
قرص اورانیوم هسته ای چیست؟

به گزارش اقتصاد معاصر؛ قرص اورانیوم هسته ای یکی از مهمترین اجزای فرآیند تولید انرژی در نیروگاههای اتمی است. این قرصها در واقع شکل فشردهای از اورانیوم غنیشده هستند که درون میلههای سوختی قرار میگیرند و طی فرآیند شکافت هستهای، انرژی تولید میکنند.
ساختار و ترکیب قرص اورانیوم
قرصهای اورانیوم معمولاً از دیاکسید اورانیوم (UO₂) ساخته میشوند. این ماده به صورت پودر بسیار ریز تهیه شده و سپس با فشار بالا فشرده میشود تا به شکل قرصهای کوچک استوانهای درآید. در ادامه، این قرصها در دمای بالا پخته میشوند تا به سختی مناسب برسند.
هر قرص اورانیوم، بهرغم ابعاد کوچکش (حدوداً به اندازه یک سکه)، توانایی تولید انرژی برابر با سوزاندن حدود یک تن زغالسنگ را دارد.
چرا اورانیوم؟
اورانیوم یکی از عناصر طبیعی با ویژگیهای خاص هستهای است. بهویژه ایزوتوپ U-235 که در فرایند شکافت هستهای به کار میرود. این ایزوتوپ در طبیعت به مقدار کم یافت میشود (حدود 0.7 درصد) و برای استفاده در نیروگاهها باید بهصورت صنعتی غنیسازی شود تا درصد ایزوتوپ شکافتپذیر به حدود 3 تا 5 درصد برسد.
کاربرد قرص اورانیوم در نیروگاههای هستهای
قرصهای اورانیوم هستهای درون میلههای سوخت قرار داده میشوند و این میلهها نیز در مجتمعهای سوختی قرار میگیرند. این مجتمعها درون قلب راکتور جای میگیرند.
هنگامی که یک نوترون به هسته اورانیوم U-235 برخورد میکند، هسته شکافته شده و انرژی زیادی آزاد میشود. این انرژی به صورت حرارت، برای گرم کردن آب و تولید بخار به کار میرود. بخار تولیدشده سپس توربینها را به حرکت در میآورد و برق تولید میشود.
امنیت و مدیریت پسماند هستهای
یکی از نگرانیهای مهم درباره استفاده از قرص اورانیوم هستهای، پسماند رادیواکتیو باقیمانده پس از مصرف است. این مواد باید تحت مراقبتهای ویژه نگهداری شوند، زیرا هزاران سال ممکن است خاصیت رادیواکتیو خود را حفظ کنند.
برای این منظور، کشورهایی که از انرژی هستهای استفاده میکنند، سیستمهای خاصی برای دفن یا بازیافت پسماند طراحی کردهاند. برخی کشورها مانند فرانسه، از سوخت مصرفشده برای بازفرآوری و استفاده مجدد بهره میبرند.
تفاوت با اورانیوم طبیعی
قرص اورانیوم هستهای حاصل فرآیندهای متعدد روی اورانیوم طبیعی است. اورانیوم خامی که از معادن استخراج میشود، معمولاً حاوی درصد بالایی از ایزوتوپ غیرشکافتپذیر U-238 است. طی فرآیند غنیسازی، میزان U-235 افزایش مییابد تا بتوان از آن در قرصهای سوختی استفاده کرد.
کاربردهای دیگر قرص اورانیوم
گرچه کاربرد اصلی این قرصها در نیروگاههای برق هستهای است، اما در برخی موارد از آنها در راکتورهای تحقیقاتی، زیردریاییهای اتمی و فضاپیماهای خاص نیز استفاده میشود.
نقش قرص اورانیوم در آینده انرژی جهان
با توجه به چالشهای زیستمحیطی ناشی از سوختهای فسیلی و نیاز روزافزون به انرژی، استفاده از انرژی هستهای بهعنوان یک منبع پایدار و بدون کربن، بیشازپیش مورد توجه قرار گرفته است. قرصهای اورانیوم هستهای بهعنوان قلب تپنده این صنعت، نقشی کلیدی در آینده انرژی ایفا میکنند.
چالشها و بحثهای جهانی
استفاده از قرص اورانیوم هستهای با چالشهایی همراه است. از جمله آنها میتوان به خطرات بالقوه انفجار هستهای، حملونقل سوخت رادیواکتیو، امکان استفاده نظامی، و نگرانیهای زیستمحیطی اشاره کرد.
به همین دلیل، نظارتهای بینالمللی از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) و توافقنامههایی مانند پیمان عدم اشاعه سلاحهای هستهای (NPT) برای کنترل استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای وضع شدهاند.
جمعبندی
قرص اورانیوم هستهای یکی از مهمترین اجزای فناوری انرژی اتمی است که در قلب نیروگاههای هستهای قرار دارد. با توانایی فوقالعاده در تولید انرژی و قابلیتهای منحصر بهفرد، این قرصها نقشی اساسی در تأمین انرژی پاک برای آینده بشر ایفا میکنند. با این حال، استفاده از آنها نیازمند مدیریت دقیق، ایمنی بالا و رعایت اصول بینالمللی است.