روند نسبت قیمت به درآمد P/E در بازار سرمایه ایران

بالاترین مقدار نسبت P/E در ماه‌های فروردین و اردیبهشت سال جاری با ۷.۴ ثبت شده، در حالی که کمترین مقدار آن در مهرماه سال گذشته با ۵.۷ گزارش شده است. این نوسانات فصلی بیشتر ریشه در عوامل اقتصادی مانند نرخ تورم، سیاست‌های پولی بانک مرکزی یا تاثیرات جهانی بر قیمت کالاهایی نظیر نفت و فلزات دارد. نمودار روند P/E نیز نشان‌دهنده کاهش اولیه در پاییز گذشته و سپس رشد تدریجی در سال جاری است که با نوسانات جزئی همراه بوده است. 

در میان صنایع می‌توان مشاهده کرد که حوزه‌های فناوری و دارویی پیشگام بوده‌اند. صنایع ساخت رادیو و تلویزیون با نسبت P/E ۱۹.۶، رایانه و فعالیت‌های وابسته با ۱۶.۸ و خرده‌فروشی با ۱۵ بالاترین ارزش‌گذاری‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. این ارقام را می‌توان نشان‌دهنده امیدواری سرمایه‌گذاران به رشد آتی این بخش‌ها در نظر گرفت، به‌ ویژه با توجه به سرمایه‌گذاری در نوآوری و نیازهای روبه‌رشد بازار داخلی. در مقابل، صنایع سنتی مانند استخراج نفت و گاز با P/E ۲.۶، بانک‌ها با ۲.۹۲ و عرضه برق با ۴.۱ کمترین نسبت‌ها را تجربه کرده‌اند که می‌تواند بیانگر مشکلات ساختاری عمیق در این حوزه‌ها باشد.

اصلاح ساختاری در این زمینه به معنای بازنگری و بهبود بنیادی در ساختارها، فرآیندها و سیاست‌های حاکم بر این صنایع است. برای مثال در بخش بانک‌ها، کاهش بدهی‌های معوق و افزایش شفافیت مالی ضروری به نظر می‌رسد. در صنعت نفت و گاز، بهینه‌سازی تولید و کاهش وابستگی به شرایط خارجی می‌تواند تاثیرگذار باشد. همچنین در حوزه برق، بازنگری تعرفه‌ها و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها می‌تواند سودآوری را بهبود بخشد. این اصلاحات نه‌ فقط به افزایش P/E این صنایع کمک می‌کند، بلکه اعتماد سرمایه‌گذاران را نیز جلب خواهد کرد. 

به نظر می‌رسد که میانگین P/E بازار (۷.۳۸) که پایین‌تر از محدوده جهانی (۱۵ تا ۲۵) است، ممکن است فرصتی برای ارزش‌گذاری پایین سهام در ایران فراهم کند. با این وجود، ریسک‌های سیاسی و تحریم‌ها را همچنان می‌توان به‌ عنوان موانع جدی که مطرح هستند در نظر گرفت. در هر حال  تداوم این روند به شدت به سیاست‌های کلان دولت و گزارش‌های ماه‌های آتی، از جمله خرداد و تیر ۱۴۰۴، وابسته خواهد بود.