پرده برداری از نحوه توزیع گوشت تنظیم بازار

به گزارش اقتصاد معاصر؛ مسعود رسولی، دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشوراظهار کرد: تا چند وقت پیش گوشت گرم از پاکستان، به مقدار بسیار کم و به سختی وارد می‌شد، اما مدتی است که به واسطه اقدامات یک شرکت، واردات گوشت گرم از پاکستان با شرایط و قیمت بهتر صورت می‌گیرد. البته در سال‌های متمادی، گوشت گرم از برزیل وارد شد و این روند توسعه پیدا کرد.  

وی تصریح کرد: واقعیت این است که دولت همیشه نمی‌تواند صددرصد نیازهای کشور در حوزه گوشت قرمز را تأمین کند. از طرفی، همیشه دولت برای تنظیم بازار، تلاش می‌کند تا گوشت ارزان تری را با استفاده از روش‌هایی مانند تأمین ارز وارد کشور کند تا بازار را کنترل کند. البته این مساله در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد و به عنوان مثال در بسیاری از کشورها، برخی از کالاهای اساسی ۲۰ تا ۳۰ درصد ارزان‌تر از بازار در اختیار برخی از اقشار جامعه قرار می‌گیرد. این کار هم به دو دلیل انجام می‌شود؛ یکی اینکه اقشار خاصی از جامعه بتوانند کالاهای اساسی را با قیمت مناسب‌تر از عرف بازار تهیه کنند و دوم اینکه بازار تنظیم شود.

این مقام صنفی با ابراز تاسف نسبت به کاهش شدید سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور گفت: این کاهش مصرف نه فقط به دلیل گران بودن گوشت، بلکه به این دلیل است که مردم به سمت جایگزین‌هایی مانند مرغ و سایر محصولات پروتئینی رفته‌اند و البته متاسفانه بسیاری بر این باورند که اگر گوشت نخورند هم اتفاق خاصی نمی‌افتد؛ بنابراین آن را به اولویت‌های آخر زندگی خود منتقل کرده‌اند.  

رسولی اضافه کرد: در حال حاضر، بخشی از جامعه اصلاً گوشت مصرف نمی‌کند و بخشی دیگر بیش از ۱۵ کیلو در سال مصرف دارند، درحالی‌که سرانه مصرف ۷ کیلوگرم اعلام شده است. به عبارتی شرایط به این شکل است که میزان مصرف گوشت قرمز در برخی اقشار جامعه تقریباً صفر است. متأسفانه در شرایطی که مصرف گوشت قرمز کاهش پیدا کرده، اسیدهای آمینه ضروری به مقدار کافی به بدن مردم نمی‌رسد و این مساله می‌تواند در نسل‌های بعد بحران ایجاد کند. بنابراین، این موضوع بسیار مهم است و باید مورد رسیدگی قرار بگیرد.  

رسولی، سرانه مصرف ۷ کیلوگرمی برای گوشت قرمز را به مثابه بحرانی برای آینده کشور دانست و گفت: حقیقت این است که بیزینس ما در صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور است و هرچقدر مردم گوشت و مواد پروتئینی بیشتری مصرف کنند و خرید برایشان راحت‌تر باشد، بازار ما نیز بزرگ‌تر خواهد شد، تولید افزایش پیدا خواهد کرد و در نتیجه فروش ما نیز بیشتر خواهد شد.

وی با اشاره به تفاوت‌های گوشت قرمزو مرغ با سایر کالاها گفت: به عنوان مثال اکثر کارخانه‌های تولیدکننده ماکارونی با میزان بسیار کمتری نسبت به ظرفیت واقعی خود تولید می‌کنند، زیرا متناسب با نیاز بازار اقدام به تولید می‌کنند. اما در مورد گوشت قرمز و مرغ، شرایط برعکس است و اگر قیمت مناسب باشد، مصرف آن خیلی بیشتر از میزان فعلی خواهد بود.

رسولی همچنین در واکنش به صحبت‌های مطرح شده در خصوص کیفیت گوشت تنظیم بازاری گفت: دولت به واردات این گوشت، ارز اختصاص می‌دهد و چندین دستگاه نظارتی نیز بر این فرآیند کنترل و نظارت دارند؛ از پلیس امنیت اقتصادی که صفر تا صد گوشت را کنترل می‌کند تا موسسه حسابرسی وزارت اطلاعات، بازرسان جهاد کشاورزی، شرکت پشتیبانی امور دام کشور، سازمان دامپزشکی، سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، و وزارت صمت، اما در قسمت گوشت فله مشکلات بسیاری وجود داشت و از طرفی مردم هم ناراضی هستند. به همین دلیل، دولت تصمیم گرفت برای کنترل و نظارت بهتر، گوشت تنظیم بازاری بصورت مخلوط را در بسته‌های متحدالشکل و با قیمت یکنواخت عرضه کند. این کار انجام شد، اما متأسفانه از همان تاریخ هجمه‌ها از طرف سودجویان که گوشت رابه رستوران و قصابی میبردند به‌شدت افزایش یافت و انتقادات زیادی درباره بسته‌بندی مطرح شد.

وی با بیان اینکه گوشت به‌صورت بسته‌بندی و هم به‌صورت فله توزیع می‌شد، عنوان کرد: البته تا حدودی این انتقادات را می‌پذیرم، زیرا واقعاً واردات گوشت به کشور بسیار سخت است؛ هم از نظر انتقال ارز، هم حمل‌ونقل و هم تهیه و تأمین از کشورهایی که قیمت گوشت در آن‌ها مناسب است. مثلاً ما برای واردات گوشت از استرالیا با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم و مجبوریم آن را با پرواز مسافری وارد کنیم که کار بسیار دشواری است، زیرا بازار ما گوشت تازه می‌پسندد.

رسولی با اشاره به اینکه مردم در ایران به‌طور کلی ۵۰ درصد گوشت گوساله و ۵۰ درصد گوشت گوسفند مصرف می‌کنند، گفت: از طرفی مردم خواهان گوشت تازه هستند، هر چند که این یک اشتباه رایج است، زیرا آن‌ها گوشت تازه را می‌خرند و سپس در فریزر منجمد می‌کنند. اما در هر صورت، این چیزی است که مردم می‌خواهند و نمی‌توانیم به آن‌ها بگوییم که اشتباه می‌کنند. فرهنگ‌سازی در این زمینه زمان می‌برد، ولی در حال حاضر ما باید آنچه را که مردم نیاز دارند، تأمین کنیم.

دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور، واردات گوشت گوسفندی تازه از استرالیا و کشورهای سی‌آی‌اس مانند روسیه را بسیار دشوار برشمرد و بیان کرد: گوشت گوساله قبلاً به‌صورت گرم از برزیل وارد می‌شد، اما مسیر حمل‌ونقل آن طولانی بود، اخیراً شرکت‌هایی هستند که گوشت را از پاکستان وارد می‌کنند که مسیر کوتاه‌تری دارد و زودتر به کشور می‌رسد. کیفیت این گوشت هم خوب است، اما همچنان تأمین آن و انتقال ارز با سختی‌های زیادی همراه است. در تمام این مراحل، مسئولان دولتی نیز با مشقت و سختی زیادی مواجه هستند.  

رسولی در ادامه افزود: البته منظورم این نیست که هیچ ایرادی وجود ندارد؛ قطعاً کم‌وکاستی‌هایی هست، اما تنها نکته منفی که می‌توانم به آن اشاره کنم این است که مقدار چربی گوشت‌ها کمی زیاد است. اما سوالم این است که چرا نکات مثبت این روند را نمی‌بینیم؟ بالاخره وقتی قرار است این گوشت‌ها با قیمت مناسب به دست مصرف‌کننده برسد و این همه افراد در حال تلاش و زحمت هستند، به نظر من باید این جنبه‌ها هم در نظر گرفته شود. اگر انتقادی هم وجود دارد، بهتر است که به‌صورت سازنده مطرح شود تا بتوان این مشکلات را حل کرد.

وی اضافه کرد: وقتی موسسه حسابرسی و دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی وارد این قضیه شده‌اند و در حال کنترل و نظارت هستند که آیا این بخش از کالا که دولت به آن ارز ۲۸۵۰۰ تومانی اختصاص داده است به دست مصرف‌کننده می‌رسد یا نه، روش‌هایی که زنجیره توزیع را کوتاه‌تر کرده و باعث می‌شود کالا بیشتر به دست مصرف‌کننده واقعی برسد، تأیید می‌شود و مسیر توزیع از این طریق هدایت می‌شود.  

رسولی تصریح کرد: اما در این میان، عده‌ای هجمه‌هایی ایجاد کردند و به مشکلات بسته‌بندی اعتراض داشتند. یکی از افرادی که در این خصوص صحبت کرده، رئیس سازمان میادین میوه و تره بار تهران است. این در حالی است که قبلاً گوشت فله به میادین تهران ارسال و به‌صورت فله عرضه می‌شد که قاعدتا با نارضایتی بیشتری در میان مردم همراه بود.  

وی خاطرنشان کرد: حالا این سوال مطرح است که چرا باید اجاره غرفه و قصابی فله‌فروشی در میادین اینقدر گران باشد؟ چرا باید اجاره یک غرفه قصابی در میادین، مثلاً ده برابر یک مغازه سوپر پروتئینی در شمال تهران باشد؟ چرا باید در مزایده، غرفه به کسی داده شود که پول بیشتری می‌دهد؟ این کار اشتباه است. بنابراین باید ضوابطی تعیین و مشخص شود که به چه کسی غرفه داده می‌شود. حتی بهتر است که یک مدیریت مرکزی برای این موضوع در نظر گرفته شود.

رسولی اضافه کرد: چرا فروشگاه‌های زنجیره‌ای می‌توانند کالا را با قیمت مناسب به دست مصرف‌کننده برسانند؟ چون خرید آن‌ها به‌صورت مرکزی و در حجم بالا انجام می‌شود، اما در میادین هر غرفه را یک نفر مدیریت می‌کند. در واقع، روش درست آن است که یک مدیریت مرکزی برای کل مجموعه وجود داشته باشد و ضوابط و شرایط مشخصی تعیین شود، نه اینکه هر غرفه را به یک نفر بدهند تا خودش آن را مدیریت کند.

وی یادآور شد: آن زمان که گوشت تنظیم بازار هم توزیع می‌شد، تنها جایی که مشکل داشت و در آن ثبت و رسید ارائه نمی‌شد، میادین بود، اما همین الان در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، دقیقاً مشخص است که به کدام فروشگاه چه مقدار گوشت تحویل داده شده و هر فروشگاه هم در سیستم خود ثبت می‌کند که در هر شعبه چقدر گوشت توزیع شده است. اگر شما به هر شعبه مراجعه کنید، می‌توانید جزئیات دقیق صندوق فروش را دریافت کنید و ببینید که هر بسته گوشت به چه افرادی فروخته شده است. حتی چهار رقم آخر شماره موبایل خریداران ثبت شده است و اگر لازم باشد، کل شماره موبایل آن‌ها هم موجود است. کارت بانکی که مورد استفاده قرار گرفته، کالاهای دیگری که همراه با گوشت خریداری شده، ساعت خرید، نحوه خرید و همه جزئیات ثبت شده است. حتی اگر لازم باشد، می‌توان تصاویر دوربین مداربسته را هم بررسی کرد.

رسولی با بیان اینکه فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای یک شبکه توزیع بسیار منظم و شفاف هستند، گفت: اما در عین حال سازمان میادین از کیفیت آن‌ها ایراد می گیرد. حال سوال این است که چگونه تاکنون این ایرادات گرفته نمی‌شد و چگونه است که در قسمت فروشگاه‌های زنجیره‌ای این موارد را مطرح نمی کنند؟

دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور در پایان گفت: از همین رو تقاضای من از تمام مسئولان و حتی سازمان میادین این است که نیمه پر لیوان را ببینند و همکاری کنند. اگر هم خودشان صددرصد در ماجرا نیستند، حداقل اگر راهکار سازنده و پیشنهاد مفیدی دارند، مطرح کنند. صددرصد ما هم بدون ایراد نیستیم، اما امیدوارم که کمک کنند تا این ایرادها برطرف شود.