نگاهی به تاثیر ارز دیجیتال ملی بر سیستمهای اقتصادی
به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ ارزهای دیجیتال دولتی (CBDC) یکی از مهمترین تحولات در حوزه فناوری مالی محسوب میشوند که میتوانند سیستمهای پولی و مالی جهان را به طور گسترده تغییر دهند. بسیاری از کشورها در حال توسعه این ارزهای دیجیتال هستند تا با چالشهایی مانند رشد ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز نظیر بیتکوین، مقابله کرده و از فرصتهای نوظهور بهرهمند شوند.
CBDC، نوعی ارز دیجیتال است که توسط بانک مرکزی یک کشور صادر شده و وضعیت آن بهعنوان واحد پولی قانونی به قوانین داخلی وابسته است. انگیزه اصلی بانکهای مرکزی برای توسعه این ارزها، رقابت با ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز و ارائه مزایای مشابه اما در چارچوبی کنترلشده، تلقی میشود.
مشکلات موجود در سیستمهای مالی سنتی و اهمیت CBDC
امروزه انتقال پول در بسیاری از موارد پرهزینه و کند است و فناوریهای فعلی در جابهجایی مالی با سرعت تغییرات سایر حوزهها همگام نشدهاند. CBDCها به بانکهای مرکزی این امکان را میدهند تا سیاستهای پولی را با دقت بیشتری اجرا کنند و نظارت بر تراکنشها را بهبود بخشند. همچنین این ارزها میتوانند هزینههای نقلوانتقالات بینالمللی و داخلی را کاهش داده و سرعت تراکنشها را افزایش دهند.
ارز دیجیتال ایران
ایران هم در پی توسعه و آزمایش ارز دیجیتال ملی خود، به نام ریال دیجیتال است. هدف از ایجاد این ارز، بهبود کارایی سیستم مالی کشور، مقابله با چالشهای اقتصادی و تسهیل نقلوانتقالات مالی است. این ارز دیجیتال همانند دیگر CBDCها، توسط بانک مرکزی ایران کنترل و مدیریت میشود و به عنوان نسخه دیجیتال پول رسمی کشور عمل خواهد کرد. از سوی دیگر، این ارز دیجیتال میتواند به عنوان ابزاری برای افزایش شفافیت مالی در کشور عمل کند.
نمونههای برجسته CBDCها
گفتنی است که چین در این حوزه، پیشرو بوده و هدف اصلی این اقدام را کاهش وابستگی به دلار آمریکا میداند. بانک مرکزی اروپا نیز به دنبال معرفی یورو دیجیتال به عنوان یک روش پرداخت امن برای شهروندان اروپایی است.
علاوهبر این، فدرال رزرو نیز در حال بررسی دلار دیجیتال و ارزیابی تاثیرات اقتصادی، اجتماعی و مالی آن است. بانک مرکزی کشورمان نیز به دنبال استفاده از مزیتهای ارزهای دیجیتال متمرکز و بهبود نقلوانتقالات مالی، در حال توسعه ریال دیجیتال بوده که میتواند موجب بهبود کارایی سیستم مالی داخلی و کاهش تاثیرات تحریمهای اقتصادی شود.
چالشها و نگرانیها
یکی از نگرانیهای اصلی درباره CBDCها، کنترل بیش از حد دولت بر تراکنشهای مالی و حریم خصوصی افراد تلقی میشود. همچنین، این ارزها ممکن است که بانکهای تجاری را تضعیف کنند، چرا که برخی افراد ترجیح میدهند که پول خود را مستقیما در بانک مرکزی نگهداری کنند. از سوی دیگر، ایجاد زیرساختهای امن برای پیادهسازی این ارزها، یک چالش فنی مهم است.
آینده ارزهای دیجیتال دولتی
CBDCها میتوانند ساختارهای مالی جهانی را تغییر داده و موجب رقابت بین کشورها برای پیادهسازی این فناوری شود که در این صورت، تاثیرات گستردهای بر تعاملات بینالمللی و توزیع قدرت اقتصادی میگذارد. در سالهای آینده، ارزهای دیجیتال دولتی نقش کلیدی در افزایش شفافیت مالی و کاهش نوسانات اقتصادی ایفا خواهند کرد و به یکی از مهمترین مباحث فناوری مالی تبدیل میشوند.
ظهور ارزهای دیجیتال دولتی نشاندهنده تغییرات بنیادین در ساختارهای مالی است. این ارزها در کنار مزایای دیجیتالی، به دولتها و بانکهای مرکزی امکان کنترل و مدیریت بهتر سیستمهای مالی را میدهند.
برای کشورهایی مانند ایران، توسعه ارز دیجیتال ملی میتواند به عنوان راهکاری برای کاهش وابستگی به نظامهای مالی بینالمللی و افزایش شفافیت مالی داخلی به کار گرفته شود. با این حال، موفقیت ریال دیجیتال و سایر CBDCها به نحوه مدیریت، چالشهای فنی، امنیتی و اقتصادی بستگی دارد. کشورهای در حال توسعه باید توجه ویژهای به زیرساختهای امنیت سایبری، قوانین و سیاستهای پولی داشته باشند تا از پایداری این ارزهای دیجیتال اطمینان حاصل کنند.