از نیل تا فرات؛ نقشه‌ سرزمین جعلی برای تسلط بر منابع آب منطقه

به گزارش خبرنگار اقتصاد بین‌الملل اقتصاد معاصر، ششم فوریه ۲۰۲۵ (۱۸ بهمن ۱۴۰۳) وزیر انرژی و زیرساخت‌های رژیم صهیونیستی، ایلی کوهن، در سفری رسمی به آدیس آبابا، توافقی راهبردی با «هابتامو ایتیفا جلیتا»، وزیر زیرساخت اتیوپی، به امضا رساند. این قرارداد، که در ظاهر با هدف توسعه همکاری‌های فنی و انتقال فناوری اسرائیلی به اتیوپی در حوزه زیرساخت بسته شده، در واقع بخشی از یک برنامه‌ریزی ژئوپلیتیکی گسترده‌تر برای گسترش نفوذ اسرائیل در شرق آفریقا و به‌ویژه دسترسی به منابع آبی رود نیل محسوب می‌شود.

از شرق به فرات، از غرب به نیل

از سوی دیگر تحلیل‌گران منطقه‌ای مدت‌هاست نسبت به پروژه‌ای موسوم به «کریدور داوود» هشدار داده‌اند؛ مسیری که رژیم صهیونیستی با اتکا به تحولات سیاسی در منطقه، به‌ویژه تضعیف حاکمیت دولت سوریه، در حال پیگیری آن برای دسترسی به رود فرات از شرق است. اکنون با امضای این توافق تازه با اتیوپی، به‌نظر می‌رسد تل‌آویو در صدد تکمیل زنجیره نفوذ خود تا غرب آسیا و قاره آفریقا است.

رود نیل، به‌عنوان منبع حیاتی زندگی در مصر، سودان و اتیوپی، از دیرباز محل منازعه ژئوپولیتیکی بین کشورهای منطقه بوده است. اسرائیل با حضور در پروژه‌های زیرساختی اتیوپی، به‌ویژه حوزه‌های مدیریت آب و انرژی، عملاً می‌کوشد به سطحی از نفوذ راهبردی در مدیریت منابع نیل دست یابد؛ نفوذی که در صورت تداوم، می‌تواند توازن قدرت در منطقه را به سود رژیم صهیونیستی تغییر دهد.

نفوذ نرم با پوشش دیپلماسی اقتصادی

در متن این توافق‌نامه، دو طرف بر انتقال نوآوری و فناوری اسرائیلی به اتیوپی برای کمک به توسعه زیرساخت‌های حیاتی این کشور از جمله آب، انرژی و حمل‌ونقل تأکید کرده‌اند. با این حال، حضور همزمان نمایندگانی از بانک جهانی، بانک توسعه آفریقا و برنامه توسعه ملل متحد در نشست‌های جانبی، از ابعاد فراتر از یک قرارداد دوجانبه حکایت دارد؛ ابعادی که می‌تواند زمینه را برای تعمیق نفوذ اسرائیل در مدیریت منابع حیاتی شرق آفریقا هموار سازد.

بر اساس پیش‌بینی‌های رسانه‌های اسرائیلی از جمله «کانال 14»، اتیوپی با رشد اقتصادی ۸ درصدی در سال ۲۰۲۵، به یکی از بازارهای بزرگ منطقه تبدیل خواهد شد. اما نکته اصلی برای تل‌آویو، منابع آبی بی‌استفاده این کشور و به‌ویژه ظرفیت‌های سد النهضه است؛ جایی که مدیریت آن می‌تواند نقشی اساسی در کنترل جریان نیل ایفا کند.

از رؤیا تا واقعیت؛ افسانه‌ای در حال تحقق؟

شعار ایدئولوژیک «اسرائیل از نیل تا فرات»، سال‌هاست در گفتمان استراتژیک رژیم صهیونیستی به‌عنوان یک هدف غایی مطرح شده است. اگرچه بسیاری این ایده را افسانه‌ای تاریخی می‌دانستند، اما روندهای سال‌های اخیر نشان داده که اسرائیل در حال حرکت آرام و نظام‌مند به‌سوی تحقق آن است.

از تحکیم مواضع نظامی در جولان اشغالی و شمال عراق تا ایجاد مسیرهای ارتباطی جدید در قفقاز و خلیج فارس، و اکنون ورود مستقیم به شاخ آفریقا و منابع نیل، همه و همه حلقه‌هایی از زنجیره‌ای به‌هم پیوسته برای رسیدن به آن هدف نهایی هستند؛ تسلط بر منابع آبی و ژئوپلیتیکی منطقه.

دیپلماسی آب، ابزار جدید تل‌آویو

آنچه امروز به‌عنوان توافق همکاری زیرساختی میان اسرائیل و اتیوپی معرفی می‌شود، در واقع بخشی از نبرد ژئوپولیتیکی بزرگ‌تری است که آینده امنیت و ثبات منطقه‌ای را تهدید می‌کند. تل‌آویو با بهره‌گیری از ابزارهای نرم چون فناوری، دیپلماسی و اقتصاد، به‌دنبال گسترش قلمرو نفوذ خود از رود فرات در شرق تا رود نیل در غرب است؛ هدفی که اگر تحقق یابد، نظم ژئوپولیتیکی منطقه را به‌شدت دگرگون خواهد کرد.