امنیت غذایی کشور

در سال‌های اخیر، بحران‌های ناشی از قطعی برق در ایران به یک معضل اساسی برای بخش‌های مختلف تولید محصولات کشاورزی تبدیل شده است. با توجه به سابقه تکرار چنین مشکلاتی و احتمال بروز مجدد آن در سال جاری، در این گزارش به بررسی دقیق تاثیرات اقتصادی، اجتماعی، فناوری و زیست‌محیطی این بحران بر زنجیره تولید، ذخیره‌سازی و نگهداری محصولات کشاورزی، گلخانه‌ای و دامداری پرداخته‌ایم.

در سالی که «سرمایه‌گذاری برای تولید» محور اقتصاد ایران شده، زنان و جوانان روستایی می‌توانند با خلاقیت و توانمندی‌های خود، نه‌ فقط موتور توسعه کشاورزی باشند، بلکه مهاجرت معکوس را رقم بزنند و روستاها را به کانون‌های تولید پایدار تبدیل کنند.

در سالی که «سرمایه‌گذاری در تولید» به‌ عنوان شعار ملی برگزیده شده، بذر و نهال مقاوم بیش از هر زمان دیگری در کانون توجه قرار گرفته‌اند. این عناصر کوچک اما استراتژیک، نه‌ فقط بهره‌وری مزارع را افزایش می‌دهند، بلکه وابستگی کشور به واردات را کاهش داده و امنیت غذایی را تضمین می‌کنند.

در حالی که «سرمایه‌گذاری در تولید» به عنوان راهبرد کلان اقتصادی کشور مطرح شده، بخش کشاورزی بیش از هر زمان دیگری نیازمند نوآوری و فناوری‌های هوشمند است.

در روزگاری که خاک تشنه‌تر از همیشه و سلامت عمومی درگیر باقیمانده سموم شیمیایی است، کشاورزی ارگانیک در ایران، نه یک انتخاب لوکس بلکه ضرورتی برای آینده‌ای پایدار است.

وزیر جهاد کشاورزی در نشست استانداران سراسر کشور از تشدید نظارت‌ها بر سوداگران بازار اقلام اساسی خبر داد و گفت: در حالی‌ که کالاهای اساسی به اندازه کافی ذخیره شده و تولید افزایش یافته، نقش‌آفرینی دلالان و سوداگران در افزایش قیمت‌ها مشهود است.

در حالی‌که بسیاری از کشورهای پیشرفته با استفاده از فناوری‌های نوین، کشاورزی را به سمت هوشمندسازی و بهره‌وری بالاتر سوق داده‌اند، ایران همچنان با چالش‌هایی مانند کمبود منابع آب، بهره‌وری پایین و مشکلات زنجیره تامین محصولات کشاورزی مواجه است که استفاده از هوش مصنوعی و حرکت به سمت کشاورزی هوشمند، می‌تواند روند کشاورزی در کشور را بهبود بخشد.

توسعه گسترده زیرساخت‌های کشور پس از انقلاب اسلامی، ایران را از شرایط اسف‌بار ابتدای انقلاب به جایگاهی قابل‌ توجه در حوزه‌های انرژی، حمل‌ونقل و کشاورزی رسانده است. برق‌رسانی ۱۰۰ درصدی، افزایش ۳۰ برابری خطوط ریلی، گازرسانی به ۹۹ درصد شهرها و خودکفایی در بسیاری از محصولات کشاورزی از جمله دستاوردهایی هستند که کشور را از وابستگی گسترده به واردات مواد غذایی خارج کرده است.

کشاورزی ایران طی چهار دهه گذشته از وابستگی شدید به واردات به سمت خودکفایی در برخی محصولات اساسی حرکت کرده است. تولیدات کشاورزی با رشد ۵۰۰ درصدی همراه بوده و توسعه کشت گلخانه‌ای، افزایش بهره‌وری و ورود فناوری‌های نوین از مهم‌ترین عوامل این پیشرفت به شمار می‌آیند.

قیمت کالاهای اساسی مانند سیب‌زمینی، سبزی، لبنیات، حبوبات و غیره در پنج ماه اخیر افزایش چشمگیری داشته است، این گرانی در شرایطی رخ داده است که سیاست‌های تنظیم بازار نه فقط قادر به کنترل قیمت‌ها نیست که به گفته کارشناسان حتی برخی تصمیمات موجب تشدید مشکلات برای مردم شده است. 

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) به چهار رکن اصلی امنیت غذایی اشاره کرد و گفت: سه رکن فراهمی، سلامت و تاب‌آوری به رکن چهارم نهاده‌های کشاورزی وابسته است.