۳۰/مهر/۱۴۰۴ | ۱۲:۴۳
قیمت جدید محصولات سایپا اعلام شد+جدول جزئیات فروش ارزهای صادراتی در مرکز مبادله وضعیت تردد و محدودیت ترافیکی جاده‌ها تا ۳ آبان قیمت روز گوشی ۳۰ مهر ۱۴۰۴ قیمت گوشت‌ های وارداتی گرم و منجمد اعلام شد آخرین مهلت استفاده از کالابرگ الکترونیک + جزییات اخطار سازمان حمایت به خودروسازان ثبت نام خودرو‌های وارداتی امروز ۳۰ مهر ۱۴۰۴+ لینک ثبت نام افزایش ۱۳ میلیون تنی تخلیه و بارگیری کالا در بندر شهید بهشتی دستور پزشکیان روی بسته بخش خصوصی برای شرایط پسا ماشه وزیر جهاد کشاورزی: کنترل قیمت‌ها خواست عمومی جامعه است ترخیص سه‌روزه کالا در گمرک با اجرای دقیق ۲ ماده قانون گمرکی ۶۰ لیتر سهمیه بنزین آبان شارژ می‌شود جزئیات تعرفه‌های جدید برق قیمت جهانی طلا امروز ۳۰ مهر ۱۴۰۴ گزارش هواشناسی امروز ۳۰ مهر ۱۴۰۴ جدول قیمت گوشی شیائومی امروز سه شنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۴ زمان واریز حقوق مهرماه فرهنگیان بازنشسته جدول قیمت گوشی سامسونگ امروز سه شنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۴ ثبت نام خودور‌های وارداتی سایپا امروز ۲۹ مهر ۱۴۰۴+ شرایط و لینک سرنوشت برداشت از میادین مشترک «آزادگان» و «آرش» چه شد؟ وزارت نیرو در حال آماده‌سازی زیرساخت‌های هوشمند شبکه برق است قیمت برنج به زودی کاهش می‌یابد ۱۵ میلیارد صادرات به کشورهای همسایه در ۶ ماه نخست امسال تلاش برای توسعه همکاری‌های مشترک آبی ایران با عربستان سعودی در آب معدنی‌های ایرانی صادراتی به عمان مواد مخدر تزریق شده بود اعلام آخرین آمار خط فقر / قطعنامه ۲۲۳۱ تمام شده است تصویب ۵۳ درخواست سرمایه‌گذاران خارجی به ارزش ۲۶۲ میلیون دلار سیاست‌گذاری ۳ وزارتخانه و دفتر معاون اول برای جذب سرمایه‌گذار خارجی طلای ۱۸ عیار نرخ ارز دلار سکه طلا سه شنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۴ + جدول قیمت روز گوشی ۲۹ مهر ۱۴۰۴ جزئیات بیمه فراگیر گندم تشریح شد وزارت جهادکشاورزی اخذ پشت فاکتوری در سامانه بازارگاه را تایید کرد قیمت دلار و سایر ارز‌ها امروز ۲۹ مهر ۱۴۰۴ ثبت نام سایپا بدون قرعه کشی امروز ۲۹ مهر ۱۴۰۴+ جزییات + شرایط و لینک ثبت نام خودرو‌های سایپا گواهی سپرده کالایی گندله چادرملو رونمایی شد پورمحمدی: سازمان برنامه و بودجه بر اساس مصالح مردم تصمیم گیری می کند سایپا دیزل رکورد ۶ ساله تولید را شکست شرط جدید در حذف یارانه‌بگیران | جزییات معیار‌های جدید قطع یارانه نقدی در سال ۱۴۰۴ اعلام نرخ سود سپرده بانکی در سال ۱۴۰۴+ جزییات رکورد تاریخی صنایع پتروشیمی کرمانشاه در نیمه نخست سال ۱۴۰۴؛ از پیشانی تولید تا قله سودآوری کاهش 20درصدی جابجایی مسافران پروازهای داخلی طی نیمه نخست امسال قیمت جهانی نفت امروز ۲۹ مهر ۱۴۰۴ قیمت جهانی طلا امروز ۲۹ مهر ۱۴۰۴ قیمت روز خودرو‌های سایپا و ایران خودرو سه شنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۴ گزارش هواشناسی امروز ۲۹ مهر ۱۴۰۴ توضیح سازمان مالیاتی درباره برداشت 6 همت از شرکت نفت ارائه خدمت رایگان اتصال کد ملی به کد پستی توسط سامانه املاک ملاک اعتبار چک، سامانه صیاد است جدول قیمت گوشی شیائومی امروز دوشنبه ۲۸ مهر ۱۴۰۴ جدول قیمت گوشی سامسونگ امروز دوشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۴ وزیر نیرو عازم عربستان سعودی شد قیمت نهایی ۲۸ محصول ایران خودرو اعلام شد+ جدول ثبت‌ 332 هزار دقیقه تاخیر پروازی در شهریورماه نرخ خرید تضمینی گندم باید واقعی‌سازی شود رقم قرارداد پرسپولیس با وحید هاشمیان لو رفت قیمت روز گوشی ۲۸ مهر ۱۴۰۴ جزئیات طرح جدید فروش خودروهای وارداتی یارانه میلیونی برای کدام خانوار واریز می‌شود؟ طلای ۱۸ عیار نرخ ارز دلار سکه طلا دوشنبه ۲۸ مهر ۱۴۰۴ + جدول افت ۴۰ درصدی فروش لوازم خانگی در سال ۱۴۰۴ وضعیت تردد در جاده‌های کشور امروز ۲۸ مهر ۱۴۰۴ قیمت دلار و ارز در بازار ارز تجاری عرضه گواهی سپرده کالایی گندله برای اولین بار در کشور توسط چادرملو اسقاط خودروی فرسوده امسال تقریبا متوقف شده کاهش ۵ میلیارد مترمکعبی منابع آب حوضه کارون بزرگ ۸۰ درصد مبادلات ایران و روسیه با ریال و روبل انجام می‌شود قیمت مصوب مرغ و تخم‌مرغ تا پایان سال تغییر نمی‌کند شرط دریافت دوباره وام ۵ میلیاردی اشتغال سقف ارزی قیمت جدید قهوه خام مشخص شد سرعت قابل قبول در تغییرات دهک‌بندی یارانه‌ای و تفکیک خانوارها پیش‌فروش محصولات سایپا از فردا اتابک: دستور روان‌سازی واردات قطعات ریلی صادر شد پول‌ها بلوکه شد، اما خودروها نیامدند قیمت جهانی طلا امروز ۲۸ مهر ۱۴۰۴ قیمت میوه و سبزیجات در بازار امروز ۲۸ مهر ۱۴۰۴ تسویه یک‌روزه در بورس؛ گامی کوچک با اثری بزرگ قیمت جهانی نفت امروز ۲۸ مهر ۱۴۰۴ ابلاغ مجدد لغو ممنوعیت ترخیص برنج در فصل برداشت بدهی گندم‌کاران دیروز تسویه شد نماینده مجلس: احتمال خاموشی خانگی کم شد ثبت‌نام خودرو‌های وارداتی امروز ۲۸ مهر ۱۴۰۴ +شرایط و لینک ثبت‌نام قیمت روز خودرو‌های سایپا و ایران خودرو دوشنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۴ گزارش هواشناسی امروز ۲۸ مهر ۱۴۰۴ خبر جدید درباره پرداخت معوقات بازنشستگان تامین‌اجتماعی جدول قیمت گوشی شیائومی امروز یکشنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۴ جدول قیمت گوشی سامسونگ امروز یکشنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۴ پاییز کم‌بارش و زمستان گرم در پیش است ورود دوباره نقدینگی حقیقی؛ شاخص کل بورس از ۳.۰۹ میلیون واحد گذشت افزایش لحظه‌ای ۵۰۰۰ لیتری ظرفیت تأمین آب تهران محقق شد هشدار وزارت صنعت به تولیدکنندگان موتورسیکلت رییس کل بیمه مرکزی: استفاده از فناوری های نوین در صنعت بیمه اجتناب ناپذیر است نصب پنل‌های خورشیدی در نیروگاه ۱۵.۲ مگاواتی آغاز شد ثبت‌نام خودرو‌های سایپا بدون قرعه‌کشی مهر ۱۴۰۴ + شرایط و لینک ثبت‌نام سایپا آزمون ۱۲ هزار ترازوی سبک و سنگین در استان تهران پایداری گاز صنایع در زمستان در دستور کار است توزیع ۳۷۰۰ قلم ویلچر، واکر و عصا در مناطق محروم توسط بنیاد برکت اعتراضات مؤدیان به بی‌عدالتی در تشخیص مالیات کاهش یافته است سقف ارز مسافرتی اعلام شد/ کدام مسافران ۵۰۰ یورو می‌گیرند؟ دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۵ از وارد آمدن فشار مضاعف به بخش خصوصی جلوگیری نماید مدیرعامل جی‌پی مورگان: قیمت طلا به ۱۰ هزار دلار می‌رسد کرمان‌موتور ۵ محصول خود را گران کرد+ جدول قیمت روز گوشی ۲۷ مهر ۱۴۰۴ تنش آبی در ۱۰۴ شهر ایران افزایش ۱۰۰ درصدی تولید آرد کامل در سال جاری لیست جدید قیمت محصولات ایران خودرو معاون وزیر خارجه: دشمن به دنبال هراس افکنی در بازار ایران است بازديد معاون معدنی وزیر صمت از غرفه چادرملو در متافو تبريز ثبت سفارش برنج هندی هفته آینده آغاز می‌شود کاهش ۸۰ درصدی ذخایر آبی سد کرج وضعیت تردد در جاده‌های کشور امروز ۲۷ مهر ۱۴۰۴ ممنوعیت خروج مرغ از استان‌ها لغو شد سیاست ارز ترجیحی باید اصلاح شود صورت‌حساب کاغذی از اول دی‌ماه اعتبار مالیاتی ندارد ذخایر طلای بانک مرکزی افزایش یافت/ ورود شمش‌های طلا گامی هوشمندانه در تقویت استقلال مالی کشور تولید برخی اقلام کشاورزی کاهش یافته اما تأمین بازار به‌موقع و برنامه‌ریزی‌شده انجام می‌شود دارایی‌های ملکی بانک‌ها فراتر از هزار همت بانک مرکزی ۹ میلیارد دلار ارز به بخش کشاورزی تخصیص داد قول وزارت نفت به نیرو برای تامین سوخت روزانه نیروگاه‌ها و عدم قطع برق در زمستان قیمت روز خودرو‌های سایپا و ایران خودرو یکشنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۴ هشدار هواشناسی/ورود دو سامانه بارشی جدید به ۱۳ استان کشور لیست قیمت خرید مسکن در غرب تهران + جدول ارسال گازوئیل به جایگاه‌ها مانند بنزین نامحدود نیست مدیر کل دفتر آمار گمرک منصوب شد آیا سازمان حمایت جایزه ارزبری به مونتاژکاران خودرو می‌دهد؟ قطار تهران - آنکارا آماده راه‌اندازی مجدد است، منتظر تایید ترکیه‌ایم افزایش خرید نفت روسیه توسط هندی ها بر خلاف ادعای ترامپ قیمت روز گوشی ۲۶ مهر ۱۴۰۴ خرید و فروش این خانه‌ها ممنوع است استقرار گمرک در درب ورود بندر شهید رجایی پایان فاکتورهای جعلی در نظام مالیاتی با اجرای صورت‌حساب الکترونیک نرخ خوراک؛ متغیر پنهان سود پالایشی‌ها در بورس توقیف ۱۱۶۸ پرونده اوراق بهادار در شهریورماه قیمت روز خودرو‌های سایپا و ایران خودرو شنبه ۲۶ مهر۱۴۰۴ حراج یکصد و سی‌ام شمش طلا ۲۷ مهرماه برگزار می‌شود قرمزپوشی کامل بازار رمزارزها؛ ریزش ۴ درصدی بیت‌کوین در بازار جهانی راهکار تقویت آنتن‌دهی تلفن همراه و پوشش اینترنت چیست؟ ورود بلاک‌چین‌ها به سیستم پرداخت ملی انگلیس بازار طلای داخلی از تلاطم جهانی دور ماند قیمت روز خودرو‌های سایپا و ایران خودرو جمعه ۲۵ مهر ۱۴۰۴ رکود ساخت و ساز در 70درصد روستاها به‌دلیل سخت‌گیری در تغییر کاربری زمین وزیر کار: آینده هر کشوری را مهارت‌آموزان رقم می‌زنند کارت بازرگانی باید از چرخه تجارت حذف شود یارانه نقدی مهرماه دهک‌های یک تا سه واریز شد اطراق پس از شتاب/ بورس به مرز اصلاح رسید؟ سقف وام اشتغال زایی افزایش یافت ثبات نرخ سود بین‌بانکی در سطح 24 درصد قیمت روز ارزهای تجاری/ دلار توافقی کاهشی شد عراقچی: جنبش عدم تعهد از مواضع ایران در موضوع اسنپ‌بک حمایت می‌کند شرط انگلیس برای لغو سقف نگهداری ارزهای دیجیتال قیمت روز خودرو‌های سایپا و ایران خودرو پنجشنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۴ پزشکیان: از آمریکا و این تهدیدات نمی‌ترسم/ ما روی طلا خوابیده ایم و گرسنه‌ایم! طرح سامانه جدید نشانی منتفی شد صورتحساب الکترونیکی مودیان را در برابر ریسک‌های مالیاتی محافظت می‌کند طلای جهانی از ۴۲۰۰ دلار عبور کرد ۳۴ هزار میلیارد تومان مبادله اوراق بهادار و کالا در چهار بورس کشور دولت در حذف یارانه دهک‌های ثروتمند سریع‌تر عمل کند پایان جریمه‌های مدیرمحور در نظام بانکی ماهواره هدهد هک نشده است قیمت روز گوشی ۲۳ مهر ۱۴۰۴ «شورای ملی راهبری هوش مصنوعی» تشکیل می‌شود هشدار آژانس بین‌المللی انرژی درباره مازاد عرضه نفت ابلاغ دستورالعمل جدید بخشودگی جرائم مالیاتی+ جزئیات طراحی نقشه راه صادرات دیجیتال ایران توسط اتاق بازرگانی ایران جزییات حذف یارانه نقدی ۸ میلیون نفر+ مشمولین و نحوه اعتراض قیمت روز خودرو‌های سایپا و ایران خودرو چهارشنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۴ خبر خوش برای بازنشستگان تامین اجتماعی+ جزییات فهرست بخشی از مقررات منسوخ سازمان امور مالیاتی کشور اعلام شد مجلس به پیشنهاد تبدیل سازمان هوش مصنوعی به «ستاد» رای نداد تجارت الکترونیک ایران به ۵۵۰۰ همت رسید کمیته مشترک برای تقویت صادرات خدمات فنی‌و‌مهندسی تشکیل شد بانک مرکزی: عملکرد شبکه بانکی در پرداخت وام ازدواج بیش از ۱۰۲ درصد است بریکس ابزار دفع فشار‌های ارزی و نفتی؛ تحریم را با پیمان‌های چندجانبه دور بزنیم آخرین وضعیت پرونده کرسنت/ مبلغ پرداختی بابک زنجانی بیش از بدهی آن بوده است عرضه نخستین شمش طلای سرمایه‌گذاران خارجی در مرکز مبادله ایران ابلاغ ۱۲ آیین‌نامه اجرایی برنامه هفتم در بخش آب، کشاورزی و محیط زیست صادرات خدمات فنی و مهندسی را با هدف ۱۰ میلیارد دلاری احیا می‌کنیم بازسازی غزه و بازار هزار میلیارد دلاری منطقه، فرصتی بزرگ برای شرکت‌های ایرانی است نیازمند تغییر پارادایم از صادرات کالا به خدمات فنی و مهندسی هستیم صادرات جهانی چین در سپتامبر رکورد زد عارف: دولت ناگزیر به مداخله در بازار است پزشکیان: استان‌ها سهم خود از انرژی را هوشمندانه مدیریت کنند صدور ۳۲۶ گواهی تمکن مالی الکترونیک در شهریور ماه + راهنمای دریافت گواهی فهرست جدید ابربدهکاران ۲۵ بانک منتشر شد واگذاری صدور مجوز تاکسی‌های اینترنتی بین‌شهری به اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی کشف فرار مالیاتی ۵۳ میلیارد تومانی در حوزه فرآورده‌های غذایی در استان مرکزی مهلت جدید گمرک برای ارسال کوتاژهای صادراتی فاقد قبض محصول تا ۳۰ آبان افزایش حقوق ۱۴۰۵ به اندازه تورم، درخواست جدی کارگران مجوز فروش ۳۱۷ فقره ملک دولتی به ارزش ۱۴ همت صادر شد زمان پرداخت معوقات بازنشستگان تامین اجتماعی +مبلغ دقیق معوقات و جزییات «کروز» واحد صنعتی نمونه استان تهران شد واریز بیش از ۶۶۵۰ میلیارد تومان سود ناشران بورسی برای بررسی احکام فصـل توسـعه مسـکن برنامه هفتم وزرای نفت و کار به کمیسیون عمران می‌آیند اولین عرضه فوب متانول ایران در بورس انرژی معامله ۶۶ همت کالا در بورس طی یک هفته کالابرگ الکترونیکی جایگزین یارانه نقدی می‌شود؟ اجرای «مسیر ترامپ» در قفقاز با بودجه ۱۴۵ میلیون دلاری آمریکا آغاز شد اعلام زمان‌ پرداخت باقی‌مانده معوقات متناسب سازی حقوق بازنشستگان+ جزییات وزیر ارتباطات: تصمیم‌گیری درباره رفع فیلتر با شورای عالی فضای مجازی است جزئیات صدور کد معاملات بورسی برای خارجی‌ها در ایران اعلام شد افزایش کارمزد معاملات بلوکی سهام و کالا تا ۳ ماه آینده کاخ سفید دوباره هشدار اخراج صادر کرد تصویب شیوه‌نامه جدید نظارت بر بنگاه‌های واگذار شده بورس سبزپوش ماند عرضه کامیون فورس ۶ تن کابین خواب‌دار بهمن‌دیزل در بورس کالا تمامی منازل در مراکز استان‌ها تا شهریور سال آینده به فیبرنوری مجهز می شود ارزش گمرکی آیفون ۱۷ اعلام شد لزوم حمایت مالی و ارائه تسهیلات خرید برای گسترش خودروهای هیبریدی ساخت داخل بانک های مرکزی جهان در یک ماه چقدر طلا خریدند؟ فاصله بیت‌کوین تا شکستن رکورد جدید کم شد بانک تجاری ایران و اروپا تحریم شد ایلان ماسک نخستین فرد ۵۰۰ میلیارد دلاری جهان شد بیت‌کوین رکورد ۲ ماهه را شکست دستور جدید انگلیس برای دسترسی به داده‌های محرمانه کاربران اپل بدهکارترین کشورهای جهان معرفی شدند برنامه ایران‌خودرو دیزل برای گسترش ارتباط با قطعه‌سازان داخلی ادامه خرید نفت روسیه توسط هند، چین و اروپا علیرغم تهدیدهای ترامپ تقویت سرمایه بانک کشاورزی ضروری است آخرین وضعیت بازار رمزارزها در جهان ترامپ دستور فروش تیک‌تاک را امضا کرد تمدید به‌روزرسانی‌های امنیتی رایگان ویندوز ۱۰ کیف‌‏پول ایرانی‌‏ها چقدر امنیت دارد؟ مسیر تحول کشتیرانی جمهوری اسلامی در شش دهه افزایش حجم تبادلات پستی ایران و ارمنستان با اجرای تفاهم‌نامه جدید عضو کمیسیون امنیت ملی: با تقویت بانک کشاورزی، ظرفیت های پنهان بخش کشاورزی شکوفا می شود سیم‌کارت الکترونیکی، گامی نوین در صنعت ارتباطات دانسته‌های گمرکی اربعین ویژه زائران کدام خانه‌ها مشمول مالیات برخانه‌های خالی می‌شوند؟ میزان تقاضای مصرف برق همچنان نزدیک ۸۰ هزار مگاوات صدور صورتحساب الکترونیکی در ۱۲۰ ثانیه قیمت ارز اربعین/دلار مبادله‌ای رشد کرد افت قیمت دام زنده/ متعادل شدن قیمت گوشت قرمز در بازار تولید محصولات لبنی ؛ صنعتی حساس و استراتژیک در صنایع غذایی کشور خشکی تالاب گاو خونی منشأ ریز گرد‌ها و آلودگی هوا‌ی استان اصفهان تنور نفت
پرونده «دشت مغان»_ شماره ۶

تشکیل «محور مقاومت ملی» در دشت مغان طی صفویه و افشاریه

بی‌دغدغه می‌توان اینطور گفت که شاهسون‌ها در سه دوره صفویه و افشاریه و قاجاریه، یک «نهضت مقاومت منطقه‌ای» در مغان تشکیل داده بودند و از ورود بیگانگان به خاک ایران محافظت می‌کردند؛ فارغ از اینکه دولت مرکزی قدرتمند بوده یا در موضع ضعف قرار داشته است. تصویر زیر، نمایی قدیمی از «شهیدگاه اردبیل» است؛ مزار شهدای اردبیلی و مغانی نبرد چالدران.
تشکیل «محور مقاومت ملی» در دشت مغان طی صفویه و افشاریه
کد خبر:۳۸۹۴

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ با تغییراتی که در اروپا و غرب اتفاق افتاد، هجمه روس و انگلیس و عثمانی به ایران از اوایل قرن دهم قمری آغاز شد، و تا ابتدای حکومت پهلوی - که مستقیما دست‌نشانده انگلستان بود - بی‌وقفه ادامه داشت. شاهسون‌ها بیش از چهار صد سال محوری مقاوم و مستحکم در برابر دشمن تشکیل داده و با اجنبی مستمرا و شدیدا درگیر بوده‌اند. عمق اثر این مقاومت را از غیظ و تعب تاریخ‌نویسان روس و اروپایی می‌توان دریافت؛ آنان مکرر در مکرر عشایر مغان را افرادی ناآرام و شرور و سرکش (!) معرفی کرده‌اند، که عملیات‌های منظم یا ایذایی آنان به فرنگی‌ها خسارت وارد می‌کرده است. در یادداشت ذیل، خلاصه‌ای از زندگی و زمانه عجیب و ناشنیده ایشان در دوران دو سلسله صفویه و افشار روایت می‌شود.

 

از همین پرونده بیشتر بخوانید

 

صفویه 

خاندان صفویه از سال ۹۰۷ الی ۱۱۴۸ قمری (۸۸۰ الی۱۱۱۴ ه‍. ش - ۱۵۰۱ الی ۱۷۳۶ م.) حاکم ایران بوده‌اند. شهر اردبیل در ابتدای قرن دهم هجری، شهری بسیار مهم و کانون مذهبی ایران‌زمین به‌شمار می‌رفته؛ چه اینکه زیارتگاه صفویان در این شهر، و تجمع ثروت حول این زیارتگاه، موقعیت کلیدی برای این شهر رقم زده بود. بسیاری از اراضی شهر‌هایی مانند تالش، خلخال، مغان و مشگین به این زیارتگاه تعلق داشت. با آغاز حکومت صفوی، گرچه پایتخت کشور بنابر اقتضائاتی در شهر‌های دیگر قرار گرفت، اما سرزمین مغان و اردبیل، کماکان ارزش و جایگاه خود را حفظ کرد. برخی روایت‌ها آغاز اختصاص نام شاهسون به این جامعه را در این زمان می‌دانند.

 

در دوره صفویه ایران بخصوص با تجاوز و تطاول سه دولت مواجه شد: عثمانی، روس و افغان‌ها. نگاه دقیق به تاریخ نشان می‌دهد که در زمان قدرت و اوج شاهان صفوی، عشایر شاهسون در زمره جنگجوترین و دلیرترین افراد سپاه صفوی بوده‌اند؛ و در زمان ضعف این سلسله، برای پاسداشت مذهب و خاک میهن، نگاهشان به حکومت ضعیف مرکزی نبوده، و بصورت خودمختار و متحد در برابر بیگانه شدیدا مقاومت می‌کرده‌اند. 


شاهسون‌ها و پایداری جانانه در برابر عثمانی 

بیش از یک قرن، تا سال ۱۱۳۷ قمری، در جنگ‌های مکرر بین ایران و عثمانی بسیاری از نقاط شمال‌غرب ایران آماج تاخت و تاز عثمانی‌ها قرار گرفت، اما دشت مغان از این چالش مصون ماند. در این زمان، اهالی مغان در جرگه سربازان سپاه ایران در برابر عثمانی رشادت‌ها نشان دادند. میرنبی عزیززاده در این زمینه می‌نویسد:

 

روح شهادت‌طلبی و جانبازی که با شعار‌های الهام گرفته از نهضت حسینی و علویان در وجود عشایر ایجاد شده بود چنان حماسه‌هایی در جنگ با سپاه نیرومند و مجهز عثمانی آفرید که مورد تحسین همگان قرار گرفته است و تاریخ‌نگاران خوش‌ذوق و خوش‌فکر صحنه‌های مختلف آن را بطور مفصل به تصویر کشیده‌اند.» (1) 

 

وی ادامه می‌دهد:

«رزمندگان شیعه‌مذهب عشایر دشت مغان و اردبیل در تمام جنگ‌های شیخ جنید و شیخ حیدر صفوی و شاه اسماعیل و سلاطین بعدی این سلسله در نقاط مختلف ایران حضوری چشمگیر و موثر داشته‌اند. اوج فداکاری این عشایر در جنگ چالدران بود.»(2) 

 

7.10 دشت مغان//// تشکیل «محور مقاومت ملی» در دشت مغان طی صفویه و افشاریه

فهرست جنگ‌های مکرر صفویان (و همچنین افشاریه و زندیه و قاجار) با عثمانی

 

حتی پس از درگذشت شاه طهماسب اول در ۹۸۴ قمری نیز عثمانی‌ها نتوانستند به مغان دست پیدا کنند. پس از آن نیز که شاه عباس اول صفوی در سال ۹۹۹ قمری تبریز، قسمت غربی آذربایجان، ارمنستان، شیروان، قره‌باغ، آران و گرجستان را به عثمانی بخشید، باز هم دشت مغان در اختیار ایرانی‌ها قرار داشت. در عین حال پس از ضعیف شدن صفویه، تجاوزات فرسایشی و موثر روس و عثمانی به این دیار آغاز شد. در سال ۱۱۳۷ قمری اردبیل سقوط کرد، عشایری که قیام کرده بودند نیز سرکوب شدند و این اولین باری بود که مغان به تصرف عثمانی درآمد. در همین سال‌ها نیز با وجود اینکه عشایر بار‌ها شکست را تجربه کرده بودند، اما دست از مقاومت برنداشتند. فقط در یکی از نبرد‌های پارتیزانی اهالی مغان علیه عثمانی، ۶۰۰۰ نفر از جنگجویان شاهسون در مقابل عثمانی‌ها به شهادت رسیده و هزار نفر اسیر شدند. (3) و صد البته موضوع به همین جا ختم نشد و عشایر دشت مغان از رویارویی با ترکان عثمانی آسیب‌های مکرر و جدی دیدند. 

 

رویارویی مکرر با روس‌ها

دقیقا ۳۰۲ سال پیش از این، در تاریخ پنجشنبه، سی‌ام مهرماه ۱۱۰۱ ه. ش. (یازدهم محرم ۱۱۳۵ ه. ق؛ ۲۲ اکتبر ۱۷۲۲ م.) شاه سلطان حسین صفوی در اصفهان شکست خورد و کشور را به محمود افغان واگذار کرد. پتر کبیر – تزار روس – که با تسخیر ایران، سودای دستیابی به آب‌های آزاد را درسرمی‌پروراند، با استفاده از شرایط آشفته ایران، فورا به مناطق شمالی ایران لشگر کشید. در این موج اول حملات روسیه، مناطق و شهر‌های قفقاز شمالی، قفقاز جنوبی، شمال ایران کنونی، دربند (جنوب داغستان)، باکو، و نیز ولایات گیلان، شروان، مازندران و گرگان برای ۱۰ سال ضمیمه خاک روسیه شد. چندی بعد، با انعقاد قراردادی بین عثمانیان و روس‌ها بخش‌های غربی مغان به تصرف عثمانی‌ها و قسمت‌های شرقی مغان به تصرف روس‌ها درآمد. عزیززاده روزگار مردم در این دوران را این‌گونه روایت می‌کند:

 

«در این دوره دشت مغان در نتیجه قتل عام و چپاول مردم منطقه از سوی ترکان عثمانی و ارتش روسیه در بدبختی و سیه‌روزی کامل به سر می‌برد.» (4)

 

حدود یک دهه بعد، نادرشاه در ایران ظهور کرد و با انعقاد قرارداد‌هایی در سال‌های ۱۱۴۴ و ۱۱۴۷ نیرو‌های اجنبی را از این مناطق بیرون راند.

افشاریه 

پس از صفویه، جالب است که تاجگذاری نادرشاه افشار در سال ۱۱۴۸ قمری و همچنین بعدتر آغامحمدخان قاجار در ۱۲۱۰ قمری در اصلاندوز دشت مغان انجام شده، که بر اهمیت راهبردی همراهی مردمان و عشایر این سرزمین، در استحکام قدرت افشاریه و قاجاریه گواه دیگری است. انتخاب مغان در تاجگذاری نادرشاه از چند جهت اهمیت داشت؛ یکی اینکه نادرشاه در این مناطق مدت زیادی در رکاب صفویان جنگیده بود؛ دوم اینکه پسرعمو‌های او یعنی طایفه افشار در این محل زندگی می‌کردند و بخشی از آنان یکصدسال پیشتر، از مبدا این محل به خراسان کوچ داده شده بودند؛ و سوم اینکه اردبیل و منطقه شمال‌غرب، مرکزیت مذهبی شیعی و تقدس و احترامی خاص داشت.

 

گرچه مغانی‌ها در دوران افشاریه و در سپاه نادر نیز نقش‌های جدی ایفا می‌کرده‌اند، اما درعین‌حال در سال ۱۱۵۶ قمری شورش‌های مردمی سراسر شیروان داغستان و آذربایجان را فرا گرفت و در این شورش‌ها که علیه نادرشاه اتفاق افتاد، مردم مغان هم سرکوب و تعداد زیادی از آنان قتل‌عام شدند.

 

جمع‌بندی

مقاومت جانانه مغانیان در برابر اجانب خارجی، موجب شده تیغ کین روایتگران و تاریخ‌نگاران آنها، در روایت دلیری‌ها و شجاعت‌های عشایر مغان، تورش و کج‌تابی داشته باشد. این تاریخ‌نویسان، همواره این مردم را قومی یاغی و ناآرام تصویر کرده‌اند؛ حال آنکه، کسی که دست تطاول به سمت سرزمین مقدس و میهن چندهزارساله این مردمان دراز کرده بود، خود این اجانب بوده‌اند. در بخش بعدی، شرایط جامعه شاهسون را در دوره پرفراز و نشیب قاجار توصیف خواهیم کرد؛ دو عهدنامه گلستان و ترکمانچای که در این دوران به ایران تحمیل شد، زخمی عمیق بر پیکره اهالی مرزنشین مغان وارد کرد، که یک و نیم قرن موجب ناپایداری این قوم اصیل و دلیر شد.

--------------------

پی‌نوشت‌ها

(1) میرنبی عزیززاده. تاریخ دشت مغان. موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. ۱۴۰۰. چاپ پنجم. ص 144

(2) همان، ص 143

(3) همان، ص 151

(4) همان، ص 159