«تصمیم» و اثرات آن بر زندگی انسان

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ بسیاری از ما روزانه هزاران تصمیم کوچک و بزرگ می‌گیریم. این تصمیمات می‌توانند در مورد انتخاب غذا، ساعت خواب یا ترتیب فعالیت‌های روزمره باشند. به عنوان مثال، فردی ممکن است تصمیم بگیرد که خودروی شخصی‌اش را دورتر پارک کند و مسیری را پیاده طی کند. این تصمیم نه‌تن‌ها بر سلامت جسمی او تاثیر دارد، بلکه به عنوان یک رفتار مثبت و الهام‌بخش برای دیگران نیز عمل می‌کند. یا فردی را در نظر بگیرید که هر روز صبح به جای فست فود، میوه و سبزیجات مصرف می‌کند؛ او نه‌تن‌ها از لحاظ جسمانی سالم‌تر خواهد بود، بلکه احساس بهتری نیز خواهد داشت. همین تصمیمات به‌ظاهر ساده، در نهایت بر نحوه زندگی و حتی حوزه‌های اجتماعی بزرگ‌تر تاثیر می‌گذارند و زندگی فردی و اجتماعی ما را شکل می‌دهند.

این‌گونه می‌توان گفت که هویت هر انسان، سازمان یا حتی ملیت، زاییده‌ای از تصمیمات پیشین است. هر انتخاب، از کوچک‌ترین مسائل روزمره تا شکل‌دهی به اهداف بلندمدت، در نهایت بر سرنوشت انسان‌ها تاثیرگذار است. این موضوع نه‌تن‌ها در سطح فردی، بلکه در سطوح سازمانی و ملی نیز صدق می‌کند. در واقع، مهم‌ترین کنش یک مدیر سازمانی یا یک دولتمرد، اتخاذ «تصمیمات درست» است؛ چراکه سازمان‌ها و کشور‌ها تحت تاثیر تصمیمات پیشینیان خود به وجود آمده و در مسیر‌های خاصی حرکت می‌کنند. به عنوان مثال، کشور‌هایی که تصمیمات استراتژیک در زمینه آموزش و پرورش اتخاذ کرده‌اند، معمولاً نتیجه بهتری در زمینه توسعه نیروی انسانی و سرمایه‌گذاری در آینده خود تجربه کرده‌اند. کشورهایی، چون نروژ و سوئد، با سیستم‌های آموزشی نظام‌مند و تاکید بر ارتقای سطح دانش و مهارت‌ها، موفق به ایجاد جوامع پیشرفته و مدرن شده‌اند. به عبارتی، تصمیمات کلیدی در زمینه سرمایه‌گذاری بر روی آموزش و پرورش، نسل‌های آتی را برای ورود به بازار کار و مشارکت فعال در جامعه مجهز کرده است.

شاید بتوان گفت مهم‌ترین تفاوت حکمرانی در کشور‌های پیشرفته و عقب‌مانده، در این نهفته است که حاکم یک کشور پیشرفته تمهیداتی اتخاذ می‌کند که مطلوبیت‌های فردی با مطلوبیت‌های اجتماعی هم‌راستا شود. به این ترتیب، آن تصمیمات انبوه شخصی، طوری جهت‌دهی می‌شود که به مطلوبیت‌های اجتماعی نیز منجر شود. به دیگر سخن، مسئولیت سیاست‌گذاری در هر جامعه‌ای، عمدتاً حول محور «تصمیم‌گیری» می‌چرخد. سیاست‌گذاران باید بتوانند با در نظر گرفتن ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی، تصمیماتی اتخاذ کنند که منافع جامعه را تضمین کند. در بسیاری از کشور‌های توسعه‌یافته، فرآیند‌های تصمیم‌گیری شامل مشورت با کارشناسان و نهاد‌های مختلف است تا بهترین راه‌حل‌ها برای چالش‌های اجتماعی پیدا شود.
‌
می‌توان مثال‌های متعددی در مورد اثر مثبت یا منفی تصمیم بر زندگی انسان ذکر کرد. برای نمونه، انتخاب کار گروهی به جای رقابت می‌تواند به بهبود محیط کار و افزایش بهره‌وری کمک کند. همچنین، تصمیم به ارتقای مهارت‌های فردی و آموزش مداوم می‌تواند به پیشرفت شغلی و افزایش کارایی فردی و سازمانی منجر شود. یا تصمیم به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری به جای مصرف بیش از حد، می‌تواند به بهبود وضعیت مالی فرد و افزایش ثبات اقتصادی کمک کند. همچنین، انتخاب به خرید محصولات محلی و حمایت از تولیدات داخلی می‌تواند به توسعه اقتصادی کشور کمک کند و ایجاد شغل‌های جدید را تسهیل نماید. یا تصمیم به اختصاص وقت برای استراحت و تفریح، می‌تواند به کاهش استرس و افزایش رضایت از زندگی کمک کند.

برای مثال، دو کشور را در نظر بگیرید که در یکی – مانند ایران ما – استفاده از وسایل نقلیه عمومی در بسیاری از مواقع «به‌صرفه» نیست یا نسبت به خودرو‌های شخصی «مطلوبیت» پایینی دارد؛ و در دیگری، فرآیند‌ها و تعرفه‌ها و هزینه‌ها طوری تنظیم شده که فرد به سمت استفاده از ناوگان عمومی سوق داده می‌شود. در واقع، فرد می‌بیند که استفاده از ناوگان عمومی برای او صرفه بیشتری دارد تا خودروی شخصی. تفاوت این دو «سیاست‌گذاری» یا «تصمیم حکمران» که به‌وسیله قوانین ه‌وسیله قوانین تنظیم می‌شود و در سطح عمومی به اجرا درمی‌آید، تفاوت‌های جدی در سبک زندگی و زیست شهروندان هر کشور را رقم خواهد زد. می‌بینیم که «تصمیم» نقش بسیار مهمی در زندگی انسان دارد و اثراتی مهم بر جوانب مختلف زندگی ما و جامعه باقی می‌گذارد.

نقش مدیریت دانش و هوش مصنوعی در اتخاذ تصمیمات بهینه

به‌کارگیری ماشین برای کمک به بشر در اتخاذ بهترین تصمیمات سابقه‌ای بیش از عمر هوش مصنوعی دارد. پیش از عصر فراگیری هوش مصنوعی، سیستم‌های خبره (Expert Systems) و سامانه‌های تصمیم‌یار (DSS: Decision Support Systems) و انبوهی از برنامه‌ها مانند مدیریت ارتباط با مشتری (Customer relationship management (CRM)) و سیستم‌های اطلاعات مدیریت (Management Information Systems (MIS)) و غیره، همگی برای تسهیل فرایند‌ها و تصمیم‌گیری بهتر به بشر یاری می‌رسانده‌اند. 

اکنون هوش مصنوعی و مدیریت دانش می‌توانند ابزاری بسیار قدرتمند برای تصمیم‌گیری بهتر مدیران باشند و به روش‌های متنوعی به بهبود فرآیند تصمیم‌گیری کمک کنند. شاید در میان انبوه ابزار‌هایی که هوش مصنوعی در اختیار بشر گکذاشته هیچیک به این اندازه مهم و کاربردی نبوده و گره از کار بشر باز نکرده باشد. کمک هوش مصنوعی در این زمینه می‌تواند با روش‌های زیر انجام شود:

۱. تجزیه و تحلیل داده‌ها

هوش مصنوعی می‌تواند حجم عظیمی از داده‌ها را تحلیل کرده و الگوها، روند‌ها و پیش‌بینی‌های دقیق ارائه دهد. این اطلاعات می‌تواند به مدیران کمک کند تا تصمیمات دقیق‌تری بگیرند و خطرات را کاهش دهند.

۲. ارائه بینش‌های عمیق

مدیریت دانش و هوش مصنوعی می‌توانند به مدیران کمک کنند تا بینش‌های عمیقی از داده‌ها و اطلاعات استخراج کنند. این بینش‌ها می‌توانند شامل اطلاعاتی درباره رفتار مشتریان، عملکرد کارکنان، روند‌های بازار و ... باشند.

۳. بهینه‌سازی فرآیند‌ها

هوش مصنوعی می‌تواند فرآیند‌ها را بهینه‌سازی کند و به مدیران کمک کند تا منابع را به بهترین شکل ممکن استفاده کنند. این شامل بهبود عملکرد تولید، کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی می‌شود.

۴. پیش‌بینی و تصمیم‌گیری هوشمند

با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، هوش مصنوعی می‌تواند پیش‌بینی‌های دقیقی از نتایج مختلف ارائه دهد. این پیش‌بینی‌ها به مدیران امکان می‌دهد تا تصمیمات خود را بر اساس اطلاعات جامع و دقیق اتخاذ کنند.

۵. شخصی‌سازی تجربیات

مدیریت دانش و هوش مصنوعی می‌توانند به شخصی‌سازی تجربیات افراد کمک کنند. این شامل توصیه محصولات، پیش‌بینی نیاز‌های فرد و بهبود خدمات فرد می‌شود. 

۶. مدیریت ریسک 

هوش مصنوعی می‌تواند به شناسایی و مدیریت ریسک کمک کند. با تحلیل داده‌های تاریخی و پیش‌بینی‌های آینده، مدیران می‌توانند ریسک‌های محتمل را شناسایی کرده و استراتژی‌های مناسبی برای سبک مدیریت اتخاذ کنند.

۷. افزایش بهره‌وری

مدیریت دانش و هوش مصنوعی می‌توانند به افزایش بهره‌وری کارکنان کمک کنند. از طریق اتوماسیون وظایف تکراری و ارائه ابزار‌های هوشمند، کارکنان می‌توانند بر وظایف مهم‌تر و خلاقانه‌تر تمرکز کنند.

۸. بهبود تصمیم‌گیری استراتژیک

هوش مصنوعی و مدیریت دانش می‌توانند به مدیران کمک کنند تا تصمیمات استراتژیک بهتری بگیرند. با تحلیل داده‌ها و ارائه بینش‌های عمیق، مدیران می‌توانند برنامه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت خود را بهبود بخشند.

پرونده «مدیریت دانش و هوش مصنوعی» در اقتصاد معاصر، تلاش می‌کند ضمن معرفی وجوه متنوع و فراگیر هوش مصنوعی در زندگی بشر، الگو‌های اثرگذاری عمیق این حوزه بر «تصمیم» را مورد بررسی قررار داده و با ارائه مصادیق کاربردی، به مردم و به جامعه نخبگانی کشور معرفی نماید. نمونه‌ها و مصادیقی از این رویکرد ذیلا در اخبار مرتبط درج شده است.