الگوی کشت

در حالی ‌که ده‌ها سند بالادستی برای سامان‌دهی کشاورزی ایران تدوین شده اما زمین‌های کشاورزی کشور همچنان با سیاست‌های روزمره اداره می‌شوند. سوال اساسی این است که اگر همه چیز روی کاغذ مهیاست، پس چرا کشاورزی ایران همچنان بی‌راهبرد و سرگردان است؟

در شرایطی که بحران‌های جهانی، تغییرات اقلیمی و تنش‌های سیاسی سایه خود را بر امنیت غذایی کشورها گسترده‌اند، ایران همچنان با تصمیم‌گیری‌های جزیره‌ای، نبود ستاد واحد و نبود راهبرد منسجم، مسیر دشواری در تامین کالاهای اساسی طی می‌کند. نبود ستاد راهبری امنیت غذایی کشور، اکنون به گره‌ای کور در سیاست‌گذاری‌های کشاورزی و توزیعی تبدیل شده که پیامدهای آن را در سفره مردم به ‌وضوح می‌توان دید.

رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی گفت: تا پایان تیرماه نسخه نهایی الگوی کشت محصولات کشاورزی تنظیم و ابلاغ خواهد شد.

طبق ماده ۳۳ برنامه هفتم قرار است ستاد عالی الگوی کشت به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور تشکیل شود و همه دستگاه‌ها برای اجرای آن بسیج شوند اما هنوز بخش مهمی از آیین‌نامه‌های اجرایی آن تدوین نشده و اقدام عملی جدی برای پیاده‌سازی یک مدل هماهنگ کشوری صورت نگرفته است.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: اگر دولت الگوی کشت دیم و حمایت از کشاورزان مناطق خشک را جدی نگیرد، نه‌ فقط امنیت غذایی کشور آسیب می‌بیند، بلکه واردات قند و نهاده‌های دامی ادامه‌دار خواهد بود و بحران آب نیز تشدید می‌شود.

به گفته عضو کمیسیون کشاورزی مجلس احداث و توسعه کارخانه‌های قند یک نیاز جدی و از اهداف این اقدام، تغییر الگوی کشت در کشور است. با احداث این کارخانه‌ها می‌توان به‌ تدریج الگوی کشت محصولات کشاورزی را اصلاح کرد که نتیجه آن کاهش مصرف آب‌های زیرزمینی خواهد بود، همچنین با راه‌اندازی این کارخانه‌ها، نیاز کشور به واردات قند کاهش می‌یابد و به تبع آن از خروج ارز نیز جلوگیری خواهد شد. 

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج گفت: نسخه سوم الگوی زراعی سال ۱۴۰۳ ابلاغ شده و سامانه هوشمند مدیریت الگوی کشت در آستانه رونمایی قرار دارد.

با گذشت بیش از یک دهه از تصویب مصوبه الگوی کشت ، این طرح ملی همچنان در گرداب بی‌برنامگی، نبود بودجه و تعارض منافع گرفتار مانده است. در حالی که بازار محصولات کشاورزی هر سال با نوسانات شدید، مازاد تولید، زیان کشاورزان و ورود اضطراری دولت به خرید تضمینی مواجه است، کارشناسان معتقدند اجرای واقعی و هدفمند الگوی کشت می‌توانست سال‌ها پیش این بحران‌ها را مهار کند.

یک مسئول دولتی گفت: عواملی چون میزان بارش، افزایش آلودگی هوا و کاهش منابع آبی، گرد و غبار و… الگوی کشت را تغییر می‌دهد از این‌رو الگوی کشت هر دو سال یک‌بار باید ارزیابی و به‌روز شود.

رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: در موضوع اصلاح الگوی کشت آنچه که لازم بود در قالب قانون تصویب و همه ایرادات را احصا کردیم و در قالب برنامه هفتم توسعه آوردیم یعنی اگر دولت، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو کار را خوب انجام دهند الگوی کشت به خوبی اجرا و عملیاتی خواهد شد. 

همزمان با تاکید کمیسیون اصل نود بر لزوم پیش بینی بودجه برای اجرای الگوی کشت ، وزیر جهاد کشاورزی نیز اعلام کرد تا آن اندازه که منابع مالی در اختیار باشد، اجرای این طرح پیش خواهد رفت.