خسارت ۱۸ میلیارد دلاری وزارت نفت به کشور/به صنایع ۳۷ روز بیشتر از سال گذشته گاز ندادند

به گزارش خبرنگار اقتصادمعاصر؛ قطع گاز صنایع در فصول سرد سال یکی از چالش‌های بزرگ اقتصادی ایران است که منجر به کاهش تولید، از دست رفتن فرصت‌های صادراتی و افزایش هزینه‌های جایگزینی سوخت می‌شود. در سال جاری، بر اساس اظهارات محمد اتابک، وزیر صمت، ۳۷ روز بیشتر از سال گذشته محدودیت گاز برای صنایع اعمال شده است. این گزارش به بررسی میزان عدم النفع ناشی از این قطعی و تأثیرات آن بر بخش‌های مختلف اقتصادی کشور می‌پردازد.

برآورد عدم النفع ناشی از قطع گاز

بر اساس تخمین‌های کارشناسان، هر روز قطع گاز صنایع بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار فرصت از دست‌رفته برای کشور به همراه دارد. بنابراین، ۳۷ روز بیشتر بی‌گازی نسبت به سال گذشته، خسارت قابل‌توجهی به اقتصاد ایران وارد کرده است: حداقل عدم النفع ۱۱.۱ میلیارد دلار و حداکثر عدم النفع ۱۸.۵ میلیارد دلار برآورد شده است. این میزان شامل کاهش تولید، هزینه‌های جایگزینی سوخت، کاهش صادرات و خسارات ناشی از توقف تولید در زنجیره‌های وابسته است.

 تأثیر بر صنایع کلیدی

صنعت فولاد

صنعت فولاد ایران به شدت به گاز وابسته است و توقف آن به‌طور میانگین روزانه ۵۰ میلیون دلار خسارت وارد می‌کند. در مجموع، ۳۷ روز بیشتر قطع گاز نسبت به سال گذشته باعث از دست رفتن ۱.۸۵ میلیارد دلار تولید فولاد شده است.

صنعت پتروشیمی

پتروشیمی‌ها، که سهم قابل‌توجهی در صادرات کشور دارند، روزانه بین ۳۰ تا ۶۰ میلیون دلار به دلیل کمبود گاز متضرر شده‌اند. در بدترین سناریو، ۳۷ روز بیشتر قطعی گاز نسبت به سال گذشته، بیش از ۲.۲ میلیارد دلار ضرر به این صنعت وارد کرده است.

صنعت سیمان و مصالح ساختمانی

کارخانه‌های سیمان و سایر صنایع معدنی برای تأمین انرژی خود به گاز وابسته‌اند. جایگزینی گاز با مازوت، علاوه بر آلودگی بیشتر، هزینه‌های تولید را افزایش داده و موجب افزایش قیمت محصولات نهایی شده است. هزینه‌های اضافی ناشی از جایگزینی سوخت در این صنایع روزانه تا ۲۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است که در ۳۷ روز بیشتر از سال گذشته، به ۷.۴ هزار میلیارد تومان (حدود ۱۵۰ میلیون دلار) می‌رسد.

اثرات کلان اقتصادی

کاهش رشد اقتصادی. با توجه به اینکه ۱ درصد کاهش در تأمین انرژی می‌تواند رشد اقتصادی را تا ۰.۵ درصد کاهش دهد، این میزان قطعی گاز تأثیر منفی بر رشد تولید ناخالص داخلی کشور خواهد داشت.

افزایش هزینه‌های سوخت جایگزین. نیروگاه‌ها و صنایع برای جبران کمبود گاز مجبور به استفاده از مازوت شده‌اند که علاوه بر هزینه‌های اقتصادی، موجب تشدید بحران آلودگی هوا شده است.

افزایش قیمت کالاهای اساسی. کاهش تولید سیمان، فولاد و دیگر کالاهای اساسی باعث افزایش قیمت در بازار داخلی شده و فشار تورمی ایجاد کرده است.

از دست رفتن فرصت‌های صادراتی. صنایع صادرات‌محور مانند فولاد و پتروشیمی در این دوره فرصت‌های ارزشمندی برای صادرات را از دست داده‌اند که می‌توانست ارزآوری قابل‌توجهی برای کشور داشته باشد.

نتیجه‌گیری

قطع گاز صنایع در سال جاری ۳۷ روز بیشتر از سال گذشته بوده و در نتیجه، بین ۱۱.۱ تا ۱۸.۵ میلیارد دلار عدم النفع برای کشور ایجاد کرده است. این میزان عمدتاً ناشی از کاهش تولید، افزایش هزینه‌های سوخت جایگزین، از دست رفتن فرصت‌های صادراتی و کاهش تولید ناخالص داخلی بوده است. این وضعیت نشان‌دهنده لزوم سرمایه‌گذاری جدی در بخش انرژی، بهینه‌سازی مصرف و ایجاد راهکارهای پایدار برای تأمین انرژی صنایع است تا از تکرار این بحران در سال‌های آینده جلوگیری شود.