امنیت غذایی کشور فدای واردات آیفون‌های لوکس شد

به گزارش اقتصاد معاصر؛  در یکی دو ماه اخیر، شاهد التهابات عجیب و غریب در حوزه کم‌یابی و افزایش قیمت محصولات کشاورزی در کشور بوده‌ایم. این موج از افزایش قیمت‌ها که ابتدا با سیب‌زمینی آغاز شد، به سرعت به سایر محصولات کشاورزی مانند حبوبات، سیب درختی، کیوی و اخیراً پسته  تسری یافته است. تحلیل‌گران اقتصادی و کارشناسان نتوانسته‌اند دلیل اصلی این افزایش‌های نجومی را به طور دقیق شناسایی کنند و فقط به یک موضوع مشترک اشاره میکنند، اینکه تقاضای صادراتی این کالاها به صورت ناگهانی افزایش یافته است.

اما شواهد نشان می‌دهد که این التهابات ریشه‌ای مشترک دارند: تلاش صادرکنندگان برای کسب مجوز واردات آیفون‌های لوکس و درگام بعدی اقلام مصرفی دیگر مثل خودرو و به صورت خلاصه هر راهی ضوابط بازگشت ارز به مرکز مبادله طلا وارز عبور کند.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در دوسال اخیر واردات آیفون (موبایل بالای 600 دلار) تنها از طریق رویه واردات از محل صادرات خود صورت میگیرد. همچنین بعداز عملیاتی شدن مصوبه دولت در مورد مجوز رجیستر آیفون سری 14 به بعد،  از 4  بهمن ماه ثبت سفارش این کالا از محل صاردات خود در سامانه جامع تجارت  عملیاتی شده است.

آغاز التهاب قیمتی با شروع ناگهانی صادرات انبوه سیب‌زمینی

موج اول این التهابات با افزایش بی‌سابقه قیمت سیب‌زمینی آغاز شد. قیمت این محصول که به عنوان یکی از کالاهای اساسی در سبد غذایی خانوارها جای دارد، در مدت زمان کوتاهی به شدت افزایش یافت. برخی تحلیل‌ها حاکی از افزایش صادرات این محصول بود، اما دلیل اصلی این افزایش صادرات برای کارشناسان مبهم باقی ماند.

گسترش التهاب به سیب درختی و کیوی

پس از سیب‌زمینی، نوبت به سیب درختی و کیوی رسید. افزایش قیمت این محصولات نیز باعث نگرانی‌های گسترده‌ای در میان مصرف‌کنندگان و فعالان بازار شد. در واکنش به این موضوع، وزارت جهاد کشاورزی مجبور شد به مدت دو ماه صادرات این محصولات را ممنوع کند. این تصمیم هرچند توانست تا حدی از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کند، اما تبعات سیاسی و اقتصادی برای دولت به همراه داشت. دولت که پیش از این شعار عدم محدودیت صادرات را مطرح کرده بود، با انتقادات گسترده‌ای مواجه شد.

حالا در یکی دو روز اخیر، اخبار مربوط به افزایش نجومی قیمت پسته در محافل خبری دست به دست می‌شود. پسته که یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی کشور محسوب می‌شود، با افزایش قیمت بی‌سابقه‌ای مواجه شده است. این افزایش قیمت نیز مانند موارد قبلی، به نظر می‌رسد ریشه‌ای مشترک با التهابات قبلی دارد.

ریشه مشترک: واردات آیفون‌های لوکس

بررسی‌ها نشان می‌دهد که صادرکنندگان با هدف کسب مجوز واردات آیفون‌های لوکس که اخیراً مجوز واردات آن‌ها صادر شده است، از هر فرصتی برای خروج کالاهای کشاورزی از کشور استفاده می‌کنند. این اقدام آن‌ها باعث شده تا عرضه این محصولات در بازار داخلی کاهش یابد و قیمت‌ها به طور غیرمنطقی افزایش پیدا کند. حتی برخی کارشناسان معتقدند که التهابات قیمتی در حوزه حبوبات نیز ممکن است به این موضوع مرتبط باشد.

تبعات امنیت غذایی

این التهابات قیمتی نه تنها فشار اقتصادی بر دوش خانوارها وارد کرده است، بلکه امنیت غذایی کشور را نیز به خطر انداخته است. کاهش عرضه محصولات کشاورزی در بازار داخلی و افزایش قیمت‌ها، دسترسی اقشار کم‌درآمد به مواد غذایی اساسی را با مشکل مواجه کرده است. این در حالی است که واردات آیفون‌های لوکس، که بیشتر جنبه تجملی دارد، به عنوان اولویت برخی صادرکنندگان قرار گرفته است.

نیاز به سیاست‌گذاری دقیق

این وضعیت نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری‌های اقتصادی نیاز به بازنگری جدی دارند. دولت باید با اتخاذ تدابیر مناسب، از یک‌سو مانع از خروج بی‌رویه محصولات کشاورزی از کشور شود و از سوی دیگر، واردات کالاهای غیرضروری را محدود کند. در غیر این صورت، ادامه این روند می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری برای امنیت غذایی و معیشت مردم به همراه داشته باشد.

به نظر می‌رسد که در شرایط فعلی، اولویت‌بندی‌های اقتصادی کشور نیاز به اصلاح دارد تا امنیت غذایی و نیازهای اساسی مردم فدای واردات کالاهای لوکس و غیرضروری نشود./ تسنیم