گرانی کالاها و رشد هزینه واردات از اثرات کوتاه‌مدت حذف ارز نیما

فرشاد پرویزیان، کارشناس پولی و بانکی در گفت‌وگو با اقتصاد معاصر بیان کرد: نظام چند نرخی ارز، بستری برای رانت و فساد اقتصادی فراهم می‌کند. وقتی شما نظام چند نرخی دارید، یعنی به عده‌ای انگیزه می‌دهید که ارز را با یک نرخ بگیرند و با نرخی دیگر بفروشند. این مساله ذاتا فسادزا بوده و در عمل، گروهی محدود از این رانت بهره‌مند می‌شوند. هر اقدامی در راستای حذف نظام چند نرخی و حرکت به سمت نظام تک‌نرخی، گامی اصولی و درست خواهد بود.

پرویزیان با تاکید بر لزوم شفافیت در اجرای این سیاست تصریح کرد: هر اقدامی نیازمند ابزار، لوازم و زمان مناسب برای اجراست. شما نمی‌توانید یک بخش از اقتصاد را اصلاح کنید، بدون آنکه بخش‌های مرتبط را نیز تغییر دهید. نظام اقتصادی یک سیستم زنده و پویا بوده و باید به صورت یکپارچه اصلاح شود.

یکی از نگرانی‌های اصلی در حذف ارز نیمایی، افزایش قیمت کالاهای وارداتی است، پرویزیان در این‌باره می‌گوید: با حذف ارز نیمایی، نرخ ارز بازار و نرخ ارز نیمایی در قالب بازار توافقی ارز به یکدیگر نزدیک می‌شوند و معمولا نرخ‌ها به سمت بالا حرکت می‌کنند. این افزایش قیمت دلار، به ویژه در کوتاه‌مدت، منجر به افزایش هزینه واردات و در نتیجه، افزایش قیمت کالاها می‌شود.

پرویزیان با انتقاد از سیاست‌های دستوری در اقتصاد بیان کرد: قیمت‌ها باید بر اساس عرضه و تقاضای واقعی تعیین شوند، نه بر اساس تصمیمات دستوری، وقتی نرخ‌ها به صورت مصنوعی پایین نگه داشته می‌شوند، یک عده از این سیاست‌ها بهره‌مند شده و عده‌ای دیگر متضرر می‌شوند. اینکه بگوییم به مردم فشار وارد می‌شود، نباید بهانه‌ای برای تداوم نظام معیوب چند نرخی باشد. به هر حال، فشار اقتصادی همین حالا نیز به مردم وارد می‌شود. 

وی با اشاره به نتایج سیاست‌های گذشته گفت: سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری و اقتصاد دستوری، نتیجه‌ای جز ایجاد فساد، رانت و ناکارآمدی نداشته است. نمونه آن، خاموشی‌های برق بوده که نشان می‌دهد، چگونه مداخله‌های غیرضروری در بازار به مشکلات جدی منجر می‌شود.

پرویزیان تاکید کرد که حذف ارز نیمایی به تنهایی کافی نیست و باید در قالب یک بسته اصلاحات اقتصادی جامع انجام شود.

وی همچنین افزود: شما نمی‌توانید یک بیمار سرطانی را با چسب زخم درمان کنید. اصلاحات اقتصادی باید همه‌جانبه باشد و فقط به نرخ ارز محدود نشود. این اصلاحات باید شامل کاهش وابستگی اقتصاد به قیمت‌گذاری‌های دستوری و حرکت به سمت شفافیت باشد.

پرویزیان با تاکید بر ضرورت حذف نظام چند نرخی ارز، بر اهمیت مدیریت صحیح این فرآیند تاکید کرد و اظهار داشت: اگر ابزارهای لازم، برنامه‌ریزی دقیق و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر وجود داشته باشد، این سیاست می‌تواند به شفافیت اقتصادی کمک کند. در غیر این صورت، ممکن است به تورم کوتاه‌مدت منجر شود اما در بلندمدت، حذف نظام چند نرخی به شفافیت و عدالت اقتصادی کمک خواهد کرد.