بحرانی خاموش زیر پوسته زمین/ چاه‌های غیرمجاز کی بسته می‌شود؟

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ کشاورزی یکی از پایه‌های مهم تولید در کشور است و آب ستون فقرات این بخش محسوب می‌شود، اما عده‌ای به بهانه امنیت غذایی و تامین مایحتاج غذایی مردم، با حفر چاه‌های جدید، کف‌شکنی چاه‌ها و حفر چاه‌های غیرمجاز، امنیت آبی کشور را با بحران مواجه کرده‌اند؟

کارشناسان منابع آب می‌گویند مدیریت منابع زیرزمینی به معنای حفظ تعادل در آبخوان‌هاست؛ جایی که طی سال‌ها با برداشت‌های بی‌رویه، چه از چاه‌های مجاز و چه غیرمجاز، از حالت تعادل خارج شده است. چاه‌هایی که گاهی حتی شناسایی و کنترل‌شان برای نهادهای مسؤول هم دشوار است.   

در بسیاری از دشت‌های کشور، برداشت بیش از ظرفیت باعث افت سطح آب، شور شدن منابع و تهدید جدی برای آینده شده است. وقتی سفره‌های آب زیرزمینی فراتر از توان‌شان خالی می‌شوند، حتی کیفیت آب نیز کاهش می‌یابد؛ موضوعی که می‌تواند کشاورزی را به بحران بکشد.   

وزارت نیرو به همین دلیل به‌ دنبال انسداد چاه‌های غیرمجاز است اما این اقدام اگرچه فنی و ضروری است اما نیاز به همراهی مردم دارد. یکی از پیشنهادهای مطرح‌ شده، پرداخت خسارت به صاحبان چاه‌های غیرمجاز پس از انسداد آن‌هاست تا زمینه برای همکاری بیشتر فراهم شود.   

در کنار این، نصب کنتورهای هوشمند نیز راهی برای مدیریت دقیق‌تر برداشت‌هاست؛ ابزاری که به کشاورزان اجازه می‌دهد بر میزان و زمان استفاده از آب نظارت داشته باشند. هر منطقه سقف معینی از برداشت دارد که عبور از آن منجر به کسری مخزن و آسیب جدی به سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود.   

واقعیت این است که در برخی مناطق، آب شیرین تمام شده و آنچه امروز از چاه‌ها بیرون می‌آید، فقط آب شور است. اگر همین روند ادامه یابد، برخی چاه‌ها عملا بی‌استفاده خواهند شد و عمرشان به پایان می‌رسد.   

مدیریت منابع آب فقط با ابزارهای فنی ممکن نیست؛ مشارکت مردم، به‌ ویژه کشاورزان، در رعایت سهمیه‌ها و قوانین، شرط اصلی حفظ این مایع حیاتی برای نسل‌های آینده است. شاید حالا بیشتر بتوان درک کرد که چرا آینده‌ جنگ‌ها را نه بر سر نفت، بلکه بر سر آب پیش‌بینی کرده‌اند.