حریدی‌ها چگونه بحران اقتصادی اسرائیل را بیشتر کردند؟

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ با اخراج اخیر وزیر جنگ اسرائیل به دلیل پافشاری وی بر خدمت نظامی حریدی‌ها نام این یهودیان ارتدکس، بار دیگر در کانون توجهات قرار گرفته، زیرا اکثریت آنها از پیوستن به خدمت سربازی امتناع می‌ورزند و این امر بر اقتصاد اسرائیل هم فشار آورده است. 

تعداد یهودیان حریدی در اسرائیل بیش از ۱.۳ میلیون نفر بوده که ۱۳.۶ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند. آنها زندگی خاص و انزوای شدیدی نسبت به ساکنان سکولار جامعه اسرائیل دارند. از همین‌رو سبک معیشت حریدی‌ها، باعث رابطه‌ای پرتنش با بقیه ساکنان اسرائیل شده است. 

همچنین رشد سریع جمعیت حریدی‌ها و شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی میان این جامعه و دیگر شهروندان اسرائیلی، نگرانی‌های فزاینده‌ای درباره گسست اجتماعی و اقتصادی در تل‌آویو ایجاد می‌کند. 

یهودیان حریدی توسط  بودجه‌های کلانی که برای موسسات مذهبی یهودی، حتی در سایه جنگ هزینه می‌شود، تامین مالی شده که هدف از آن، جلب رضایت بخشی از نمایندگان حریدی‌ها در کنیست و ائتلاف حاکم است. در حالی که اغلب اسرائیلی‌ها بودجه‌های اختصاص یافته به حریدی‌ها را باج‌گیری و زورخواهی می‌دانند اما در جامعه حریدی‌ها، با توجه به اینکه مردان آنها عموما در موسسات دینی تحصیل می‌کنند یا آموزش ارائه می‌دهند، بار تامین معاش بر عهده زنان بوده و از همین‌رو نیز، درآمد آنها کم‌تر از سکولارها است و از سطح اقتصادی پایین‌تری هم برخوردار هستند. با این حال در دهه گذشته، تعداد حریدی‌های فقیر با افزایش میانگین درآمد ماهانه آنها، کم‌تر شده است. 

مرکز اسرائیلی سیاست‌های قدس در پژوهشی با عنوان «عنصر معجزه‌آمیز در اقتصاد حریدی» به موضوع چگونگی انعطاف‌پذیری اقتصادی خانواده‌های حریدی در اسرائیل، با وجود افزایش روزافزون شرایط سخت زندگی در سایه جنگ پرداخته است. 

روزنامه اقتصادی کالکالیست  نیز اخیرا در گزارشی بر مبنای این پژوهش، به ارائه تحلیل دقیقی از مدل اقتصادی جامعه حریدی‌ها با تمرکز بر چالش‌های مالی و روش‌های غیرمتعارفی  پرداخته که آنها برای پوشش نیازهای خود بر آن تکیه می‌کنند.

خانه‌دار بودن اکثر حریدی‌ها با وجود درآمد اندک آنها 

بر اساس این گزارش، ۷۰ درصد از حریدی‌ها مالک خانه‌های خود هستند، در حالی که فقط ۶۳ درصد یهودیان غیرحریدی می‌توانند صاحب خانه شوند. این ارقام سوالاتی را ایجاد می‌کند، به ویژه وقتی در نظر بگیریم که میانگین تعداد فرزندان در یک خانواده حریدی شش فرزند است، به این معنی که هر زوج به سرمایه‌ای بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار شکل (۵۳ تا ۱۳۳ هزار دلار) به عنوان کمک هزینه آموزشی برای هر فرزند نیاز دارد و با داشتن ۶ فرزند، نیاز به حدود یک میلیون شکل (۲۶۷۰۰۰ دلار) است. 

به نوشته کالکالیست، این چالش زمانی پیچیده‌تر به نظر می‌رسد که بدانید، اکثر مردان حریدی کار نمی‌کنند و درآمد خانواده معمولا فقط به همسر بستگی دارد و میانگین حقوق ماهیانه آنها نیز ۹ شکل (۲۴۰۰ دلار) است. 

کسری مالی شدید خانواده‌های حریدی 

این مطالعه نشان می‌دهد که میانگین هزینه ماهانه یک خانواده حریدی بالغ بر ۱۴ هزار شکل (۳۷۵۰ دلار) بوده که به معنای کسری ماهانه حدودا ۲۶۰۰ شکل (۷۰۰ دلار) است. با وجود این شکاف واضح بین درآمد و هزینه‌های حریدی‌ها، آنها همچنان به خرید خانه و پوشش هزینه‌های فزاینده ادامه می‌دهند. به عنوان مثال، قیمت خانه‌های سه خوابه در موديعين عيليت به ۱.۸ میلیون شکل (حدود ۴۸۰ هزار دلار) و در بیتار عیلیت به ۲.۱ میلیون شکل (حدود ۵۶۰ هزار دلار) می‌رسد. 

دریافت حمایت مالی از سوی انجمن‌های مذهبی 

بر اساس این گزارش، یهودیان حریدی بر یک سیستم حمایت داخلی گسترده متکی هستند که شامل موسسات خیریه بوده و وام‌های بدون بهره تا سقف ۲۴۰ هزار شکل (۶۴هزار دلار) برای هر کودک ارائه می‌کند. 

این وام‌ها تا حدی از طریق کمک‌های مالی جوامع افراطی ارتدکس در خارج از اسرائیل تامین می‌شود، زیرا آنها از دستمزدهای نسبتا بالایی برخوردار هستند. 

به گزارش روزنامه کالکالیست، علاوه بر این، کابینه رژیم صهیونیستی نیز از طریق برنامه‌هایی مانند «نرخ ذینفع»، معافیت‌های مالیاتی و بازپرداخت جزئی وام‌های مسکن که اغلب به خانواده‌های دارای تعداد فرزندان زیاد اعطا می‌شود، حمایت مالی قابل توجهی به حریدی‌ها ارائه می‌کند. 

با وجود این کمک‌ها، گزارش کالکالیست نشان می‌دهد که خانواده‌های افراطی ارتدکس همچنان با چالش‌های بزرگ مالی روبه‌رو هستند، یکی از شرکت‌کنندگان در پژوهش مرکز مطالعات قدس می‌گوید: «ما برای دریافت وام به انجمن‌ها متوسل می‌شویم، سپس بخشی از وام را به محل درآمد خود پس می‌دهیم اما همیشه نیاز به وام بیشتر داریم. وام می‌گیریم تا اقساط وام قبلی را بدهیم.» 

حریدی‌ها به راهبرد گردش مالی متوسل می‌‎شود که شامل قرض گرفتن مکرر پول برای پوشش شکاف‌های مالی ماهانه آنها است. 

یشایاهو، یکی از شرکت‌کنندگان در تحقیق، می‌گوید: «من ماهانه تا ۲۰ هزار شکل (۵۳۳۰ دلار) تعهد مالی دارم. گاهی اوقات می‌توانم وامی بگیرم که این کسری را برای دو ماه یا بیشتر پوشش دهد و وقتی زمان باز پرداخت این وام فرا رسید، دنبال وام جدید می‌گردم. این الگویی بوده که ما دنبال می‌کنیم و برای مدیریت امور به خدا توکل می‌کنیم.» 

در گزارش این رسانه عبری آمده است: «علی‌رغم کارآمدی سیستم حمایت داخلی از حریدی‌ها ما نسبت به عدم نظارت دولت بر انجمن‌های مالی حریدی هشدار می‌دهیم. این انجمن‌ها بدون نظارت رسمی فعالیت می‌کنند و سوالاتی در مورد، دوام آنها مطرح است. 

این گزارش حاکی از آن است که اتکا به این انجمن‌ها با افزایش قیمت ملک، ممکن است که خانواده‌ها را در شرایط بحرانی مالی قرار دهد، به ویژه که احتمال بروز بحران‌های ناگهانی اقتصادی  هم وجود دارد.

اقتصاد یهودیان حریدی به ترکیبی از حمایت‌های جامعه، رجال دینی و کابینه رژیم صهیونیستی متکی است اما با ادامه افزایش هزینه‌های زندگی و قیمت املاک در اسرائیل، این مدل اقتصادی آنها به نقطه شکست نزدیک شد. 

کالکالیست هشدار داد، هرگونه کاهش حمایت‌های دولتی از یهودیان حریدی یا افزایش هزینه‌های زندگی در سایه جنگ ممکن بوده به فروپاشی سریع اقتصاد حریدی‌ها منجر شود. از همین‌رو نیاز به نظارت و اصلاحات بر منابع درآمد حریدی‌ها، بیش از هر زمان دیگری وجود دارد. 

افزایش شکاف اقتصادی بین حریدی‌ها و سکولارها

گزارش دیگری از روزنامه کالکالیست که اخیرا منتشر شده، حاکی از آن بوده که شکاف اقتصادی بین خانواده‌های حریدی و «سکولار» در حال عمیق‌تر شدن است، زیرا این خانواده‌های سکولار، بخش عمده‌ای از بار مالیاتی را در اسرائیل به دوش می‌کشند، در حالی که حریدی‌ها از امتیازات اقتصادی قابل توجهی بهره می‌برند. 

داده‌های ردیابی شده توسط این روزنامه نشان می‌دهد که سهم خانواده‌های سکولار در مالیات بر درآمد (به ازای هر نفر) در سال ۲۰۲۲، حدودا ۱۱.۳ برابر سهم خانواده‌های افراطی ارتدکس بوده است. 

به گفته این روزنامه، این بدان معناست که سکولارها در اسرائیل، مالیات بسیار بیشتری می‌پردازند، در حالی که حریدی‌ها امتیازات بیشتری دریافت می‌کنند، در شرایطی که بر اساس برآوردهای سازمان همکاری اقتصادی، نسبت جمعیت حریدی تا سال ۲۰۶۰ به حدود ۳۰ درصد از کل جمعیت اسرائیل خواهد رسید. 

کالکالیست افزود: «وقتی به کل پرداخت‌های اجباری ساکنان اسرائیل نگام می‌کنیم -مانند مالیات بر درآمد، بیمه ملی و بیمه سلامت- متوجه می‌شویم که «سکولارها» به‌ طور متوسط، ۷.۴ برابر بیشتر از حریدی‌ها پرداخت می‌کنند.» 

این روزنامه عبری افزود: «وضعیت اقتصادی در اسرائیل همچنان رو به وخامت است و متوسط مبلغی که خانواده‌های «سکولار» در مالیات بر درآمد پرداخت می‌کنند، به حدود ۱۴۲۱ شکل برای هر نفر در ماه (حدود ۳۸۰ دلار) می‌رسد. این در حالی بوده که در میان حریدی‌ها فقط ۱۲۵ شکل (۳۳ دلار) برای هر نفر بوده که منعکس‌کننده بار اقتصادی غیر قابل تحمل بر جامعه سکولار است.» 

همچنین یک نظرسنجی شکاف‌های زیادی را در سطح درآمد بین دو گروه حریدی‌ها و سکولارها در اسرائیل نشان می‌دهد. متوسط درآمد سرانه در خانواده‌های سکولار ۳.۶ برابر بیشتر از خانواده‌های حریدی است. 

گزارش  کالکالیست افزود که این شکاف‌ها عمدتا ناشی از نرخ پایین اشتغال در میان مردان حریدی است، زیرا «بیشتر آنها کار نمی‌کنند یا ساعات کمتری کار می‌کنند» که در درازمدت یک چالش برای اقتصاد اسرائیل خواهد بود.

طبق گزارش این روزنامه، نرخ فقر در میان حریدی‌ها نیز نگران‌کننده است، زیرا آخرین گزارش بیمه ملی نشان می‌دهد که درصد فقر در بین آنها ۳.۵ برابر بیشتر از سکولارها بوده و ۳۹.۵ درصد از حریدی‌ها زیر خط فقر زندگی می‌کنند، در حالی که ۱۱.۳ درصد از سکولارها در اسرائیل  زیر خط فقر هستند.

به نوشته کالکالیست، تاثیرات شکاف‌های اقتصادی فقط بر افزایش مالیات و کاهش حمایت‌های عمومی از جامعه سکولار محدود نمی‌شود، بلکه منجر به تمایل به مهاجرت در بین جوانان سکولار و تحصیل‌کرده می‌شود. 

بر اساس گزارش این روزنامه، تعداد کسانی که مایل به مهاجرت هستند و اسرائیل را ترک کردند و پس از گذشت  ۲۷۵ روز  به اسرائیل برنگشتند، در حال افزایش است که آنها شامل سکولارهای متاهل و تحصیل‌کرده از مناطق مرکزی اسرائیل هستند. همه این مسائل نشان‌دهنده لزوم ایجاد یک قرارداد اجتماعی جدید و فوری با ساکنان اسرائیل است.