این صنعت نیز با اعمال محدودیتهای گاز (محدودیت ۲۰ تا ۴۰ درصد) روبهرو خواهد شد.
از آنجایی که صنعت فولاد نقش بسیار مهمی در تولید ناخالص داخلی، صادرات، اشتغالزایی و توسعه اقتصادی کشور دارد، پیشبینی میشود که در صورت عدم رفع ناترازی انرژی، صنایع فولادی با مشکلات قابل توجهی مانند افزایش بیکاری، قیمت تمام شده، کاهش تولید، اشتغال و رکود در صنعت فولاد روبهرو شوند که این موضوعات به طور طبیعی بر اقتصاد کشور تاثیر نسبتا چشمگیری خواهند داشت.
محسن پاکنژاد، وزیر نفت، رفع ناترازی انرژی کشور را مستلزم گذشت زمان میداند که این موضوع بیانگر آن است که در چند سال آینده نیز صنایع فولادی با چالش ناترازی انرژی دستوپنجه نرم خواهند کرد. به نظر میرسد که علاوه بر سایر مشکلات صنایع فولادی (مانند کمبود مواد اولیه، تجهیزات، حملونقل و...)، تداوم ناترازی انرژی در سالهای آینده نیز به عنوان یک مانع اصلی و جدی برای رسیدن کشور به هدف تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال خواهد بود.
در جدول زیر آمار مقایسهای تولید فولادساز شرکتهای بزرگ فولادسازی کشور در هفتماهه نخست سالهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳، بر اساس آمار سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) به تفکیک آورده شده است. تقریبا تمامی شرکتهای فولادسازی کشور، به غیر از فولاد مبارکه و جهان فولاد سیرجان نسبت به مدت زمان مشابه پارسال دچار کاهش تولید شدهاند.
در سال ۱۴۰۲، شرکت فولاد مبارکه (فولاد مبارکه، فولاد سبا، فولاد هرمزگان) با تولید ۱۰.۲۳۶.۳۹۲ تن فولاد خام همانند سالهای گذشته به عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد کشور شناخته شد. شرکتهای فولاد خوزستان و ذوب آهن اصفهان نیز به ترتیب در جایگاههای دوم و سوم بزرگترین تولید کنندگان فولاد کشور قرار گرفتهاند.