«اقتصاد معاصر» گزارش می‌دهد؛
روایتی مستند از استقراض روزانه بانک آینده از بانک مرکزی
۰۸:۳۰ | ۱۴۰۳/۰۷/۰۱
۱۶/مهر/۱۴۰۳ | ۱۳:۵۲
۳۵.۵ میلیارد دلار ارز واردات تامین شد شرایط پذیرش اوراق «گام» بابت پیش‌پرداخت تخصیص ارز واردات ابلاغ شد برنامه جدید بانک مرکزی برای عرضه سکه+ جزئیات عرضه سکه به عموم مردم ۱۴۰ کیلو شمش طلا در حراج امروز فروخته شد+قیمت آموزش خرید سکه طلا از مرکز مبادله ایران + جدول زمانی عرضه نوسانات نرخ دلار با وجود التهابات اخیر پایدار نخواهد بود برگزاری حراج حضوری شمش طلای مرکز مبادله امروز + جزئیات تامین ارز واردات از ۳۵ میلیارد دلار گذشت نامه جعلی به فرزین برای واریز۱۰۰هزارمیلیارد تومان! امروز آخرین فرصت ثبت درخواست خرید شمش طلا نرخ بهره بین بانکی کاهش یافت هیجانات ارز و سکه در حال فروکش است جزئیات برگزاری بیستمین حراج سکه مرکز مبادله+ فرصت واریز وجه افتتاح حساب بانکی مشروط می‌شود+ جزئیات رئیسکل بانک مرکزی: عرضه سکه ادامه خواهد داشت
حسن حیدری، کارشناس اقتصادی؛
۴ ریشه اصلی ناترازی بانک‌ها
مالکیت بانک‌ها، دخالت دولت در صنعت بانکی و معماری نظام حکمرانی شرکتی در بانک‌ها از ریشه‌های اصلی ناترازی بانک‌ها محسوب می‌شود.
اقتصاد معاصر-حسن حیدری، کارشناس اقتصادی: اقتصاد ایران در یک دهه اخیر با عدم تعادل‌ها و ناترازی‌های مهمی دست به گریبان بوده که یکی از مهم‌ترین آنها ناترازی در نظام بانکی است. به زبان ساده، ناترازی در نظام بانکی به معنای این بوده که درآمد‌ها و هزینه‌های بانک‌ها با یکدیگر تطابق ندارد و بانک‌ها دچار زیان می‌شوند. این موضوع اگر به صورت موقت نمود پیدا می‌کرد یا به یک یا دو بانک محدود می‌شد، در آن صورت ممکن بود که این مساله به نظام مدیریت آن بانک نسبت داده شود اما آمار‌ها نشان می‌دهند که بخش مهمی از رشد پایه پولی کشور در سال‌های اخیر تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته است. به عنوان مثال، در خرداد ۱۴۰۳ و بر اساس آخرین آمارهای بانکی و پولی منتشر شده در وبسایت بانک مرکزی، از کل پایه پولی که بالغ بر ۱۱۱۳۰.۳ هزار میلیارد ریال می‌شود، ۶۶۸۴.۸ هزار میلیارد ریال ناشی از بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده است. به بیان دیگر، بیش از ۶۰ درصد از پایه پولی که تا خرداد ۱۴۰۳ ایجاد شده، ناشی از بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بوده و بررسی نرخ رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در همین تاریخ نسبت به یک سال قبل از آن، نشان‌دهنده رشد ۷۰ درصدی این قلم است و مجددا سهم این قلم از رشد پایه پولی ۳۰ درصد ثبت شد. همه این آمار‌ها نشان می‌دهند که مساله ناترازی بانک‌ها جدی بوده و در زمان حاضر، این مساله ابعاد بسیار بزرگی پیدا کرده است، به طوری که بدهی دولت به بانک مرکزی در رده دوم قرار می‌گیرد.
سوال مهم این است که ریشه اصلی این مشکل در کجا است؟ چرا بانک‌ها در ایران به صورت تراز و متوازن فعالیت نمی‌کنند و چرا این مساله تا این حد فراگیر شده است؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان به چند ریشه اصلی اشاره کرد که سایر عوامل به نوعی مشتق شده از این عوامل ریشه‌ای هستند.
مالکیت بانک‌ها
اگر نه همه اما اکثر بانک‌ها در ایران یا به صورت رسمی و قانونی تحت مالکیت دولت هستند یا تحت مالکیت مستقیم یا غیرمستقیم دولت یا نهادهای غیردولتی بزرگ هستند که به معنی آن بوده، این بانک‌ها به صورت یک بانک خصوصی اداره نمی‌شوند. در واقع دولت یا نهادهای عمومی غیردولتی در مدیریت این بانک‌ها نقش دارند که این موضوع سبب شده تا محاسبات هزینه-فایده اقتصادی به معنای دقیق کلمه در عمده بانک‌های ایرانی در نظر گرفته نشود. این محاسبات در سیاست‌های اعتباری بانک‌ها، در رقابت برای جذب سپرده‌ها و تخصیص منابع عظیم یک بانک نمود پیدا می‌کند. همچنین تعیین مدیران بانک‌ها و حتی اختیارات و ابتکار عمل مدیران نیز تحت تاثیر این موضوع قرار دارد.
دخالت دولت در صنعت بانکی
اگر چه در بخش قبل بیان شد که بسیاری از بانک‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم دولتی هستند اما دخالت دولت در صنعت بانکی تنها به مالکیت آن محدود نیست. انواع نرخ گذاری‌ها در نظام بانکی، تعیین انواع تسهیلات تکلیفی، الزام به خرید اوراق مشارکت و سایر دخالت‌هایی که دولت بر اساس قانون در نظام بانکی انجام می‌دهد، سبب شده است که مدیران بانک‌ها نتوانند با شرایط مدیران صنعت بانکی در بسیاری از کشور‌های توسعه‌یافته و حتی در حال توسعه، بانک را اداره کنند. اگر یک مدیر نتواند درباره نرخ سود وام‌ها، درباره نوع وثیقه دریافتی از مشتری و پرداخت یا عدم پرداخت تسهیلات به مشتری بر اساس محاسبات اعتبارسنجی تصمیم بگیرد، در آن صورت سود و زیان ناشی از آن وام نیز در کنترل مدیر نخواهد بود. درواقع دولت با انواع اهداف خیرخواهانه اعم از رشد اقتصادی، حمایت از تولید، حمایت از اقشار ضعیف، کمک به توسعه کشور و... در نظام بانکی دخالت می‌کند اما نتیجه این دخالت‌ها ایجاد ناترازی در نظام بانکی بوده که در نهایت سبب آسیب دیدن نظام تولید در کشور خواهد شد.
معماری نظام حکمرانی شرکتی در بانک‌ها
نظام حکمرانی در هر بنگاه یا شرکتی تعیین‌کننده سیاست‌های اتخاذ شده از سوی مدیران و نحوه عمل کارکنان آن است. اگر معماری نظام حکمرانی شرکتی به گونه‌ای نباشد که ساختار سازمانی از یک‌سو و نظام انگیزشی کارکنان از سوی دیگر با اهداف مالکان شرکت هماهنگ نباشد، در آن صورت مدیران و کارکنان آن شرکت، تصمیماتی را می‌گیرند و اجرا می‌کنند که لزوما مطلوب مالکان نیست. در خصوص نظام بانکی کشور نیز کم‌وبیش این مشکل وجود دارد. به عنوان مثال، قدرت مدیرعامل یک بانک معمولا از اعضای هیات مدیره به طور نسبی بیشتر است، در حالی که باید عکس این موضوع برقرار باشد، به طوری که مدیران در عمل (و نه لزوما روی کاغذ) تابع تصمیمات و سیاست‌های کلی هیات مدیره باشند.
وضعیت کلی اقتصاد کشور
از دیگر ریشه‌های ناترازی در نظام بانکی، کاهش رشد اقتصادی در دهه ۱۳۹۰ و تداوم شرایط تورمی بوده که اقتصاد ایران با آن دست به گریبان است. این شرایط سبب شده تا مشتریان بانک‌ها اعم از سپرده‌گذاران و کارآفرینانی که تقاضای تسهیلات دارند، تضعیف شوند و در نتیجه ریسک‌های مختلفی از این ناحیه در نهایت به بانک‌ها سرایت پیدا کند.
علاوه بر این موارد، می‌توان بدنه کارشناسی ضعیف بانک‌ها در کشور (که لزوما ناشی از افراد نیست، بلکه ناشی از ساختار موجود بانک‌ها است)، ضعف بانک مرکزی در نظارت بر بانک‌ها، پرداختی‌های نامتوازن به نیروی انسانی بانک‌ها، ضعف واحد‌های نظارت داخلی بانک‌ها اعم از واحد‌های ریسک، بازرسی و حسابرسی داخلی و همچنین سایر موارد مشابه را نیز اضافه کرد که در واقع هر کدام را می‌توان به نوعی زیرمجموعه ۴ موضوع اصلی یا ترکیبی از همه آنها دانست.
در هر صورت، ناترازی بانک‌ها در ایران مساله‌ای نیست که بتوان آن را با یک اقدام ساده حل کرد، بلکه نیازمند اتخاذ راهبردی کلان از سوی بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و کلیت دولت و حتی مجلس شورای اسلامی است اما لازم بوده تا برای حل آن از سیاست‌های علمی و منطقی استفاده نمود و از اقدامات موقتی و گذرا به صورت جدی پرهیز کرد.
۱۲:۳۰ | ۱۴۰۳/۰۶/۱۴
آخرین اخبار
پربازدیدها
وضعیت ذخایر آبی کشور نامطلوب است ۳۵.۵ میلیارد دلار ارز واردات تامین شد فرصت ویژه به اصناف برای اعمال بدهی‌های پرداخت شده واردات گندم به صفر رسید موشک‌های حماس پروازهای فرودگاه بن‌گوریون را زمین‌گیر کرد شرط رئیس سازمان بورس برای رفع محدودیت دامنه نوسان اجرای ۱۴ مگاپروژه برای کاهش ناترازی برق در اوج بار تابستان آینده سازمان مالیاتی در شناسایی و اخذ مالیات خودروهای لوکس تعلل می‌کند رئیس سازمان فضایی ایران ابقا شد اعزام و پذیرش ۱۸.۵ میلیون مسافر در ۶ ماه نخست ۱۴۰۳ بیمه اجباری برای ۱۰۰ درصد محصولات زراعی+ جزئیات بازار ارز‌های دیجیتال در مسیر صعود مبالغ بلیت پروازهای چارتری لغو شده باید کامل بازگردانده شود معاون معدنی وزارت صمت منصوب شد فروش ویژه اقساطی محصولات کرمان موتور (مهر ۱۴۰۳) شرایط پذیرش اوراق «گام» بابت پیش‌پرداخت تخصیص ارز واردات ابلاغ شد گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از امنیت سرمایه‌گذاری در کشور وضعیت راه‌های کشور امروز ۱۶ مهر ۱۴۰۳ ۲۴۹ خودروی سواری از گمرک ترخیص شد فرآورده‌های لبنی دوباره گران شد؟ از دستور پزشکیان در FATF تا ناکامی کریدور IMEC برنامه جدید بانک مرکزی برای عرضه سکه+ جزئیات عرضه سکه به عموم مردم جزئیات تغییر تعرفه‌های آب از ابتدای مهرماه برای بدمصرف‌ها یک‌سوم تجارت دریایی نفت جهان زیر سیطره ایران قیمت عمده میوه و سبزیجات اعلام شد+ جدول صادرات ۷۷۳ میلیون دلاری تهران به اسلام‌آباد در ۹ ماه دولت برای تحقق همزمان رونق تولید و کنترل تورم برنامه بدهد میزان تامین مالی دولت از طریق انتشار اوراق نقدی اعلام شد ایران واردات برنج از هند را ۴۰ درصد کاهش داد کسری‌های سه‌قلو در اقتصاد ایران ناترازی بودجه و بازتولید چالش‌های اجتماعی پیشنهاد ۲ برابر شدن سقف معافیت مالیاتی حقوق‌بگیران ۴ ریشه اصلی ناترازی بانک‌ها کاهش ۱۳درصدی ورودی آب به سدها امروز آخرین مهلت شرکت در مزایده ۲۸۳ اموال تملیکی قیمت روز گوشی‌های سامسونگ، امروز ۱۶ مهر ۱۴۰۳ قیمت روز خودروهای داخلی و خارجی در بازار آزاد دوشنبه ۱۶ مهر ماه ۱۴۰۳ رشد ۹.۴ درصدی تجارت خارجی کشور در تابستان توضیحات سخنگوی صنعت آب درباره افزایش تعرفه آب هشدار هواشناسی/ رگبار و رعد و برق در ۳ استان جنوبی و شرقی گزارش جدید دیوان محاسبات از عملکرد مالی ۶ ماهه دولت تحقق ۹۷ درصدی بودجه سال ۱۴۰۲ سازمان ملی زمین و مسکن توضیحات مقام مسئول فرودگاه امام درباره لغو پروازهای امشب پلاک سوم چیست؟ تغییر پلاک خودروها در آینده ورود دادستانی به گودبرداری جدید نزدیک باغ ملی گیاه شناسی زمان برگزاری حراج بعدی شمش طلا مشخص شد تاکید رئیس جمهور بر اصلاح فوری روند فعالیت شرکت‌های دولتی زیان‌ده افزایش نسبی دمای هوا از اواسط هفته سقف معافیت مالیاتی حقوق ۲۴ میلیون تومان می‌شود پیش‌بینی تولید ۸ میلیون تن مرکبات برای امسال پشت پرده تعویق انتخابات نظام مهندسی مالیات ستانی عادلانه رویکرد نظام مالیاتی است وزیر نفت: تلاشگران صنعت نفت در جزیره خارگ مردانه پای کار ایستاده‌اند سطح باغات چای کشور ۱۸ هزار هکتار است حل سریع مساله «جای پارک» به کمک «هوش مصنوعی» هشدار عضو کمیسیون کشاورزی درباره توسعه فانتزی روستاها رفع ممنوعیت واردات آیفون باید بررسی شود یک پنجم متقاضیان وام ودیعه مسکن موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند علت تغییر سقف سوختگیری روزانه بنزین چیست؟ تلاش برای انجام پروازهای ایمن در آسمان کشور افزایش قیمت سکه و طلا به دلیل تنش‌های منطقه است قیمت مسکن در منطقه ۱۱ تهران چند؟ مطالبات دامداران با تاخیر ۳ ماهه پرداخت می‌شود خودرو اکستریم ۴ میلیاردی با دلار ۱۰۰ هزار تومانی عرضه می‌شود؟
قوه قضائیه به پرونده تخلف گسترده ایران‌خودرو ورود می‌کند قیمت ۱۰۰۰ توکن همستر به تومان چقدر شد؟ آیا همستر رشد می کند؟ وزیر جهاد کشاورزی: ۲۰ درصد از مطالبات گندم کاران باقیمانده است همه چیز درباره سامانه ثبت نام وام ازدواج ve.cbi.ir + مشاهده وضعیت ثبت نام تبدیل وضعیت نیروهای شرکتی به کجا رسید؟ ورود موج بارش‌های پاییزی پی در پی به کشور از روز یکشنبه آغاز واریز حقوق شهریور بازنشستگان کشوری فعلا سایپا طرح فروش ویژه ندارد انتصاب فامیلی در وزارت نفت! بازار کریپتو تحت تأثیر فدرال رزرو مردم منتظر کاهش قیمت سکه و طلا نباشند ثبت نام ایران خودرو ویژه مادران از امروز ۳ مهر قیمت گوشی موبایل امروز یکشنبه ۸ مهر ۱۴۰۳ + جدول جایگزین نیسان آبی معرفی شد نبرد کریدور‌ها در غرب آسیا اعلام نتایج قرعه کشی ایران خودرو طرح خودرو های فرسوده+ لینک اسامی برندگان/ نتایج طرح مادران کی اعلام می شود؟ نتایج قرعه کشی ایران خودرو طرح مادران فردا اعلام می‌شود اعلام روش ثبت‌نام در سامانه جدید وام قرض‌الحسنه ازدواج عربستان هدف نفت ۱۰۰ دلاری را کنار می‌گذارد نتایج قرعه کشی ایران خودرو طرح مادران اعلام شد+ لینک اسامی برندگان ریشه ۱۴۰ هزار اسرائیلیِ آذربایجانی‌تبار در شمال ارس بازتاب هزینه‌های جنگ برای اقتصاد اسرائیل در گزارش موسسه S&P شبیخون شبانه همستر/ کاربران متقلب حذف شدند! بودجه ۱۴۰۴؛ اولین آزمون سخت اقتصادی دولت چهاردهم مطالبات گندمکاران تا پایان شهریور پرداخت می‌شود ثبت نام فروش فوق العاده محصولات ایران خودرو+ جدول و شرایط خبر مهم از صدور احکام همسان سازی حقوق بازنشستگان+ زمان افزایش حقوق ایرانی‌ها؛ پرمصرف‌اند یا خوش‌مصرف؟ جزییات ثبت نام بیمه تکمیلی بازنشستگان تامین اجتماعی شاهسون‌ها در «دشت مغان» چه کردند؟ احکام جدید بازنشستگان تامین اجتماعی چه زمانی صادر می‌شود؟ دامنه نوسان فردا شنبه ۲۴ شهریور چقدر خواهد بود؟ سوال اصلی ما از فرزین در رابطه با وام ازدواج است آزادسازی واردات آیفون ۴ میلیارد دلار هزینه ارزی دارد ۱۵ مرکز اقتصادی حساس اسرائیل مطالبات گندمکاران و برنامه مجلس برای آنان نحوه ثبت نام غیر حضوری وام بازنشستگان تامین اجتماعی ورشکستگی صندوق بازنشستگی کشور در بحران ناترازی کارگران هم مشمول لایحه کاهش ساعت کاری می‌شوند یارانه ۱۲۵۰ همتی سوخت در سال ۱۴۰۲ جزئیات واریز وجه برای برندگان ایران خودرو+ مهلت و جدول قیمت تصمیم جدید دولت درباره همسان سازی حقوق بازنشستگان+ جزئیات رشد درآمدهای نفتی کشور باوجود اتفاقات اخیر منطقه جزئیات بدهی میلیاردی «عظیم زاده» به بانک پارسیان الزام ۱۷ بانک به افزایش سرمایه ۵۱۸ همتی برای فرار از ورشکستگی ثبت نام خودروهای سایپا از امروز ۲۰ شهریور ۱۴۰۳+جزئیات و شرایط ثبت نام رویه اولویت‌دهی به فیش‌های در صف تخصیص ارز خودکار شد آیا نفت به قیمت جهانی به پالایشگاه‌ها فروخته می‌شود؟ درگاه‌های پرداخت صرافی‌های ارز دیجیتال فعال است مجوز افزایش قیمت خودرو صادر شد/ میزان افزایش قیمت‌ها چقدر خواهد بود؟ نهادهای اقتصادی مشمول تعطیلی پنجشنبه نمی‌شوند تاخیر ۴ روزه در واریز حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی توزیع توکن همستر انجام شد بن‌بست تامین مالی نهضت ملی مسکن از بانک‌ها/ دولت روش جدید طراحی کند تحقق خودکفایی با تولید ۱۵ میلیون تن گندم نتایج قرعه کشی ایران خودرو + اسامی برندگان با کد ملی ظرفیت بارگیری نفتکش‌ها در بندر صادراتی ماهشهر افزایش می‌یابد «کاتب» جایگزین «خودنویس» در بازار املاک می‌شود؟ واریز ۴۰ همت از مانده مطالبات گندمکاران با عاملیت بانک کشاورزی وزیر نفت: برای حضور در بازار نفت و گاز تاجیکستان آماده‌ایم همتی: گره کور واردات خودرو باز شد آغاز واریز بزرگ برای این بازنشستگان از امروز ۲۰ شهریور+ جزئیات پیش بینی جدید اوپک از تقاضای نفت در ۲۰۵۰ پایداری تولید نفت صادراتی در مناطق نفت‌خیز جنوب
گزارش
وزارت انرژی آمریکا اعلام کرد؛
یک‌سوم تجارت دریایی نفت جهان زیر سیطره ایران
به اذعان وزارت انرژی آمریکا نزدیک به یک‌سوم تجارت دریایی نفت جهان از طریق تنگه‌ای انجام می‌شود که در جنوب ایران قرار دارد و در باریک‌ترین نقطه تنها ۲۱ مایل عرض دارد.
بررسی آمارهای وزارت بازرگانی پاکستان نشان می‌دهد؛
صادرات ۷۷۳ میلیون دلاری تهران به اسلام‌آباد در ۹ ماه
آمارهای وزارت بازرگانی پاکستان نشان می‌دهند که صادرات ایران به این کشور در ۹ ماهه نخست سال جاری میلادی با رشد ۲۱ درصدی مواجه شده و به بیش از ۷۷۰ میلیون دلار رسیده است.
ایران واردات برنج از هند را ۴۰ درصد کاهش داد
وزارت بازرگانی و صنعت هند از کاهش ۴۰ درصدی صادرات برنج این کشور به ایران در ۸ ماهه ۲۰۲۴ خبر داد.
«اقتصاد معاصر» گزارش می‌دهد؛
ناترازی بودجه و بازتولید چالش‌های اجتماعی
نظام حکمرانی نیازمند اتخاذ سیاست‌های راهگشایی است که ناپایداری تامین مالی عمومی را جبران نماید و ازسوی دیگر با مدیریت کارآمد در توزیع اعتبارات، نابرابری‌های اجتماعی را مهار کند.
یادداشت و تحلیل
گیتی صادقیان، پژوهشگر اقتصادی
کسری‌های سه‌قلو در اقتصاد ایران
بررسی تاثیر سیاست پولی نشان می‌دهد که سه کسری در ایران برقرار است اما سیاست پولی بر سازوکار شکل‌گیری این کسری‌ها بی‌تاثیر تلقی می‌شود.
محمدامین حق‌گو، کارشناس اقتصادی
دولت برای تحقق همزمان رونق تولید و کنترل تورم برنامه بدهد
کنترل تورم به دو دلیل اصلی به مهم‌ترین مساله اقتصاد ایران بدل شده است؛ دلیل نخست اینکه ارتباط مستقیمی بر معیشت و سفره مردم دارد و دلیل دوم نیز به کارخانه‌های تولیدی و صنعتی باز می‌گردد که در شرایط تورمی، کل زنجیره تولید به واسطه نوسانات قیمتی در تامین مواد اولیه و قیمت نهایی، دچار آسیب می‌شود.
حسن حیدری، کارشناس اقتصادی؛
۴ ریشه اصلی ناترازی بانک‌ها
مالکیت بانک‌ها، دخالت دولت در صنعت بانکی و معماری نظام حکمرانی شرکتی در بانک‌ها از ریشه‌های اصلی ناترازی بانک‌ها محسوب می‌شود.
مهدی آقازاده، کارشناس اقتصادی
«کارایی» در اقتصاد ایران
«کارایی» یک مفهوم اساسی و پایه در اقتصاد است که به استفاده بهینه از منابع برای دستیابی به نتایج مطلوب با حداقل ضایعات اشاره دارد. این مفهوم نقش مهمی در تعیین بهره‌وری و رقابت‌پذیری یک اقتصاد دارد.
گفت وگو
عضو کمیسیون برنامه و بودجه در گفت‌وگو با «اقتصاد معاصر»؛
سازمان مالیاتی در شناسایی و اخذ مالیات خودروهای لوکس تعلل می‌کند
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه امکان ندارد مالکان خودروهای لوکس برای اخذ مالیات قابل شناسایی نباشند، گفت: نظرات کارشناسی در قیمت‌گذاری خودروهای لوکس مشخص است و اگر اخذ مالیات رخ نمی‌دهد از تعلل وزارت اقتصاد و سازمان مالیاتی است.
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی ایران و چین در گفت‌وگو با «اقتصاد معاصر»؛
بانک مرکزی بر محدوده معامله ارز در بازار توافقی نظارت کند
عضو هیات رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین ضمن تشریح مزیت‌های بازار ارز توافقی، بهبود روند بازگشت ارز حاصل از صادرات فعالان اقتصادی را به عنوان یکی از ویژگی‌های این بازار معرفی کرد.
